Interpretacja indywidualna z dnia 6 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-1.4012.203.2024.3.ESZ

Nieuznanie Wnioskodawcy za podatnika podatku VAT w związku ze zbyciem udziału w działkach powstałych z podziału działki.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

20 marca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 19 marca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy nieuznania Pana za podatnika podatku VAT w związku ze zbyciem udziału w działkach powstałych z podziału działki nr 1.

Uzupełnił go Pan - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 28 maja 2024 r. (wpływ 3 czerwca 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca wraz z małżonką jest współwłaścicielem na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej w udziale 5/6 części w nieruchomości - działkach powstałych z podziału działki nr 1 położonych w (…), gmina (…).

Udział w działce nr 1, o której mowa powyżej Wnioskodawca nabył na podstawie warunkowej umowy sprzedaży - akt notarialny z dnia 21 stycznia1999 r., repertorium A numer (…) oraz umowy przeniesienia - akt notarialny z dnia 22 stycznia 1999 r. Przy nabyciu ww. działki Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Decyzją z dnia 2 stycznia 2024 r. Wójt Gminy (…) zatwierdził projekt podziału nieruchomości będącej współwłasnością Wnioskodawcy i jego małżonki w udziale 5/6 części oraz małżonków B.B. i M.R. w udziale 1/6 części, tj. działki nr 1 o powierzchni 4,9740 ha położonej w obrębie ewidencji gruntów (…), gmina (…) na 41 działek o numeracji 1/1 - 2/57. Działka NR 1 była objęta Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego, a w konsekwencji planem tym objęte są wszystkie powstałe z jej podziału działki. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, zatwierdzony został uchwałą Nr (…) Rady Gminy w Dobrej z dnia 7 października 1999 r., zgodnie z którym działki te położone są na terenie oznaczonym symbolem:

• działki od nr 1/1 do nr 1/8, 1/10, 1/11, 1/13, 1/14, 1/16, 1/17, 1/19, 1/21, 1/22, 1/24, 1/25 od nr 1/27 do nr 1/39, od nr 1/41 do nr 1/50 od nr 1/52 do nr 1/57 B.17.Mn - przeznaczone pod realizację zabudowy mieszkaniowej niskie,
• działka nr 1/18, nr 1/40, nr 1/51-1.Kj - ulica dojazdowa,
• działki od nr 1/52 do nr 1/57-4.Zi - zieleń izolacyjna o szerokości 10 m. pasa minimum,
• działka 1/9, 1/12, 1/15, 1/20, 1/23, 1/26, wydzielane są pod drogi wewnętrzne.

Dostęp nowych projektowanych działek do drogi publicznej - działka nr 3, zapewniony będzie przez nabycie udziałów w działce nr 2/41, w której współwłaściciele dzielonej nieruchomości posiadają udziały.

Dostęp działek 1/1, 1/2 do drogi publicznej działki nr 3 (Powiat (…)) zapewniony będzie przez nabycie współudziałów w działce nr 2/41 oraz poprzez działki 1/9, 1/18, 1/40, 1/51.

Dostęp działek 1/3, 1/4 do drogi publicznej działki nr 3 (Powiat (…)) zapewniony będzie przez nabycie współudziałów w działce nr 2/41 oraz poprzez działki 1/12, 1/18, 1/40, 1/51.

Dostęp działek 1/5, 1/6 do drogi publicznej działki nr 3 (Powiat (…)) zapewniony będzie przez nabycie współudziałów w działce nr 2/41 oraz poprzez działki 1/15, 1/18, 1/40, 1/51.

Dostęp działek 1/29, 1/30 do drogi publicznej działki nr 3 (Powiat (…)) zapewniony będzie przez nabycie współudziałów w działce nr 2/41 oraz poprzez działki 1/15, 1/18, 1/40.

Dostęp działek 1/31, 1/32 do drogi publicznej działki nr 3 (Powiat (…)) zapewniony będzie przez nabycie współudziałów w działce nr 2/41 oraz poprzez działki 1/23, 1/18, 1/40.

Dostęp działek 1/33, 1/34 do drogi publicznej działki nr 3 (Powiat (…)) zapewniony będzie przez nabycie współudziałów w działce nr 2/41 oraz poprzez działki 1/26, 1/18, 1/40.

Dostęp działek 1/7, 1/8, 1/10, 1/11, 1/13, 1/14, 1/16, 1/17, 1/19, 1/21, 1/22, 1/24, 1/25, 1/27, 1/28, 1/35, 1/36, 1/37, 1/38, 1/39, 1/41, 1/42, 1/43, 1/44, 1/45, 1/46, 1/47, 1/48, 1/49, 1/50, 1/52, 1/53, 1/54, 1/55, 1/56, 1/57 do drogi publicznej - działki nr 3 (Powiat (…)) zapewniony będzie przez nabycie współudziałów w działce nr 2/41 oraz w działkach 1/18, 1/40, 1/51.

Dostęp działek 1/9, 1/12, 1/15, 1/18, 1/20, 1/23, 1/26, 1/40, 1/51 do drogi publicznej działki nr 3 (Powiat (…)) zapewniony będzie przez nabycie współudziałów w działce nr 2/41.

W chwili obecnej Wnioskodawca zamierza zbyć nieruchomości powstałe w wyniku podziału działki nr 1 położonej w (…), gmina (…). Wnioskodawca wraz ze współwłaścicielami zamierza powierzyć ich sprzedaż pośrednikowi nieruchomości. Wnioskodawca nie wyklucza, że sprzedaż działek może nastąpić zarówno na rzecz podmiotów obcych, jak i podmiotów powiązanych z Wnioskodawcą lub pozostałymi współwłaścicielami.

Wnioskodawca nie jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Od dnia nabycia do dnia sprzedaży działki objęte pytaniem były przez Wnioskodawcę i pozostałych współwłaścicieli odłogowane. Sprzedawane działki nie były, nie są i nie będą od momentu nabycia do momentu sprzedaży udostępniane przez Wnioskodawcę osobom trzecim na podstawie jakiejkolwiek umowy cywilnoprawnej.

Podział działki nr 1 został przeprowadzony w związku z brakiem potencjalnego zainteresowanego na zakup całego gruntu. Celem podziału było zwiększenie szans na sprzedaż. Podział zainicjowany został przez Wnioskodawcę i pozostałych współwłaścicieli.

Od momentu nabycia do momentu sprzedaży jedynymi czynnościami podejmowanym przez Wnioskodawcę, związanymi z zaangażowaniem własnych środków finansowych, było dokonanie podziału terenu. Wnioskodawca nie ponosił wydatków związanych z wydaniem decyzji o warunkach zabudowy, zmianą planu zagospodarowania przestrzennego, uzbrojenia terenu (wyposażenia w urządzenia i sieci wodociągowe, kanalizacyjne i energetyczne) oraz budowy drogi. Wydzielenie działki drogowej narzucone zostało poprzez ustalenia wynikające z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Podział terenu byłyby niemożliwy bez wydzielenia działki drogowej o parametrach określonych w planie.

Środki pochodzące ze zbycia nieruchomości Podatnik planuje przeznaczyć na zabezpieczenie emerytalne oraz cele konsumpcyjne. Ponadto Wnioskodawca na jednej z działek zamierza w przyszłości poprowadzić budowę domu, która będzie finansowana ze środków pochodzących ze sprzedaży działek.

Wnioskodawca nie udzielił i nie planuje udzielić innej osobie/innemu podmiotowi pełnomocnictwa, czy jakiegokolwiek innego umocowania prawnego do działania w imieniu Wnioskodawcy w związku ze sprzedażą nieruchomości.

Wnioskodawca wraz ze współwłaścicielami powierzyli pośrednikowi:

• wyszukiwanie potencjalnych kupujących zainteresowanych zakupem nieruchomości objętej przedmiotem niniejszej Umowy;
• prowadzenie z potencjalnymi kupującymi rozmów i negocjacji;
• okazanie nieruchomości potencjalnym kupującym poprzez bezpośrednią prezentację;
• przekazywanie potencjalnym kontrahentom oraz innym pośrednikom informacji dotyczących nieruchomości.

Działki będą oferowane do sprzedaży za pośrednictwem biura nieruchomości, które umieszcza oferty na portalach internetowych dedykowanych obrotowi nieruchomości, na własnej stronie internetowej biura nieruchomości oraz poprzez umieszczenie tablicy informacyjnej biura nieruchomości na sprzedawanym terenie.

Wnioskodawca ani jego małżonka nie są czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług, a działka 1 i powstałe z jej podziału działki nie były wykorzystywane do celów działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. Wnioskodawca nie zamierza ponosić nakładów na przedmiotowe działki takich jak: uzbrojenie w sieć wodociągową, czy kanalizacyjną, uzbrojenie w sieć elektroenergetyczną, budowę drogi.

Wnioskodawca wraz z małżonką posiadali i zbyli zabytkowy budynek gospodarczy w (…) koło (…). W skład nieruchomości wchodziły: działka 4 o pow. 2579 m² , budynek usługowo-produkcyjno–gospodarczy dla rolnictwa o pow. 1885,88m² wpisana do KW (…). Nieruchomość tą nabyli w roku 2014r. Nieruchomość ta ujęta jest w Wojewódzkiej Ewidencji Zabytków, jako dawny zespół folwarczny w (…) gm. (…).

a)zbycia nieruchomości dokonano 6 października 2020 Rep. (…) w kancelarii Notarialnej (…),

b)przeznaczenie nieruchomości zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego gm. (…) uchwalonym Uchwałą Rady Gminy (…) Nr. (…) z dnia 12 czerwca 2006 r. – zabudowa produkcyjno-usługowa przy zachowaniu wytycznych Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków,

c)transakcja dotyczyła tylko tej jednej nieruchomości, a uzyskane środki pieniężne zostały przez Wnioskodawcę wykorzystane na zakup ½ mieszkania zlokalizowanego w (…) gm. (…), pow. (…), woj. (…), przy ul. (…) nr (…), wraz z udziałem 1/48 drogi dojazdowej, Nr (…). Zakupu dokonano 14 grudnia 2020 r. w kancelarii notarialnej (…). Transakcja zbycia nieruchomości w (…) miała miejsce w (…) 6 października 2020 r.

Wnioskodawca wraz z małżonką dokonali zbycia 5/6 udziałów w działkach:

a)27 maja 2021 r. zbycie działki nr 2/33,

b)14 czerwca 2021 r. zbycie działki 2/17; 2/15; 2/7,

c)2 lipca 2021 r. darowizna na rzecz córki działki 2/10,

d)17 sierpnia 2021 r. zbycie działki 2/40,

e)17 sierpnia 2021 r. zbycie działki 2/24,

f)17 sierpień 2021 r. zbycie działki 2/8,

g)07 września 2021 r. zbycie działki 2/38,

h)8 września 2021 r. zbycie działki 2/28,

i)13 września 2021 r. zbycie działki 2/13,

j)13 września 2021 r. zbycie działki 2/2,

k)15 września 2021 r. zbycie działki 2/36,

l)15 września 2021 r. zbycie działki 2/6,

m)15 września 2021 r. zbycie działki 2/26,

n)16 września 2021 r. zbycie działki 2/32,

o)16 września 2021 r. zbycie działki 2/19,

p)16 września 2021r. zbycie działki 2/12,

q)27 września 2021 r. darowizna na rzecz syna działki 2/21,

r)18 października 2021 r. zbycie działki 2/31,

s)18 października 2021 r. zbycie działki 2/27,

t)21 października 2021 r. zbycie działki 2/3;

u)27 października 2021 r. zbycie działki 2/29;

v)27 października 2021 r. zbycie działki 2/35;

w)28 października 2021 r. zbycie działki 2/23;

x)28 października 2021 r. zbycie działki 2/39;

y)9 listopada 2021 r. zbycie działki 2/18;

z)16 listopada 2021 r. zbycie działki 2/37;

aa)13 grudnia 2021 r. zbycie działki 2/9;

bb)22 grudnia 2021 r. zbycie działki 2/5;

cc)1 lutego 2022 r. zbycie działki 2/16; 2/14;

dd)1 lutego 2022 r. zbycie działki 2/30;

ee)15 marca 2022 r. zbycie działki 2/4;

ff)15 kwietnia 2022 r. zbycie działki 2/34;

gg)28 lipca 2022 r. zbycie działki 2/1.

Zbycie ww. działek nastąpiło wraz ze zbyciem udziałów w działkach drogowych 2/41.

Wnioskodawca wraz z małżonką jest również współwłaścicielem na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej w udziale 5/6 części w nieruchomości - działkach nr 5, 6, 7, 8, 9, 10 i 11 z obrębu (…), gmina (…) o łącznej powierzchni 18,2156 ha, nabytej na podstawie warunkowej umowy sprzedaży - akt notarialny z dnia 21 stycznia 1999 r., repertorium A numer (…) oraz umowy przeniesienia - akt notarialny z dnia 22 stycznia 1999 r., repertorium A numer (…).

Nabycie nieruchomości objętej zapytaniem nastąpiło dla celów zabezpieczenia przyszłej emerytury oraz realizację celu mieszkaniowego swojego po przejściu na emeryturę, ewentualnie celu mieszkaniowego dzieci.

Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej.

Poza nieruchomościami opisanymi we wniosku wnioskodawca posiada nieruchomość, w której stale zamieszkuje.

Wnioskodawca wraz z małżonką 23 września 2021 r. nabyli od pozostałych współwłaścicieli udziały 1/6 w działkach 2/20 i 2/11, na własne cele budowlane. Środki na zakup tych udziałów pochodziły ze sprzedaży działek powstałych z podziału działki 2.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca nie podejmował żadnych aktywnych działań marketingowych wykraczających poza zwykłe formy ogłoszenia.

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego został opracowany z inicjatywy Gminy (…).

Działka przez cały czas jej posiadania była odłogowana.

Przed sprzedażą działki nie będą udostępniane nabywcom na cele budowlane.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług

1.Czy sprzedaż nieruchomości - działek powstałych z podziału działki nr 1 - będą powodowały, że Wnioskodawca wystąpi w roli podatnika w ramach podatku od towarów i usług?

Pana stanowisko

Transakcje sprzedaży działek objętych pytaniem prawnym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stanowisko to ma oparcie w przepisach i orzecznictwie. Należy przede wszystkim nawiązać do kryteriów określonych przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) w wyroku z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych C-180/10 i C-181/10. W orzeczeniu tym TSUE stwierdził, że osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem od podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE Nr L 347, str. 1 ze zm.), kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeżeli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym. Natomiast, jeżeli osoba ta w celu dokonania wspomnianej sprzedaży podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców, w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 112 należy uznać ją za podmiot prowadzący działalność gospodarczą, a więc za podatnika podatku od wartości dodanej. TSUE wskazał jedynie przykładowo okoliczności, które mogą świadczyć o tym, że dana osoba sprzedając nieruchomości działa w charakterze podatnika podatku VAT, a podział nieruchomości w celu uzyskania lepszej ceny, liczba transakcji, odstępy pomiędzy transakcjami i wysokość osiągniętych przychodów, nie są decydujące i nie są czynnościami, które same z siebie wykraczałyby poza zarząd majątkiem prywatnym.

W świetle powołanego wyroku TSUE uznanie, czy dany podmiot działa jako podatnik VAT wymaga oceny odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy. Każdorazowo należy zatem zbadać, jakie środki angażuje sprzedający w celu sprzedaży gruntu.

Jeżeli środki te są podobne do tych, które wykorzystują handlowcy, wówczas strona sprzedając grunt, zachowuje się jak handlowiec (por. wyroki NSA z 29 października 2007 r., sygn. akt I FPS 3/07; z 22 października 2013 r., sygn. akt I FSK 1323/12; z 14 marca 2014 r., sygn. akt I FSK 319/13; z 16 kwietnia 2014 r., sygn. akt I FSK 781/13; z 27 maja 2014 r. sygn. akt I FSK 774/13 i z 8 lipca 2015 r., sygn. akt I FSK 729/14 - wszystkie orzeczenia dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl, dalej: „CBOSA”).

W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego przyjmuje się, że przy ocenie działalności osoby sprzedającej nieruchomości należy uwzględniać działania na poszczególnych etapach aktywności sprzedającego w ich całokształcie, a nie osobno. Należy przede wszystkim mieć na uwadze te elementy, które łączą się z nakładami inwestycyjnymi wykraczającymi poza standardowe działania zarządu majątkiem prywatnym (por. wyroki NSA z 9 października 2014 r., sygn. akt I FSK 2145/13; z 3 marca 2015 r., sygn. akt I FSK 1859/13; z 11 czerwca 2015 r., sygn. akt I FSK 716/14 i z 29 listopada 2016 r., sygn. akt I FSK 636/15, publ.: „CBOSA”).

Mając na uwadze prezentowane rozumienie omówionych regulacji stanowiących materialnoprawną podstawę rozstrzygnięcia, za prawidłowe należy uznać stanowisko, że aktywności Wnioskodawcy w zakresie przedstawionego we wniosku zbycia działek gruntu nie można uznać za aktywność porównywalną do aktywności przedsiębiorcy zajmującego się obrotem nieruchomościami. Opisane transakcje nie mają charakteru działalności stałej i oceny tej nie zmienia wielość transakcji.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zamierza skorzystać z możliwości zbycia zgromadzonego wcześniej majątku. W zakresie zarządzania majątkiem prywatnym mieści się też aktywność polegająca na podziale działek na mniejsze działki. Zarządzenie majątkiem prywatnym nie wyklucza podejmowania takich kroków, aby w razie zbywania majątku uzyskać jak najlepszą cenę. Poza tym Wnioskodawca nie podejmował ani nie planuje podejmowania działań marketingowych, nie uzbrajał i nie zamierza uzbrajać działek, nie utwardzał drogi wewnętrznej. Nie można zatem upatrywać aktywnych działań o charakterze profesjonalnej działalności gospodarczej Wnioskodawcy w przypadku podziału dużej działki na mniejsze.

Z opisu zdarzenia przyszłego zawartego we wniosku o wydanie interpretacji nie wynika bowiem, aby Wnioskodawca podejmował wskazane w wyroku TSUE, jako tzw. „minimum”, działania polegające na uzbrojeniu terenu albo na działaniach marketingowych, pozwalające na ustalenie, że działa jako handlowiec.

Reasumując, zatem ocenić należy planowane transakcje sprzedaży działek jako działanie osoby niemającej statusu podatnika VAT w tym zakresie. Planowane transakcje nie będą podlegały więc opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361):

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:

Zgodnie z przedstawionymi wyżej przepisami, grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jego sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), zwanej dalej: Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 195 ww. ustawy - Kodeks cywilny:

Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności. Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.

Na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług również zbycie udziału w towarze (np. współwłasność nieruchomości), stanowi odpłatną dostawę towarów. Powyższe potwierdził NSA w uchwale 7 sędziów z 24 października 2011 r. sygn. akt I FPS 2/11.

Jak wynika z art. 196 § 1 ustawy - Kodeks cywilny:

W myśl art. 198 ustawy - Kodeks cywilny:

Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.

W tym miejscu zauważyć, że kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy (t. j. Dz. U. Z 2023 r. poz. 2809 ze zm.).

Stosownie do art. 31 § 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy:

Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

W świetle art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

W myśl art. 36 § 1 oraz § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego.

Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 cyt. Kodeksu:

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania. Zatem czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.

Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.

W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

W tym miejscu podkreślić należy, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen V. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Problem odnoszący się do rozstrzygnięcia, czy sprzedaż nieruchomości jest sprzedażą majątku osobistego, czy też stanowi sprzedaż realizowaną przez podatnika prowadzącego w tym zakresie działalność gospodarczą, była przedmiotem orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10).

Z ww. orzeczenia wynika m.in., że osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 dyrektywy 112, zmienionej dyrektywą 2006/138/WE, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeśli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby.

Ponadto, Trybunał orzekł, że liczba i zakres transakcji sprzedaży nie ma charakteru decydującego i nie może stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Trybunał stwierdził, że dużych transakcji sprzedaży można dokonywać również jako czynności osobistych.

Podobnie okoliczność, iż przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej sama z siebie, nie jest decydująca. Nie ma takiego charakteru również długość okresu, w jakim te transakcje następowały, ani wysokość osiągniętych z nich przychodów. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.

Trybunał wyjaśnił, że inaczej jest w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy. Przykładowo podane zostały działania polegające na uzbrojeniu terenu albo na działaniach marketingowych. Działania takie nie należą do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając grunt działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem zaś takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działki, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

W kwestii opodatkowania sprzedaży udziału w działkach powstałych z podziału działki nr 1 istotne jest, czy w świetle zaprezentowanego opisu sprawy w celu dokonania sprzedaży tych działek Sprzedający podjął lub podejmie aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkowałoby koniecznością uznania Sprzedającego za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż ta nastąpi w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

We wniosku wskazał Pan, że:

• udział w działce nr 1 nabył Pan na podstawie warunkowej umowy sprzedaży - akt notarialny z 21 stycznia 1999 r., repertorium A numer (…) oraz umowy przeniesienia - akt notarialny z 22 stycznia 1999 r.;
• przy nabyciu ww. działki nie przysługiwało Panu prawo do odliczenia podatku naliczonego;
• działka 1 była objęta Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego, a w konsekwencji planem tym objęte są wszystkie powstałe z jej podziału działki.
• miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego zatwierdzony został uchwałą Rady Gminy w październiku 1999 r., zgodnie z którym działki te położone są na terenie oznaczonym symbolem:
• działki od nr 1/1 do nr 1/8, 1/10, 1/11, 1/13, 1/14, 1/16, 1/17, 1/19, 1/21, 1/22, 1/24, 1/25 od nr 1/27 do nr 1/39, od nr 1/41 do nr 1/50 od nr 1/52 do nr 1/57 B.17.Mn - przeznaczone pod realizację zabudowy mieszkaniowej niskiej;
• działka nr 1/18, nr 1/40, nr 1/51-1.Kj - ulica dojazdowa;
• działki od nr 1/52 do nr 1/57- 4.Zi - zieleń izolacyjna o szerokości 10 m pasa minimum;
• działka 1/9, 1/12, 1/15, 1/20, 1/23, 1/26, wydzielane są pod drogi wewnętrzne;
• miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego został opracowany z inicjatywy Gminy (…);
• nie prowadzi Pan działalności gospodarczej i nie jest Pan czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług;
• działka nr 1 przez cały czas jej posiadania była odłogowana;
• decyzją z 2 stycznia 2024 r. Wójt Gminy (…) zatwierdził projekt podziału nieruchomości będącej współwłasnością Pana i małżonki w udziale 5/6 części oraz małżonków B.B. i M.R. w udziale 1/6 części, tj. działki nr 1 o powierzchni 4,9740 ha położonej w obrębie ewidencji gruntów (…), gmina (…), na 41 działek o numeracji 1/1 - 2/57;
• sprzedawane działki nie były, nie są i nie będą od momentu nabycia do momentu sprzedaży udostępniane przez Pana osobom trzecim na podstawie jakiejkolwiek umowy cywilnoprawnej;
• podział działki nr 1 został przeprowadzony w związku z brakiem potencjalnego zainteresowanego na zakup całego gruntu, a jego celem było zwiększenie szans na sprzedaż gruntu;
• podział działki nr 1 zainicjowany został przez Pana i pozostałych współwłaścicieli;
• od momentu nabycia do momentu sprzedaży jedynymi czynnościami podejmowanymi przez Pana, związanymi z zaangażowaniem własnych środków finansowych było dokonanie podziału terenu;
• nie ponosił Pan wydatków związanych z wydaniem decyzji o warunkach zabudowy, zmianą planu zagospodarowania przestrzennego, uzbrojenia terenu (wyposażenia w urządzenia i sieci wodociągowe, kanalizacyjne i energetyczne) oraz budowy drogi;
• wydzielenie działki drogowej narzucone zostało poprzez ustalenia wynikające z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego;
• środki pochodzące ze zbycia nieruchomości planuje Pan przeznaczyć na zabezpieczenie emerytalne oraz cele konsumpcyjne, a na jednej z działek zamierza Pan w przyszłości poprowadzić budowę domu, która będzie finansowana ze środków pochodzących ze sprzedaży działek;
• nie udzielił Pan i nie planuje udzielić innej osobie/innemu podmiotowi pełnomocnictwa, czy jakiegokolwiek innego umocowania prawnego do działania w Pana imieniu w związku ze sprzedażą nieruchomości;
• Pan wraz ze współwłaścicielami powierzył pośrednikowi:
• wyszukiwanie potencjalnych kupujących zainteresowanych zakupem nieruchomości objętej przedmiotem Umowy;
• prowadzenie z potencjalnymi kupującymi rozmów i negocjacji;
• okazanie nieruchomości potencjalnym kupującym poprzez bezpośrednią prezentację;
• przekazywanie potencjalnym kontrahentom oraz innym pośrednikom informacji dotyczących nieruchomości.

Pana wątpliwości dotyczą ustalenia, czy będzie Pan z tytułu planowanego odpłatnego zbycia udziału w działkach powstałych z podziału działki nr 1 podatnikiem podatku od towarów i usług.

Jak już wyżej wskazano, istotnym dla określenia, czy w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy. Dopiero po zdefiniowaniu podmiotu jako podatnika VAT - co do zasady - mają dla określenia jego praw i obowiązków zastosowanie przepisy ustawy.

Uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga zatem oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Należy więc ustalić, czy w odniesieniu do opisanej czynności sprzedaży udziału w działkach powstałych z podziału działki nr 1 będzie Pan spełniać przesłanki do uznania Pana za podatnika podatku od towarów i usług, tj. czy w świetle zaprezentowanego opisu sprawy, w celu dokonania opisanej sprzedaży podjął Pan lub podejmie aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkować będzie koniecznością uznania Pana za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż ta nastąpi w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

W analizowanej sprawie takich przesłanek brak. Z przedstawionego opisu sprawy nie wynika bowiem taka Pana aktywność, która wykraczałaby poza ramy czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Nie podjął Pan ciągu działań, które wskazywałyby na aktywność w zakresie obrotu nieruchomościami. Jedyna Pana aktywność to podział działki nr 1 na mniejsze, dokonany w związku z brakiem potencjalnego zainteresowanego zakupem całego gruntu oraz powierzenie ich sprzedaży pośrednikowi nieruchomości.

Co istotne, sprzedawane działki nie były, nie są i nie będą wykorzystywane w działalności gospodarczej. Wskazał Pan również, że nie zamierza ponosić nakładów na przedmiotowe działki, takich jak: uzbrojenie w sieć wodociągową czy kanalizacyjną, uzbrojenie w sieć elektroenergetyczną, budowę drogi. Nie jest Pan czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Zatem, w omawianej sytuacji należy wskazać, że ww. Pana jednostkowe działania nie mogą świadczyć o zamiarze wykonywania działalności gospodarczej w zakresie profesjonalnego obrotu nieruchomościami. Natomiast okoliczność oferowania działek do sprzedaży za pośrednictwem biura nieruchomości, które umieszcza oferty na portalach internetowych dedykowanych obrotowi nieruchomości, na własnej stronie internetowej biura nieruchomości oraz poprzez umieszczenie tablicy informacyjnej biura nieruchomości na sprzedawanym terenie nie przesądza o tym, że sprzedaż działek będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Nie udzielił Pan i nie planuje udzielić innej osobie/innemu podmiotowi pełnomocnictwa czy jakiegokolwiek innego umocowania prawnego do działania w Pana imieniu w związku ze sprzedażą nieruchomości.

Wobec powyższego, w rozpatrywanej sprawie sprzedaż udziału w działkach powstałych z podziału działki nr 1 można uznać za czynność związaną ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Dokonując dostawy działek będzie Pan korzystał z przysługującego Panu prawa do rozporządzania własnym majątkiem, co oznacza, że nie wypełni Pan przesłanek zdefiniowanych w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy, i nie wystąpi w roli podatnika podatku od towarów i usług z tytułu tej transakcji.

Pana stanowisko, zgodnie z którym sprzedaż udziału w działkach powstałych z podziału działki nr 1 nie powinna być kwalifikowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy VAT, a w rezultacie, że Pan nie będzie działał w charakterze podatnika VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy VAT, uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, którego dotyczy pytanie nr 2, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej:

Zatem przedmiotowa interpretacja rozstrzyga w zakresie zastosowania przepisów regulujących podatek od towarów i usług względem Pana, a nie wywiera skutku prawnego dla współwłaścicieli.

Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).