Czy po przejściu na emeryturę były pracownik – nauczyciel nadal jest uprawniony do korzystania z funduszu świadczeń socjalnych

PROBLEM

Nauczyciel szkoły podstawowej przeszedł w 2023 roku na emeryturę. Następnie został zatrudniony na umowę o pracę w tej samej placówce i pracował do 21 czerwca 2024 r. Osoba ta otrzymała w marcu pomoc finansową z ZFŚS, jako że jest pracownikiem szkoły oraz w lipcu będzie wypłacone dla niej świadczenie urlopowe. Czy po przejściu na emeryturę były pracownik nadal jest uprawniony do korzystania z funduszu świadczeń socjalnych? Czy odpis na ZFŚS w tej szkole należy liczyć jako dla nauczyciela oraz jako dla emeryta nauczyciela?

RADA

Po przejściu na emeryturę były pracownik nadal jest uprawniony do korzystania z funduszu świadczeń socjalnych. Odpis liczy się tylko na pracownika albo na emeryta, a nie podwójnie.

UZASADNIENIE

Zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych osobami uprawnionymi do korzystania z ZFŚS są pracownicy, a także emeryci i renciści – byli pracownicy. Emerytami i rencistami korzystającymi z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych są osoby, które przeszły na emeryturę lub rentę bezpośrednio w tym zakładzie pracy. Jeśli osoby te następnie świadczą pracę na podstawie umowy o pracę w innej placówce, to korzystają oni z funduszu na zasadach dotyczących pracowników danego zakładu pracy.

Oznacza to, że w przypadku, gdy emeryt przejdzie na emeryturę korzysta z funduszu socjalnego szkoły, z której przeszedł na emeryturę. Jeżeli będąc emerytem zatrudni się w tej samej szkole, korzysta tam nadal z ZFŚS – tym razem jako pracownik. Ma to znaczenie głównie przy ustalaniu zwolnienia podatkowego świadczeń socjalnych, które dla pracowników zwolnione są do kwoty 1000 zł w roku podatkowym (art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych), a dla emerytów do kwoty 4500 zł (art. 21 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy).

W opisanej sytuacji nauczyciel, który przeszedł w 2023 roku na emeryturę, został ponownie zatrudniony w tej samej szkole. Oznacza to, że nadal korzysta z funduszu socjalnego tej szkoły, z tym że w okresie zatrudnienia – jako pracownik. W związku z zatrudnieniem na stanowisku nauczyciela uprawniony będzie na podstawie art. 53 ust. 1a Karty nauczyciela do świadczenia urlopowego – w wysokości proporcjonalnej do wymiaru zajęć i okresu zatrudnienia w roku szkolnym 2023/2024. Po rozwiązaniu umowy w dniu 21 czerwca 2024 r. osoba ta nadal jest uprawniona do korzystania z ZFŚS – tym razem już jako emeryt – były pracownik. Świadczenia przyznawane są na zasadach określonych w szkolnym regulaminie ZFŚS, przy czym należy pamiętać, że jedynym dopuszczalnym kryterium przyznawania tych świadczeń może być sytuacja życiowa, rodzinna i materialna osoby uprawnionej, a nie jej status pracownika lub emeryta (art. 8 ust. 1 ustawy o ZFŚS).

Od 1 stycznia 2024 r., zgodnie z nowym brzmieniem art. 53 ust. 2 Karty nauczyciela, dla nauczycieli będących emerytami lub rencistami oraz nauczycieli pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne dokonuje się odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w wysokości ustalonej jako iloczyn planowanej, przeciętnej w danym roku kalendarzowym liczby nauczycieli będących emerytami lub rencistami oraz nauczycieli pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, skorygowanej w końcu danego roku kalendarzowego do faktycznej, przeciętnej liczby tych nauczycieli i 42% kwoty bazowej, o której mowa w art. 30 ust. 3, obowiązującej w dniu 1 stycznia danego roku.

W analizowanej sytuacji za okres od stycznia do czerwca nauczyciel powinien być uwzględniony do odpisu jako czynny pracownik, a od lipca jako emeryt. Podstawą liczenia odpisów jest bowiem przeciętna liczba (nauczycieli i emerytów), która korygowana jest w końcu danego roku kalendarzowego do faktycznej, przeciętnej liczby tych nauczycieli.

Dariusz Dwojewski