Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 17 stycznia 2024 r., sygn. II SA/Gd 542/23

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Dariusz Kurkiewicz Sędziowie: Sędzia WSA Krzysztof Kaszubowski Asesor WSA Jakub Chojnacki (spr.) po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2024 r. w Gdańsku w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi E. Ż. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku z dnia 5 maja 2023 r., sygn. akt SKO Gd/845/23 w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego oddala skargę.

Uzasadnienie

Wniesiona do Sądu skarga dotyczyła decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku (SKO) z 5 maja 2023 r. utrzymującej w mocy decyzję Burmistrza Miasta Malborka z 5 stycznia 2023 r., odmawiającą przyznania skarżącej świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z opieką nad dzieckiem M. Ż.

Zaskarżoną decyzję wydano w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:

Burmistrz jako organ pierwszej instancji wydając w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy opisaną powyżej decyzję, wskazał w jej uzasadnieniu, że na podstawie wywiadu środowiskowego z 28 listopada 2022 r. oraz uprzednio sporządzonego w miesiącu maju 2022 r. ustalono, iż skarżąca zamieszkuje i prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z konkubentem i ich dwójką małoletnich dzieci oraz dwójką dorosłych synów z poprzednich związków skarżącej. M. Ż. prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z wymienionymi od miesiąca maja 2022 r. Wyjaśnienia skarżącej odnośnie dotychczasowego prowadzenia przez syna samodzielnego gospodarstwa domowego sugerują jakby rodzina zmuszona została do złożenia takich oświadczeń, co skutkowało nabyciem przez M. Ż. prawa do zasiłku stałego dla osoby samotnie gospodarującej. Z kolei w oświadczeniu z dnia 28 listopada 2022 r. skarżąca wskazała, iż pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym ze względu na jego dobro. Trudno określić, czy taka sytuacja miała miejsce i czy wpłynęły na nią powyższe okoliczności. Zdaniem Burmistrza harmonizowało to ze złożonym w miesiącu maju 2022r. przez skarżącą wnioskiem o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Z dołączonej do akt sprawy dokumentacji medycznej wynika, że główną przyczyną niepełnosprawności M. Ż. jest niedosłuch głębokiego stopnia, brak mowy czynnej i niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim. Niepełnosprawność dziecka istnieje od urodzenia i ma charakter trwały, nie rokuje poprawy w zakresie funkcjonowania słuchu i intelektu. Z uwagi na niedosłuch głębokiego stopnia dziecko korzysta z aparatu słuchowego. Ma stwierdzoną padaczkę i skoliozę. Syn jest osobą chodzącą, nie wymaga przebywania w ciągu dnia w pozycji leżącej, nie używa pampersów czy pieluchomajtek, nie korzysta z przedmiotów ortopedycznych. Po mieszkaniu porusza się samodzielnie, jednak pod kontrolą matki lub jej partnera wychodzi na zewnątrz, stara się być samodzielny. Pan M. jest w stanie przygotować sobie posiłek i samodzielnie go zjeść, przyjmuje leki na stałe, o stałych porach dnia, nie wymaga karmienia. Z wcześniej sporządzonego i przekazanego do analizy kwestionariusza rodzinnego wywiadu środowiskowego wynika, że syn Klientki nie wymaga pomocy w wykonywaniu codziennych czynności, takich jak: ubieranie, rozbieranie, poranna toaleta, doprowadzanie i korzystanie z WC. Samodzielnie dba o higienę osobistą. W nocy nie ma potrzeby wykonywania jakichkolwiek czynności przy głuchoniemym dziecku. Aktualnie skarżąca twierdzi, że oprócz codziennych czynności związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego codziennie pomaga synowi: przy pobudce, przy wykonywaniu czynności higienicznych, przy przygotowaniu ubrań, w wykonywaniu ćwiczeń fizycznych w celu usprawnienia pracy mięśni, codziennie po 45 minut masuje dziecku plecy, ręce i nogi, w razie potrzeby ok. 10 minut wykonuje ćwiczenia oddechowe, mierzy ciśnienie, przygotowuje i podaje leki, kilka razy dziennie przygotowuje posiłki, napoje i przekąski, wychodzi na spacery z synem, organizuje wizyty lekarskie, zawozi syna do lekarza, uczestniczy w badaniach lekarskich (np. pobieranie krwi. badanie słuchu, rezonans magnetyczny), wykonuje masaże, oklepuje dziecko, czuwa podczas snu z uwagi na mogący pojawić się atak padaczki. Klientka nie określiła, ile wszystkie ww. czynności zajmują jej czasu, przez co organ przyjął, że mogą one maksymalnie zająć 3-4 godziny dziennie. Oprócz tego skarżąca podtrzymuje, że dziecko potrafi zachować się nierozważnie, nieodpowiedzialnie, stwarza zagrożenie dla siebie i otoczenia np. pozostawia włączony gaz, odkręconą wodę, wychyla się niebezpiecznie przez balustradę balkonową. Syn nie kontynuuje nauki, nie korzysta z zajęć specjalistycznych, przebywa cały czas z wnioskodawczynią. W opiece nad dzieckiem stronie pomaga jej partner, który w okresie od 1 września 2017 r. do 30 listopada 2022 r. był zatrudniony w wymiarze 1/2 etatu na podstawie umowy o pracę, a obecnie od dnia 1 grudnia 2022 r. jest uprawniony do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w związku ze sprawowaniem opieki na dzieckiem J. C. W ocenie Burmistrza, z zebranego materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że dziecko potrzebuje przede wszystkim wsparcia w zakresie komunikowania się, w pozostałych kwestiach jest samodzielne. Z opinii wydanej dnia 27 sierpnia 2021 r. przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w Malborku wynika, że to syn pomaga stronie w zajęciach domowych, a nie ona mu. Organ pierwszej instancji uznał, że w niniejszej sprawie nie istnieje związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy niepodejmowaniem przez Wnioskodawczynię zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, a koniecznością zapewnienia niepełnosprawnemu dziecku stałej opieki. W ocenie organu, w przedmiotowej sprawie, niepodejmowanie aktywności zawodowej przez wnioskodawczynię, nie jest wymuszone - tylko i wyłącznie - koniecznością sprawowania opieki wobec syna. Z materiału dowodowego sprawy nie wynika, aby opieka nad niepełnosprawnym synem sprawowana przez Klientkę wykluczała podjęcie przez Nią jakiekolwiek pracy zarobkowej, chociażby na część etatu. Zakres deklarowanych przez skarżącą czynności związanych ze sprawowaną - z uwagi na niepełnosprawność syna - opieką nie stanowi sam w sobie podstawy do powstrzymywania się przez nią od aktywności zawodowej i nie uzasadnia przyznania przedmiotowego świadczenia. Normalną rzeczą jest pomoc członkowi najbliższej rodziny - dziecku, osobom starszym i chorym, np. w zakupach, sprzątaniu, praniu, prasowaniu, przygotowywaniu posiłków i pomoc w czynnościach higienicznych, a nawet asystowaniu w czasie wizyt u lekarza. Pomoc taka byłaby z pewnością świadczona synowi, nawet w sytuacji, gdyby nie legitymował się on orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Dodać w tym miejscu należy, że strona od dawna jest osobą bierną zawodowo i posiada dwójkę małych dzieci w wieku 4 i 5 lat, które również potrzebują wsparcia i opieki.