Wyrok NSA z dnia 18 lipca 2019 r., sygn. II GSK 1831/17

Drogi publiczne; Ruch drogowy

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Rysz Sędzia NSA Krystyna Anna Stec Sędzia del. NSA Stanisław Śliwa (spr.) Protokolant Paweł Gorajewski po rozpoznaniu w dniu 18 lipca 2019 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Głównego Inspektora Transportu Drogowego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 31 stycznia 2017 r. sygn. akt VI SA/Wa 1574/16 w sprawie ze skargi J. I. na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] lipca 2016 r. nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej za przejazd pojazdem nienormatywnym bez zezwolenia oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Warszawie, wyrokiem z dnia 31 stycznia 2017 r., sygn. akt VI SA/Wa 1574/16, uwzględnił skargę J. I. i uchylił decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego (GITD) z dnia [...] lipca 2016 r. nr [...] oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego (WWITD) z dnia [...] maja 2016 r. nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej.

W dniu [...] lutego 2016 r. na drodze krajowej nr 10 (obwodnica Piły) zatrzymano do kontroli pojazd członowy składający się z dwuosiowego ciągnika samochodowego marki [...] wraz z trzyosiową naczepą marki [...]. Zespołem pojazdów kierował T. C., który wykonywał krajowy transport drogowy rzeczy ([...]) na trasie [...] w imieniu J. I. - prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą: [...]. W wyniku dokonanych pomiarów, przy użyciu przenośnych wag SAW 10C/II stwierdzono przekroczenie dopuszczalnego nacisku osi napędowej na drogę o 3,40 t tj. przekroczenie normy o 34 %, a zatem wykonywanie przewozu drogowego ładunku podzielnego z przekroczeniem dopuszczalnych nacisków na oś drogi, bez wymaganego zezwolenia kategorii VII. Na tej podstawie WWITD nałożył na J. I. karę pieniężną w wysokości 15.000 zł.

GITD, decyzją z dnia [...] lipca 2016 r., utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji. Organ podkreślił, że droga krajowa nr 10 na odcinku, którego dotyczy sprawa, zaliczona jest do kategorii dróg, po których mogą poruszać się pojazdy o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi do 10 t. Miejsce ważenia pojazdu członowego legitymowało się w dniu kontroli protokołem z pomiaru pochylenia nawierzchni na stanowisku ważenia pojazdów. Ważenia dokonano za pomocą wag legitymujących się ważnymi świadectwami legalizacji ponownej. Kierowcę poinformowano o sposobie przeprowadzenia pomiarów oraz o przysługujących mu uprawnieniach. Wyniki pomiaru wykazały przekroczenie dopuszczalnego nacisku na pojedynczej osi napędowej pojazdu członowego, a w konsekwencji przejazd po drogach publicznych pojazdem nienormatywnym bez zezwolenia kategorii VII. Organ nie dopatrzył się przesłanek do umorzenia postępowania administracyjnego. Również strona nie dostarczyła takich dowodów, z których wynikałoby wyłączenie jej odpowiedzialności za brak zezwolenia w oparciu o art. 140aa ust. 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 ze zm.), zwanej dalej "P.r.d.". Po przedstawieniu stosownych regulacji prawnych, GITD wskazał, że wyznaczają one zbiór zakazów i nakazów, którymi powinien kierować się podmiot wykonujący przejazd, aby nie doszło do nienormatywności pojazdu. Nie dostosowanie się do nich przesądza o braku należytej staranności, jak również o wpływie na powstałe naruszenie. To w gestii podmiotu wykonującego przejazd jest takie jego zorganizowanie i towarzyszących mu czynności, aby mając na względzie treść wynikających z przepisów prawa obowiązków nie narazić samego siebie na sankcje administracyjne, stanowiące konsekwencje ich naruszenia. Jeżeli ładunek podzielny przewożony jest w ilości, która wraz z masą własną pojazdu przekracza dopuszczalne wartości, tak iż skutkuje to powstaniem nienormatywności pojazdu, to trudno już o bliższy, bezpośredni i jednoznaczny związek przyczynowy między czynnościami przewozowymi, a stanem nienormatywności pojazdu. Według GITD, w przedmiotowym stanie faktycznym wystarczyło na początku ustalić dopuszczalną masę całkowitą pojazdu i masę ładunku, aby stwierdzić, że ilość załadowanego towaru będzie skutkowała nienormatywnością pojazdu. Organ zwrócił też uwagę, że czynności załadunkowe wywierają wpływ na sposób przewożenia ładunku, jednak nie są związane z odpowiedzialnością podmiotu wykonującego przejazd. Odnosząc się do podniesionej przez skarżącego kwestii związanej z prawidłowością ważenia pojazdu GITD wskazał, że zgodnie z instrukcją producenta wag, w czasie ważenia pod wszystkimi kołami pojazdu lub zespołu pojazdów powinny być podłożone wagi lub wagi i podkładki wyrównawcze. Z instrukcji ważenia wag SAW wynika, że waga może pracować samodzielnie lub w parach i grupach od 4 do 6 wag w celu pomiaru, nacisku koła, nacisku na oś, na grupę osi lub pomiaru ciężaru samochodów ciężarowych oraz zestawów pojazdów. Przy tego rodzaju pomiarze, w żadnym razie nie zamieszczono ograniczenia co do liczby osi, które mogą być poddane takiemu ważeniu. Poza tym z instrukcji wynika, iż proces ważenia może być przeprowadzony na co najmniej dwa sposoby: jednoczesne ważenie wszystkich osi pojazdu, pod warunkiem, że wagi znajdują się jednocześnie pod wszystkimi kołami (i pod wszystkimi osiami) bądź ważenie etapami, w zależności od liczby osi pojazdu. W takim przypadku każda oś jest ważona osobno. Dwie wagi umieszczone są pod kołami aktualnie ważonej osi. Następnie zsumowanie nacisków tych osi daje nacisk na osie wielokrotne oraz rzeczywistą masę pojazdu. Taki sposób ważenia, zgodny z instrukcją producenta, stosuje Inspekcja podczas pomiarów masy całkowitej pojazdu oraz nacisków kół pojazdu. W niniejszej sprawie stwierdzono przekroczenie jedynie nacisku osi pojedynczej, zatem dywagacje strony na temat możliwości wyznaczania dmc nie mają znaczenia dla sprawy.