Wyrok NSA z dnia 21 stycznia 1996 r., sygn. SA/Ka 2455/94

Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji /t.j. Dz.U. 1991 nr 36 poz. 161 ze zm./ posługując się w art. 2 par. 2 pojęciem "państwowe jednostki organizacyjne" nie odsyła do przepisów prawa cywilnego, zatem pominięcie tego pojęcia w obecnym art. 33 Kc nie może spowodować automatyczną jego bezprzedmiotowość w innych, równorzędnych aktach prawnych.

Pojęcie to, nadal z woli ustawodawcy istniejące w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, należy zatem interpretować automatycznie, nadając mu sens zgodny z tą wolą i celem ustawy.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z 10 marca 1994 r. Urząd Skarbowy w D., na podstawie art. 59 par. 1 pkt 7 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji /t.j. Dz.U. 1991 nr 36 poz. 161 ze zm./, umorzył postępowanie egzekucyjne w stosunku do Zakładów Naprawczych w D., prowadzone na podstawie tytułu wykonawczego przedłożonego przez Przedsiębiorstwo Państwowe - Zakład Gazownictwa w Z., a dotyczące należności za gaz za okres 1-12 stycznia 1991 r. i 1-5 stycznia 1992 r. na łączną kwotę 622.543.000 zł. W uzasadnieniu organ egzekucyjny wskazał, że w znowelizowanym Kodeksie cywilnym nie występuje pojęcie państwowej jednostki organizacyjnej, a art. 33 Kc wymienia jako osoby prawne jedynie Skarb Państwa i jednostki organizacyjne. Zasadnicze znaczenie ma ponadto zmiana Kodeksu cywilnego, odnosząca się do kwestii własności mienia państwowego, zwłaszcza uchylenie art. 128 Kc oraz stwierdzenie w art. 44[1] par. 1 Kc, że prawa składające się na mienie państwowych osób prawnych przysługują im, a nie Skarbowi Państwa. W ten sposób zniknęła zasada jedności mienia państwowego, która stanowiła podstawę objęcia postępowaniem egzekucyjnym w administracji należności dla przedsiębiorstw państwowych. Obecnie do Skarbu Państwa należą wprost tylko te prawa majątkowe, które pozostają w gestii jednostek pozbawionych osobowości prawnej. Biorąc pod uwagę cel regulacji prawnej, przewidzianej w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, a mianowicie szybsze, dzięki uproszczonej procedurze, ściągnięcie należności przysługujących państwu, organ I instancji wyraził pogląd, że w obecnym systemie prawnym rozwiązanie to powinno mieć zastosowanie wyłącznie do świadczeń należnych wprost Skarbowi Państwa. Dochodzona tytułem wykonawczym kwota nie stanowi należności państwowej i nie podlega zatem egzekucji administracyjnej. W zażaleniu na to postanowienie Zakład Gazownictwa w Z. podniósł, że obowiązuje art. 2 par. 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, posługujący się nadal - mimo nowelizacji Kodeksu cywilnego i zmiany samej ustawy w 1992 r. - pojęciem państwowej jednostki organizacyjnej. Na podstawie delegacji ustawowej z art. 2 par. 2 powyższej ustawy wydane zostało rozporządzenie Rady Ministrów z 27 grudnia 1985 r. w sprawie wykonania ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji /Dz.U. 1986 nr 1 poz. 4 ze zm./, które poddało w par. 1 pkt 2 egzekucji administracyjnej należności pieniężne przypadające jednostkom organizacyjnym nadzorowanym przez Ministra Przemysłu za świadczenia i usługi w zakresie energii elektrycznej i gazu. W świetle tych przepisów niezasadne jest twierdzenie Urzędu Skarbowego, że ściąganie należności przedsiębiorstw państwowych w trybie postępowania egzekucyjnego w administracji nie znajduje oparcia w obecnie obowiązujących przepisach prawa.