Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej - dodatkowe 2 dni dla pracownika
Od 26 kwietnia 2023 r. pracownicy mają prawo do zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem. Zwolnienie to przysługuje w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w ciągu całego roku. Pracownik korzystający z tego uprawnienia zachowuje prawo do połowy wynagrodzenia. Nie należy porównywać zwolnienia z tytułu siły wyższej z urlopem na żądanie, gdyż są to dwa różne rozwiązania prawne. Kto może skorzystać ze zwolnienia w 2024 roku?
Zobacz również: Urlop opiekuńczy i zwolnienie z tytułu siły wyższej – zasady udzielania >>>
Art. 1481 Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem
§ 1. Pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin, z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. W okresie tego zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia.
§ 2. O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym zwolnienia od pracy, o którym mowa w § 1, decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym.
§ 3. Pracodawca jest obowiązany udzielić zwolnienia od pracy, o którym mowa w § 1, na wniosek zgłoszony przez pracownika najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia (…)
W wyniku nowelizacji Kodeksu pracy od 26 kwietnia 2023 r. wprowadzono zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika (art. 1481 Kodeksu pracy).
Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej przysługuje pracownikom w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym. Za czas tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do połowy wynagrodzenia, obliczanego co do zasady jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy.
Przesłanka „działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika” nie została zdefiniowana w przepisach Kodeksu pracy. Należy jednak uznać, że w przypadku udzielania tego zwolnienia od pracy jako siłę wyższą należałoby rozumieć (odmiennie niż w prawie cywilnym) zdarzenie istotne dla pracownika, związane z chorobą lub wypadkiem, które wymaga jego natychmiastowej obecności. Zatem dane zdarzenie w życiu prywatnym pracownika byłoby dla niego siłą wyższą.
Pracownik otrzymał telefon, że w jego mieszkaniu jest awaria instalacji wody (pękła rura) i musi on pilnie przyjechać do domu. Ta sytuacja wydaje się być dla pracownika właśnie siłą wyższą, która będzie uprawniała go do skorzystania z wprowadzonego od 26 kwietnia 2023 r. zwolnienia od pracy.
O sposobie wykorzystania (w wymiarze 2 dni lub 16 godzin) w danym roku kalendarzowym omawianego zwolnienia od pracy decyduje pracownik w pierwszym wniosku składanym o jego udzielenie w danym roku kalendarzowym.
Wniosek o zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej >>>
Pracodawca jest zobowiązany udzielić zwolnienia od pracy na wniosek zgłoszony przez pracownika najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia.
Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej udzielane w wymiarze godzinowym pracownikowi zatrudnionemu w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. W takim przypadku niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny. Nie dotyczy to więc niepełnoetatowców korzystających z takiego zwolnienia w wymiarze dniowym. Takim pracownikom bez względu na wymiar etatu przysługuje zwolnienie z powodu działania siły wyższej w wymiarze 2 dni.
Ze zwolnienia od pracy udzielanego w wymiarze godzinowym może skorzystać także pracownik, dla którego dobowa norma czasu pracy, wynikająca z odrębnych przepisów, jest krótsza niż 8 godzin np. pracownik z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności albo pracownik zatrudniony w służbie zdrowia. Pracodawca ma obowiązek dopuszczenia pracownika do pracy po skorzystaniu przez niego z tego zwolnienia na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli jest to niemożliwe – na stanowisku równorzędnym i na warunkach nie mniej korzystnych od obowiązujących przed skorzystaniem ze zwolnienia.
Nie należy omawianego uprawnienia porównywać z urlopem wypoczynkowym udzielanym w trybie „na żądanie” ze względu na różny cel tych instytucji. Urlop służy bowiem wypoczynkowi pracownika, natomiast zwolnienie z powodu działania siły wyższej jest związane z koniecznością załatwienia przez pracownika nagłych spraw, które są od niego niezależne, ale wymagają jego osobistej obecności.
Kodeks Pracy 2024. Praktyczny komentarz z przykładami -NOWA PUBLIKACJA INFORLEX >>>
Kodeks pracy 2024. Praktyczny komentarz z przykładami
POTRZEBUJESZ POMOCY?