Znaczenie nazwy umowy dla formy prawnej zatrudnienia pracownika

Wyrok SN z dnia 3 czerwca 1998 r. sygn. I PKN 170/98

Ustalenie, że umowa nazwana umową zlecenia spowodowała w istocie nawiązanie stosunku pracy (art. 189 KPC w związku z art. 22 § 1 i § 1¹ KP) służy ochronie osoby, która świadcząc pracę na warunkach umowy o pracę została pozbawiona pracowniczego statusu wskutek nadużycia ekonomiczno-organizacyjnej przewagi jej pracodawcy, a nie przełamywaniu zasady pacta sunt servanda.

Przewodniczący SSN: Andrzej Kijowski (sprawozdawca)

Sędziowie SN: Adam Józefowicz, Walerian Sanetra

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 1998 r. sprawy z powództwa Józefa M. przeciwko [...] Spółdzielni Mieszkaniowej w P. o ustalenie, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 10 października 1997 r. [...]

1. oddaIił kasację,

2. nie obciążył powoda kosztami postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Poznaniu wyrokiem z dnia 4 czerwca 1997 r. [...] oddalił powództwo Józefa M. przeciwko P. Spółdzielni Mieszkaniowej o ustalenie, że z pozwaną łączył go stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nie określony, zasądzając od powoda na rzecz pozwanej kwotę 10 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Podstawą tego rozstrzygnięcia były następujące ustalenia i wnioski.

Powód Józef M., mieszkaniec Osiedla B.Ś., złożył w dniu 6 listopada 1991 r. Bogdanowi O. - kierownikowi jego administracji podanie o zatrudnienie w Spółdzielni na stanowisku inspektora do spraw technicznych w wymiarze 3/4 etatu. Wniosek ten po pozytywnej opinii kierownika Osiedla został przedłożony Zarządowi Spółdzielni, który nie wyraził jednak woli zawarcia z powodem umowy o pracę. W dniu 2 stycznia 1992 r. strony zawarły natomiast umowę zlecenia. Kolejne umowy zlecenia podpisywano z powodem każdego miesiąca aż do dnia 26 lutego 1996 r. Umowy te w przeważającej części nie precyzowały zakresu obowiązków powoda, określając je jako pracę w dziale technicznym. W kilku umowach zleceniodawca powierzał powodowi ponadto inwentaryzację i uzgadnianie warunków podłączania liczników gazowych na terenie Osiedla, inwentaryzację instalacji wodnej i co. w określonych budynkach, czy spisywanie umów na montowanie liczników gazowych. Zależnie od potrzeb do obowiązków powoda należało też między innymi dokonywanie wizji mieszkań, przeglądu budynków, potwierdzanie zgłoszonych usterek i awarii, kontrola dźwigów, odbiór i zdawanie pomieszczeń sklepowych, kontrola kosztorysów, przegląd węzłów ciepłowniczych, kontakty z kombinatami budowlanymi i nadzór nad ich wywiązywaniem się z umów ze Spółdzielnią a także współpraca z zakładami ubezpieczeniowymi. Zakres czynności powoda wynikał zatem ze zgłoszeń lokatorów i konkretnych potrzeb, a zadania były mu na bieżąco przydzielane przez kierownika lub zastępcę kierownika Osiedla.