Wyrok WSA w Krakowie z dnia 16 listopada 2011 r., sygn. I SA/Kr 1610/11

Sygn. akt I SA/Kr 1610/11 | | W Y R O K W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 16 listopada 2011r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, w składzie następującym:, Przewodniczący Sędzia: WSA Grażyna Firek, Sędziowie: WSA Piotr Głowacki, WSA Agnieszka Jakimowicz (spr.), Protokolant: Iwona Sadowska - Białka, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 listopada 2011r., sprawy ze skargi H. S. - S., na interpretację indywidualną Ministra Finansów, z dnia 6 lipca 2011r. Nr [...], w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych, I. uchyla zaskarżoną interpretację indywidualną, II. określa, iż zaskarżona interpretacja nie może być wykonana do chwili uprawomocnienia się wyroku, III. zasądza od Ministra Finansów na rzecz skarżącej koszty postępowania w kwocie 457 zł ( czterysta pięćdziesiąt siedem złotych

Uzasadnienie

W dniu 6 kwietnia 2011 r. wpłynął do Dyrektora Izby Skarbowej, działającego z upoważnienia Ministra Finansów wniosek H. S. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zbycia lokalu mieszkalnego w drodze umowy dożywocia.

Przedstawiając zdarzenie przyszłe wnioskodawczyni wyjaśniła, że w dniu 15 lutego 2011 r. nabyła na wyłączną własność lokal mieszkalny. Przed upływem 5 lat od daty nabycia tego lokalu wnioskodawczyni zamierza na podstawie umowy dożywocia przenieść własność tego lokalu mieszkalnego na bratanków w zamian za dożywotnie utrzymanie polegające na osobistych świadczeniach wymienionych w art. 908§1 Kodeksu cywilnego.

W związku z powyższym zadano pytanie, czy zbycie lokalu mieszkalnego w drodze umowy dożywocia zawartej przed upływem 5 lat od daty jego nabycia powoduje powstanie obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zdaniem wnioskodawczyni, opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych świadczenia uzyskiwanego przez dożywotnika na podstawie umowy dożywocia jest nieuzasadnione. Umowy dożywocia nie należy kwalifikować jako umowy odpłatnej w rozumieniu norm prawa podatkowego, które mają być przedmiotem niniejszej interpretacji, o czym świadczy przytoczone we wniosku orzecznictwo sądów administracyjnych. Podstawową funkcją umowy dożywocia jest funkcja alimentacyjno-rodzinna. Świadczenie nabywcy nieruchomości jest niepieniężne i polega na zapewnieniu dożywotnikowi opieki. Ze względu na losowy charakter umowy dożywocia oznaczający nieokreślony w chwili jej zawarcia czas jej trwania nie jest możliwe dokonanie w celu podatkowym oceny rozmiaru ani wartości świadczeń udzielanych dożywotnikowi. Odpłatność świadczenia ma zaś miejsce w przypadku spełnienia świadczenia o charakterze pieniężnym, sprowadzającego się do zapłaty określonej sumy pieniężnej - bądź świadczenia, które można wyrazić w pieniądzu. W przypadku umowy dożywocia nie można mówić o bezpośrednim przełożeniu tego świadczenia na określoną sumę pieniężną. Tym samym nie jest możliwe zastosowanie art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym podstawą opodatkowania odpłatnego zbycia nieruchomości jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, a w razie gdyby odbiegała ona od wartości rynkowej rzeczy - wartość rynkową. W opinii wnioskodawczyni zakwalifikowanie danego stanu faktycznego pod hipotezę art. 10 wymienionego źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu nie stanowi samoistnej podstawy powstania zobowiązania podatkowego. Wymienione w nim źródła przychodu zakreślone w sposób ogólny są mało przydatne w procesie interpretacji prawa, jeśli ich wykładnia językowa nie zostanie połączona z wykładnią systemową. Znaczenie tego przepisu należy postrzegać w kontekście przyjętej przez ustawodawcę koncepcji opodatkowania dochodu z określonych źródeł przychodu. Dlatego należy odwołać się do elementów konstrukcyjnych podatku, których wystąpienie łącznie jest niezbędne, aby można mówić o obowiązku zapłaty podatku, a w świetle art. 217 Konstytucji i zasady nullum tribulum sine lege wyczerpująca i jednoznaczna ich regulacja musi się znaleźć w ustawie podatkowej. Brak któregokolwiek z tych elementów w ustawie uniemożliwia powstanie zobowiązania podatkowego. Jednym z tych elementów jest podstawa opodatkowania określona dla odpłatnego zbycia nieruchomości w art. 19, która z przyczyn przytoczonych wyżej mogłaby znaleźć zastosowanie do umowy dożywocia wyłącznie w drodze analogii, jednakże w prawie podatkowym obowiązuje zakaz stosowania analogii na niekorzyść podatnika.