Wyrok SN z dnia 15 stycznia 2021 r., sygn. V CSKP 19/21

Artykuł 321 § 1 k.p.c. zawiera zakaz orzekania ponad żądanie, co oznacza zakaz orzekania o innym przedmiocie niż zgłoszonym przez powoda lub ponad zgłoszone żądanie. Granice orzekania sądu kształtuje nie tylko samo żądanie, ale także okoliczności faktyczne wskazane w pozwie uzasadniające to żądanie. Pozew powinien bowiem zawierać nie tylko dokładnie określone żądanie, ale także przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie (art. 187 § 1 pkt 2 in principio k.p.c.). Dlatego w razie wątpliwości co do granic wynikających z art. 321 § 1 k.p.c., w których może wyrokować sąd pierwszej instancji, należy przede wszystkim odwołać się do okoliczności faktycznych przytoczonych w pozwie dla uzasadnienia dochodzonego żądania, ewentualnie w dalszych pismach procesowych, jeżeli także na ich podstawie można wyjaśnić bliżej treść żądania pozwu.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Krzysztof Pietrzykowski

SSN Krzysztof Strzelczyk

w sprawie z powództwa Przedsiębiorstwa M. Sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w S. przeciwko Gminie S. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 15 stycznia 2021 r. skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 3 października 2018 r., sygn. akt I AGa (...),

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu w (...) do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Powód Przedsiębiorstwo M. spółka z o.o. w likwidacji w S. wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanej Gminy S. kwoty 1 000 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od daty zwrotu przedmiotu dzierżawy tytułem zwrotu wartości nakładów dokonanych na przedmiot dzierżawy. Strona pozwana, wnosząc o oddalenie powództwa, podniosła, że strony wiąże ugoda z dnia 12 grudnia 2013 r., która określiła wzajemne roszczenia stron związane z rozliczeniem nakładów na dzierżawione nieruchomości. Strony ustaliły, że wartość nakładów poczynionych przez stronę powodową pozostająca do zwrotu to kwota 599 029,97 zł. Jednocześnie zakwestionowała przedstawiony w pozwie przez stronę powodową stan faktyczny, wyliczenia i wartości pieniężne. Wskazała ponadto, że nieuprawniona jest dokonana przez stronę powodową wykładnia umowy wskazująca, że istnieje możliwość zaliczenia części zwolnień podatkowych jako nakładów dokonanych w postaci zwolnień w opłatach za korzystanie ze stadionu dla szkół miejskich. Ponadto przedstawione przez stronę powodową zakresy prac ulepszających nie znajdują potwierdzenia w pisemnych zgodach strony pozwanej, co jest warunkiem koniecznym zakwalifikowania ich do nakładów dokonanych zgodnie z umową. Strona powodowa może domagać się zwrotu jedynie ulepszeń, przy czym w zakresie obiektu stadionu strony zawierały odrębne umowy dotyczące prowadzenia wspólnej inwestycji polegającej na modernizacji stadionu i wykonywania robót, które były finansowane przez stronę pozwaną.