Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 19 kwietnia 2017 r., sygn. IV SA/Gl 81/17

Pomoc społeczna

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Beata Kozicka, Sędziowie Sędzia NSA Tadeusz Michalik, Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz (spr.), Protokolant specjalista Agnieszka Rogowska-Bil, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2017 r. sprawy ze skargi M. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego oddala skargę.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] Prezydent Miasta K. odmówił przyznania M. M. zasiłku celowego na dofinansowanie spłaty zaległości za opłaty mieszkaniowe w wysokości 26 302,62 zł.

W wyniku rozpoznania odwołania wniesionego przez skarżącego, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K., decyzją z dnia [...] utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu organ odwoławczy przytoczył art. 39, 40, 41 i art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 930). Następnie wskazał, że zasiłek celowy przyznawany jest w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej. Dodał, że pod tym pojęciem należy rozumieć potrzebę usprawiedliwioną ze względu na zachowanie życia, zdrowia, a także pełnienia ról społecznych, możliwości zarobkowania i pełnienia funkcji członka rodziny. Jest to potrzeba uzasadniona podstawowym katalogiem dóbr zasługujących na ochronę, z założenia konsumująca się jednorazowo, której zadość czyni zaspokojenie jej w minimalnym standardzie. Podniósł, że przedmiotowe świadczenie przyznawane jest zawsze na określony cel, co podkreśla już nazwa zasiłku i ma charakter pomocy doraźnej, ukierunkowanej na konkretny cel bytowy. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego przy wyjaśnianiu treści pojęć użytych przez ustawodawcę w omawianych przepisach, należy posłużyć się wykładnią językową. Słownik języka polskiego pojęcie "niezbędny" wyjaśnia jako "taki bez którego nie można się obejść, koniecznie potrzebny, nieodzowny" (PWN W-wa 1978 t. II str. 374)"bytowy" to związany z warunkami życia, dotyczący życia, istnienia (tamże t. I str. 227). Organ podkreślił, że świadczenia unormowane w art. 41 wyżej wymienionej ustawy, powinny być traktowane jako szczególna pomoc doraźna ukierunkowana na konkretny cel bytowy. Dodał, że w orzecznictwie sądowym "szczególnie uzasadniony przypadek" oznacza przypadek wyrazisty, odbiegający od sytuacji osób spełniających kryteria dochodowe (wyrok WSA w Gliwicach z dnia 15 kwietnia 2008 r., IV SA/GI 155/07, LEX nr 509368). Przypadek ten musi być na tyle wyrazisty i odbiegający od sytuacji innych osób znajdujących się w trudnym położeniu, że uzasadnia przyznanie pomocy z uwagi na okazjonalność, nadzwyczajność występującego zdarzenia, które jest na tyle dotkliwe w skutkach, że dana osoba nie jest w stanie sobie z nim poradzić, nawet przy uwzględnieniu możliwości ludzkiej zapobiegliwości (wyrok WSA w Krakowie z dnia 25 stycznia 2012 r., III SA/Kr 401/11, LEX nr 1114175). Następnie organ stwierdził, że decyzja uznaniowa w sprawie przyznania zasiłku celowego specjalnego powinna uwzględniać zasady ogólne określone w Kodeksie postępowania administracyjnego, a w zakresie meritum rozstrzygnięcia - zasady ustawy o pomocy społecznej. Podniósł, że NSA w wyroku z dnia 19 czerwca 2007 r. sygn. akt I OSK 1464/06 (LEX nr 2994150), wskazał, iż z przepisów regulujących tryb przyznania zasiłku celowego wynika, że udzielając świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, organ kieruje się ogólną zasadą dostosowywania rodzaju, formy i rozmiaru świadczeń do okoliczności konkretnej sprawy, jak również uwzględnienia potrzeb osób korzystających z pomocy, jeżeli potrzeby te odpowiadają celom i możliwościom pomocy społecznej. Uznanie administracyjne obejmuje również prawo organu do oceny hierarchii zgłaszanych potrzeb, które należy ustalać w kontekście ogólnej liczby osób ubiegających się o pomoc oraz zgłoszonych przez nich żądań, a także wysokości środków finansowych przeznaczonych na świadczenia z zakresu pomocy społecznej. Bezsprzeczne bowiem jest, że przyznana konkretna pomoc musi mieć pokrycie w środkach finansowych, gdyż w przeciwnym wypadku nie mogłaby zostać faktycznie zrealizowana. Nie ulega zatem wątpliwości, iż organ nie może zabezpieczyć wszystkich potrzeb osób ubiegających się o pomoc, jak również udzielać świadczeń w oczekiwanej przez te osoby wysokości. Następnie organ podniósł, że treść wyżej wymienionych przepisów ustawy o pomocy społecznej wskazuje, iż granice uprawnienia organu pomocy społecznej do orzekania o przyznaniu zasiłku celowego i specjalnego zasiłku celowego wyznacza z jednej strony rodzaj świadczenia (musi to być zasiłek celowy), a z drugiej katalog okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy skwalifikowanych jako "niezbędna potrzeba bytowa". Wskazał, że postępowanie w przedmiotowej sprawie zostało wszczęte na wniosek skarżącego z dnia 13.09.2016 r., w którym zwrócił się o pomoc na dofinansowanie spłaty zaległości czynszowych od lutego 2016 r. do lipca 2016 r. oraz spłaty zaległości czynszowych w kwocie 26 302,62 zł. Organ podniósł, że odrębną decyzją z dnia [...] organ I instancji orzekł w przedmiocie odmowy zasiłku celowego na dofinansowanie spłaty zaległości za opłaty mieszkaniowe od lutego 2016 r. do lipca 2016 r. Organ odwoławczy wskazał, że dochód skarżącego z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku wyniósł 644,64 zł (dodatek mieszkaniowy w wysokości 272,90 zł, dodatek energetyczny w wysokości 11,29 zł, zasiłek okresowy w wysokości 360,45 zł) i przekroczył kryterium dochodowe uprawniające do przyznania pomocy na zasadach określonych w art. 39 ustawy o pomocy społecznej. Podkreślił, że wobec tego organ pomocy społecznej rozważył udzielenie pomocy w trybie art. 41 ustawy o pomocy społecznej. W trakcie wywiadu ustalił sytuację skarżącego i dokonał analizy budżetu domowego z jego czynnym udziałem. Organ podniósł, że skarżący ma zaległości czynszowe za okres od marca 2012 r. do stycznia 2016 r. w wysokości 26 302,62 zł, za okres od lutego 2016 r. do lipca 2016 r. w wysokości 1276,34 zł oraz za sierpień 2016 r, w kwocie 265,95 zł. Utrzymuje się jedynie ze środków pomocy społecznej, takich jak: zasiłek okresowy, dodatek mieszkaniowy i dodatek energetyczny. Ponadto decyzją z dnia [...] przyznano mu miejsce w ośrodku wsparcia Dzienny Dom Pomocy Społecznej nr[...]w K. od 1 sierpnia 2016 r. do 31 grudnia 2016 r. Następnie organ wskazał, że w przedmiotowej sprawie brak jest szczególnej okoliczności do przyznania stronie specjalnego zasiłku celowego. Podkreślił, że spłata zobowiązań finansowych nie stanowi celu ani nie mieści się w możliwościach pomocy społecznej. Dodatkowo wskazał, że strona objęta jest bieżącą pomocą MOPS w K. i korzysta ze świadczeń w formie zasiłku okresowego, dodatku mieszkaniowego i dodatku energetycznego i posiada tytuł prawny do lokalu, zatem nie jest obecnie zagrożona utratą lokalu.