Wyrok NSA z dnia 6 czerwca 2012 r., sygn. I OSK 668/11

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jolanta Rajewska (spr.) Sędziowie NSA Izabella Kulig-Maciszewska del. NSA Roman Ciąglewicz Protokolant specjalista Edyta Pawlak po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2012 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej [...] Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 listopada 2010 r. sygn. akt I SA/Wa 1499/10 w sprawie ze skargi [...] Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na decyzję Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej z dnia [...] maja 2010 r. nr [...] w przedmiocie nabycia z mocy prawa własności nieruchomości przez gminę oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 10 listopada 2010 r., sygn. akt I SA/Wa 1499/10 oddalił skargę [...] S.A. w W. na decyzję Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej z dnia [...] maja 2010 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nabycia z mocy prawa przez gminę nieodpłatnie prawa własności nieruchomości.

Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.

Wojewoda Małopolski decyzją z dnia [...] grudnia 2009 r. stwierdził, że Gmina B. z dniem 27 maja 1990 r. nabyła z mocy prawa nieodpłatnie prawo własności nieruchomości położonej w jednostce ewidencyjnej B., obręb [...], oznaczonej jako działki nr [...] o pow. [...] ha i [...] o pow. [...] ha.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyły [...] S.A., podnosząc między innymi, że sporna nieruchomość w dacie 27 maja 1990 r. nie należała do żadnego z podmiotów wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy komunalizacyjnej, co zdaniem Spółki, wynika z decyzji wywłaszczeniowej Naczelnika Miasta i Gminy w B. z dnia [...] czerwca 1984 r. oraz decyzji z dnia [...] lutego 1987 r. o ustaleniu opłaty rocznej za zarząd gruntu.

Po przeprowadzeniu postępowania odwoławczego Krajowa Komisja Uwłaszczeniowa decyzją z dnia [...] maja 2010 r. utrzymała w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie. Komisja stwierdziła, że [...] S.A. nie legitymują się ani prawem użytkowania ani prawem zarządu, które wykluczałyby komunalizację przedmiotowego mienia z mocy prawa, na podstawie decyzji o ustaleniu opłat za użytkowanie. W momencie wydania decyzji o ustaleniu opłaty rocznej (w dniu [...] lutego 1987 r.) obowiązywała ustawa z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, która w art. 38 ust. 2 stanowiła, że państwowe jednostki organizacyjne uzyskiwały grunty państwowe w zarząd na podstawie decyzji terenowego organu administracji państwowej albo na podstawie zawartej, za zezwoleniem tego organu, umowy o przekazaniu nieruchomości między państwowymi jednostkami organizacyjnymi, bądź umowy o nabyciu nieruchomości. Z kolei w dacie wydania decyzji wywłaszczeniowej z dnia [...] czerwca 1984 r. obowiązywały przepisy ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach. Pod rządami tego aktu nabycie prawa następowało w drodze decyzji organu administracji państwowej stopnia podstawowego o oddaniu nieruchomości w użytkowanie. Tymczasem [...] nie widzą potrzeby legitymowania się zindywidualizowanym tytułem prawnorzeczowym do przedmiotowej nieruchomości, mimo że taka indywidualizacja jest przecież niezbędna przy ocenie tytułu prawnorzeczowego, który musi w swej osnowie zawierać wszystkie szczegółowe cechy geodezyjne i ewidencyjne. Skoro [...] nie przysługiwał tytuł prawny do nieruchomości, to należała ona w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. do terenowego organu administracji państwowej stopnia podstawowego i podlegała komunalizacji z mocy prawa z dniem 27 maja 1990 r. Postępowanie uwłaszczeniowe, na które powołuje się skarżący, prowadzone jest na podstawie art. 34 i 34 a ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego PKP. Przepis art. 34 a został przy tym dodany nowelizacją z dnia 25 maja 2003 r., co oznacza, że przedmiotowe postępowanie toczy się na podstawie przepisów, które weszły w życie już po dniu 27 maja 1990 r. Z tego też względu Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 12 kwietnia 2005 r. stwierdził, że art. 34 a powołanej ustawy z dnia 8 września 2000 r. nie odnosi się do komunalizacji z mocy prawa określonej w art. 5 ust. 1 ustawy komunalizacyjnej. Dlatego postępowanie uwłaszczeniowe prowadzone w trybie ustawy o komercjalizacji nie może eliminować komunalizacji z mocy prawa, tym bardziej, że przesłanki postępowania uwłaszczeniowego określonego w art. 34 wskazują na brak po stronie [...] tytułu prawnego do uwłaszczanej nieruchomości. Podkreślenia wymaga ponadto, że Spółka [...] nie powołuje się na żadne inne źródła swego ewentualnego prawa do przedmiotowego gruntu poza władaniem i decyzją o ustaleniu opłat, nie zważając, że z takiej decyzji nie można wyprowadzić żadnego tytułu [...] do nieruchomości.