Jak obliczyć wynagrodzenie za zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej oraz za urlop opiekuńczy

Zgodnie z art. 148¹ § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (dalej: k.p.), pracownik może skorzystać ze zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej. Natomiast zgodnie z art. 173¹ k.p., pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego urlop opiekuńczy. W artykule wyjaśniamy, jakie są zasady korzystania z wymienionych uprawnień oraz jak obliczyć wynagrodzenie za takie nieobecności.

Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej

Od 26 kwietnia 2023 r. pracownik może skorzystać ze zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej w wymiarze 2 dni albo 16 godzin, w pilnych sprawach rodzinnych, spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika.

W sytuacji gdy pracownik korzysta ze zwolnienia w wymiarze godzinowym, niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny (patrz: TABELA).

TABELA. Obliczanie wymiaru zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej

W okresie zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej pracownik zachowuje prawo do połowy wynagrodzenia, które jest finansowane przez pracodawcę.

Definicja siły wyższej nie została zamieszczona w Kodeksie pracy. Natomiast w przepisach prawa cywilnego można odnaleźć odwołania do siły wyższej i na tej podstawie próbować definiować to pojęcie. Orzecznictwo wskazuje, że siła wyższa to zdarzenie nadzwyczajne, zewnętrzne (niezależne od woli, np. pracownika bądź pracodawcy), niemożliwe do przewidzenia, któremu nie można było zapobiec (por. wyrok SN z 9 kwietnia 1952 r. (sygn. akt C 962/51).