Urlopy pracownicze

Prawo do ekwiwalentu pieniężnego jest prawem wtórnym (art. 171 k.p.) i zależy od istnienia prawa do urlopu w momencie rozwiązania stosunku pracy, a jego wysokość od wymiaru urlopu przysługującego u danego pracodawcy.

W myśl art. 153 § 3 k.p., 1 stycznia każdego roku pracownik nabywa prawo do kolejnego urlopu w wymiarze odpowiadającym jego stażowi pracy. Przepis ten należy jednak interpretować w związku z art. 155¹ § 1 pkt 1 k.p., który zobowiązuje pracodawcę do udzielania pracownikowi urlopu w stosunku do okresu zatrudnienia w danym roku. Pracodawca odpowiada więc tylko za część urlopu, która dotyczy zatrudnienia u niego. Oznacza to, że 1 stycznia każdego roku pracownik nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego w pełnym wymiarze, chyba że w tym roku następuje rozwiązanie stosunku pracy. W takim przypadku pracownikowi przysługuje urlop proporcjonalny, jeżeli przed ustaniem stosunku pracy nie wykorzystał urlopu w wymiarze przysługującym, np. pełnym. Jeżeli nie zrobił tego, to jego prawo do urlopu zostaje ograniczone i wymiar tego urlopu oblicza się według zasad określonych w art. 155¹ § 1 pkt 1 k.p.

W chwili rozwiązania umowy o pracę pracownikowi przysługuje urlop proporcjonalny w stosunku do okresu przepracowanego u danego pracodawcy. Jeżeli pracownik nie wykorzystał tego urlopu do momentu rozwiązania umowy o pracę, przysługuje mu za ten urlop ekwiwalent pieniężny. Nie przysługuje mu natomiast prawo do ekwiwalentu za pozostałą część urlopu, bez względu na przyczyny rozwiązania stosunku pracy. Nie ma znaczenia w tym przypadku fakt, czy po rozwiązaniu dotychczasowego stosunku pracy pracownik nawiąże nowy stosunek pracy czy też zakończy swoją działalność zawodową, przechodząc na emeryturę. Artykuł 155 § 1 pkt 1 k.p. reguluje bowiem uprawnienia urlopowe pracownika nie tylko w przypadku zmiany pracodawcy w czasie roku kalendarzowego, ale należy go stosować również wtedy, gdy po rozwiązaniu stosunku pracy pracownik nie zawarł nowej umowy o pracę, np. przeszedł na emeryturę, jest bezrobotny.