Interpretacja
Interpretacja indywidualna z dnia 25 lipca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.305.2023.4.ICZ
Czy Sekurytyzacja - w ramach której, w szczególności, następuje nabycie Wierzytelności przez Wnioskodawcę od Inicjatora - stanowi na gruncie ustawy o VAT kompleksową usługę świadczoną przez Wnioskodawcę na rzecz Inicjatora, korzystającą ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT?
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług:
-w kwestii uznania, żeSekurytyzacja - w ramach której, w szczególności, następuje nabycie Wierzytelności przez Wnioskodawcę od Inicjatora - stanowi na gruncie ustawy o VAT kompleksową usługę świadczoną przez Wnioskodawcę na rzecz Inicjatora, korzystającą ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT (pytanie nr 4) – jest prawidłowe;
-w zakresie uznania, że w związku z Sekurytyzacją Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do rozpoznania obowiązku podatkowego VAT, ani do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 ustawy o VAT, z uwagi na obowiązek rozpoznania obowiązku podatkowego VAT na zasadzie importu usług przez Inicjatora (pytanie nr 5) – jest prawidłowe.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
11 kwietnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 4 kwietnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej m.in. w zakresie podatku od towarów i usług, który dotyczy ustalenia:
-czy Sekurytyzacja - w ramach której, w szczególności, następuje nabycie Wierzytelności przez Wnioskodawcę od Inicjatora - stanowi na gruncie ustawy o VAT kompleksową usługę świadczoną przez Wnioskodawcę na rzecz Inicjatora, korzystającą ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT (pytanie nr 4),
-czy w związku z Sekurytyzacją Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do rozpoznania obowiązku podatkowego VAT, ani do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 ustawy o VAT, z uwagi na obowiązek rozpoznania obowiązku podatkowego VAT na zasadzie importu usług przez Inicjatora (pytanie nr 5),
Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 5 lipca 2023 r. (data wpływu 11 lipca 2023 r.).
Treść wniosku wspólnego jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1)Zainteresowany będący stroną postępowania:
- F. S.A.
2)Zainteresowani niebędący stroną postępowania:
- Fi. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego
F. S.A. jest spółką prawa luksemburskiego, działającą w formie societe anonyme, rezydentem podatkowym w Luksemburgu (dalej: „Wnioskodawca”).
Wnioskodawca jest wehikułem sekurytyzacyjnym pod prawem luksemburskim (w formie Societe Anonyme (S.A.)), który ma status spółki sekurytyzacyjnej w rozumieniu luksemburskiej ustawy z dnia 22 marca 2004 r. o sekurytyzacji, z późniejszymi zmianami (dalej: „Ustawa o Sekurytyzacji”) i podlega prawu Wielkiego Księstwa Luksemburga, w szczególności przepisom ustawy z dnia 10 sierpnia 1915 r. o spółkach handlowych, z późniejszymi zmianami (dalej: „Ustawa”). Zgodnie z Ustawą o Sekurytyzacji, zarząd spółki Wnioskodawcy może w każdym czasie, jeśli uzna to za stosowne, podjąć decyzję o utworzeniu jednej lub więcej wydzielonych mas aktywów (po angielsku: „compartments”), w rozumieniu art. 5 Prawa o Sekurytyzacji.
Każda z wydzielonych mas aktywów Wnioskodawcy jest w pełni wydzieloną masą aktywów (każda zwana „Masą Aktywów”) w rozumieniu Prawa o Sekurytyzacji. Należy jednak zaznaczyć, że masy majątkowe spółki sekurytyzacyjnej w rozumieniu Prawa o Sekurytyzacji nie są traktowane jako odrębne podmioty dla celów podatkowych. W związku z tym spółka sekurytyzacyjna jest uznawana wraz z jej wydzielonymi masami aktywów za jednego podatnika dla celów podatkowych w Luksemburgu. W związku z tym luksemburskie przepisy i zasady podatkowe są stosowane na poziomie samego Wnioskodawcy, a nie na poziomie każdej masy aktywów.
Masy aktywów Wnioskodawcy są tworzone dla odrębnych transakcji polegających na przejęciu lub nabyciu aktywów (zgodnie z definicją poniżej) w różnych jurysdykcjach.
W ramach prowadzonej działalności, Wnioskodawca może nabywać lub przejmować, bezpośrednio lub za pośrednictwem innego podmiotu lub wehikułu, ryzyko związane z posiadaniem lub własnością wierzytelności, należności i/lub innych dóbr, ruchomych lub nieruchomych, materialnych lub niematerialnych, i/lub ryzyko związane ze zobowiązaniami i obowiązkami osób trzecich lub które są nieodłącznie związane z całością lub częścią działań podejmowanych przez osoby trzecie, poprzez emisję zbywalnych papierów wartościowych (valeurs mobilieres) dowolnego rodzaju, których wartość lub rentowność związana jest z tym ryzykiem (zbiorczo zwane: „Aktywami”).
Wnioskodawca podlega w Luksemburgu opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych od całości dochodów, niezależnie od miejsca ich osiągnięcia oraz nie prowadzi działalności gospodarczej za pośrednictwem zakładu zagranicznego w Polsce (dla celów podatku dochodowego). Dla celów podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”), Wnioskodawca zarejestrowany jest w Luksemburgu (w Polsce Wnioskodawca nie jest zarejestrowany na potrzeby podatku VAT). Wnioskodawca nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu VAT.
Fi. sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, będącą rezydentem podatkowym w Polsce (dalej: „Inicjator”), prowadzącym działalność gospodarczą m.in. z zakresu udzielania pożyczek. Inicjator podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych od całości dochodów, niezależnie od miejsca ich osiągania w Polsce. Inicjator jest także zarejestrowany dla celów VAT w Polsce (oraz nie jest zarejestrowany na potrzeby VAT w Luksemburgu). Inicjator nie posiada zakładu zagranicznego na potrzeby podatku dochodowego, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na potrzeby VAT w Luksemburgu.
Transakcja, do której odnosi się niniejszy wniosek (dalej: „Sekurytyzacja”), dotyczy wierzytelności określonych w Umowie Ramowej Dotyczącej Wspólnych Inwestycji (po ang. „master definitions and framework deed”, dalej: „MDFD”), zawartej między Inicjatorem a Wnioskodawcą, działającym w imieniu i na rzecz masy Aktywów BK (która to Masa Aktywów jest przypisana do Sekurytyzacji). Wierzytelności określone w MDFD wynikają z zawartych oraz które zostaną zawarte przez Inicjatora (działającego jako pożyczkodawca) umów pożyczek z podmiotami trzecimi (przedstawionymi do sprzedaży przez Inicjatora i zaakceptowanymi przez Wnioskodawcę). W związku z takimi pożyczkami Inicjator jest uprawniony do otrzymania w szczególności spłaty kapitału pożyczki oraz odsetek, zapłaty opłaty abonamentowej za korzystanie z pożyczki, opłaty administracyjnej za korzystanie z platformy umożliwiającej zaciąganie pożyczek (łącznie: „Wierzytelności”).
W celu dokonania Sekurytyzacji, Wnioskodawca, działając w imieniu i na rzecz masy Aktywów BK, między innymi, zawarł z Inicjatorem umowę zbycia aktywów (po ang.: „Asset Sale Agreement”, dalej: „Umowa Zbycia Aktywów”) (oraz umowy towarzyszące, w tym MDFD), na podstawie której Inicjator będzie zbywał na rzecz masy Aktywów BK Wnioskodawcy pakiety Wierzytelności, za wynagrodzeniem. Inicjator będzie jednocześnie pełnił funkcję administratora (servicera) Wierzytelności, tj. będzie wykonywał szereg czynności (usług) w związku z szeroko rozumianą (określoną w dalszej części stanu faktycznego) obsługą Wierzytelności.
Celem Sekurytyzacji jest zapewnienie Inicjatorowi finansowania i poprawa płynności finansowej Inicjatora.
Będąca przedmiotem niniejszego wniosku Sekurytyzacja polega na tym, że:
1.Przeniesienie Wierzytelności następuje w wykonaniu Umowy Zbycia Aktywów zawartej pomiędzy Inicjatorem i Wnioskodawcą (działającym w imieniu i na rzecz masy Aktywów BK). Inicjator dokonuje cesji Wierzytelności w ustalonych terminach (np. co tydzień lub co miesiąc).
2.Wierzytelności spełniają ustalone wcześniej kryteria kwalifikujące je do Sekurytyzacji. W szczególności, przedmiotowe Wierzytelności są Wierzytelnościami tzw. performującymi, czyli niestanowiącymi wierzytelności nieściągalnych ani zagrożonych nieściągalnością.
3.W zamian za nabyte Wierzytelności, Wnioskodawca jest zobowiązany do zapłaty ceny nabycia, obliczonej zgodnie z formułą cenową określoną (poprzez referencję do MDFD) w Umowie Zbycia Aktywów i odpowiadającej wartości nominalnej wierzytelności pożyczkowych wchodzących w skład Wierzytelności. Tym samym, cena nabycia Wierzytelności przez Wnioskodawcę jest niższa od sumy wartości wszystkich Wierzytelności, przysługujących Wnioskodawcy po ich nabyciu od Inicjatora. Wierzytelności są przenoszone na rzecz Wnioskodawcy wraz z należnościami ubocznymi, zarówno o charakterze pieniężnym, jak i niepieniężnym.
4.Stronami umów pożyczek pozostają Inicjator i pożyczkobiorcy, tj. Wnioskodawca nie wstąpi w prawa pożyczkodawcy wynikające z umów pożyczek, na gruncie których powstały lub będą powstawały Wierzytelności stanowiące przedmiot Umowy Zbycia Aktywów.
5.W celu sfinansowania nabycia Wierzytelności, Wnioskodawca (działający w imieniu i na rzecz masy Aktywów BK) wyemituje obligacje (senioralne oraz podporządkowane). Obie klasy obligacji będą wyemitowane na podstawie prawa angielskiego. Zabezpieczenie obligacji ustanowione na rzecz obligatariuszy będą stanowiły, w szczególności Aktywa będące własnością masy Aktywów BK Wnioskodawcy.
6.Wnioskodawca (działający w imieniu i na rzecz masy Aktywów BK) sfinansuje nabycie Wierzytelności od Inicjatora z kwot uzyskanych z emisji obligacji.
7.Obligacje senioralne zostaną wyemitowane na rzecz obligatariuszy będących podmiotami niepowiązanymi. Natomiast obligacje podporządkowane zostaną objęte przez Inicjatora, ze względu na unijne przepisy, które wymagają od inicjatora Sekurytyzacji (tu: Inicjatora) zachowania określonego procentu ryzyka w odniesieniu do spłaty Wierzytelności.
8.Wnioskodawca (działający w imieniu i na rzecz masy Aktywów BK) oraz Inicjator zawarli umowę o administrowanie Wierzytelnościami, na podstawie której Inicjator - w ramach Sekurytyzacji - działa jako administrator (servicer) Wierzytelności. Na podstawie umowy o administrowanie Wierzytelnościami Inicjator w ramach Sekurytyzacji bez dodatkowego wynagrodzenia zobowiązany jest do obsługi, przyjmowania płatności i administrowania przeniesionymi Wierzytelnościami, do przyjmowania spłat Wierzytelności w imieniu Wnioskodawcy i do wykonywania wszystkich wynikających z tego obowiązków określonych w wewnętrznych procedurach Inicjatora zatwierdzonych przez Wnioskodawcę. W szczególności, w ramach Sekurytyzacji Inicjator świadczy następujące usługi:
(a)przyjmowanie wszelkich płatności dokonywanych przez pożyczkobiorców;
(b)przekazywanie Wnioskodawcy wszelkich informacji na temat postępowań sądowych, administracyjnych i innych, które dotyczą Wierzytelności;
(c)przekazywanie kwot płatności na rzecz Wnioskodawcy;
(d)prowadzenie ewidencji w odniesieniu do Wierzytelności i przygotowywanie okresowych raportów dla Wnioskodawcy;
(e)prowadzenie działań zmierzających do odzyskania kwot od pożyczkobiorców, którzy nie spłacają pożyczek w terminach;
(f)prowadzenie korespondencji z pożyczkobiorcami i przechowywanie dokumentów związanych z Wierzytelnościami;
(g)w przypadku wyznaczenia administratora zastępczego (back up servicer), współpraca z administratorem zastępczym w celu wykonywania przez niego obowiązków;
(h)utrzymywanie kopii zapasowych dokumentów związanych z Wierzytelnościami;
(i)wsparcie audytorów Wnioskodawcy i dostarczenie im wymaganych informacji;
(j)prowadzenie ewidencji dla celów podatkowych;
9.W określonych sytuacjach, wyznaczony administrator zastępczy przejmie obowiązki Inicjatora jako administratora Wierzytelności.
Jest możliwe, że w pewnych okolicznościach Inicjator będzie zobowiązany do odkupu Wierzytelności, które nie spełniały w momencie przeniesienia ich na rzecz Wnioskodawcy ustalonych w MDFD kryteriów kwalifikacyjnych. Zobowiązanie do odkupu wystąpi, w szczególności w sytuacji, gdy dana Wierzytelność była tzw. złym długiem lub gdy dana umowa pożyczki była nieważna. Inicjator będzie wówczas zobowiązany do zapłaty ceny za odkup Wierzytelności (równej saldzie tej Wierzytelności wraz z odsetkami i wszelkimi należnościami ubocznymi). W tym zakresie ryzyko braku spłaty Wierzytelności ponosi wyłącznie Inicjator.
Kwoty otrzymane przez Inicjatora od pożyczkobiorców tytułem spłat Wierzytelności, przekazane następnie przez Inicjatora do Wnioskodawcy zostaną wykorzystane do zapłaty głównie kosztów działania Wnioskodawcy, spłaty odsetek i opłat wynikających z obligacji oraz spłaty kwot na rzecz obligatariuszy. Jako obligatariusz obligacji podporządkowanych, Inicjator będzie uprawniony do otrzymania płatności zgodnie z ustaloną hierarchią spłat uwzględniającą: (i) spłatę odsetek naliczonych na obligacjach podporządkowanych i (ii) spłatę kapitału obligacji podporządkowanych. Każda spłata kapitału obligacji podporządkowanych będzie skutkowała zmniejszeniem salda tego kapitału. Po całkowitej spłacie kwot wynikających z obligacji podporządkowanych, dojdzie do ich wygaśnięcia.
Niniejszy wniosek odnosi się do tzw. stanu faktycznego oraz tzw. zdarzenia przyszłego, albowiem w chwili uzyskania wiążącej interpretacji może dojść do realizacji skutków podatkowych niektórych wypłat.
Pytania w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczenie pytań jak we wniosku)
4. Czy Sekurytyzacja - w ramach której, w szczególności, następuje nabycie Wierzytelności przez Wnioskodawcę od Inicjatora - stanowi na gruncie ustawy o VAT kompleksową usługę świadczoną przez Wnioskodawcę na rzecz Inicjatora, korzystającą ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT?
5. Czy w związku z Sekurytyzacją Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do rozpoznania obowiązku podatkowego VAT, ani do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 ustawy o VAT, z uwagi na obowiązek rozpoznania obowiązku podatkowego VAT na zasadzie importu usług przez Inicjatora?
Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług
Ad. 4
Sekurytyzacja - w ramach której, w szczególności, następuje nabycie Wierzytelności przez Wnioskodawcę od Inicjatora - stanowi na gruncie ustawy o VAT kompleksową usługę świadczoną przez Wnioskodawcę na rzecz Inicjatora, korzystającą ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.
Ad. 5
W związku z Sekurytyzacją Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do rozpoznania obowiązku podatkowego VAT, ani do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 ustawy o VAT, z uwagi na obowiązek rozpoznania obowiązku podatkowego VAT na zasadzie importu usług przez Inicjatora.
Uzasadnienie odpowiedzi na pytanie 4 i pytanie 5 (VAT)
W myśl art. 5 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlega w szczególności odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Natomiast zgodnie z art. 8 ustawy o VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.
Powyższa definicja została doprecyzowana przez praktykę orzeczniczą i interpretacyjną. Co do zasady, warunkami koniecznymi do uznania transakcji za odpłatne świadczenie usług dla celów VAT są:
(1)działanie w charakterze podatnika w ramach danej transakcji, czyli konieczność uznania danej czynności za wykonaną w ramach działalności gospodarczej,
(2)odpłatność, czyli istnienie bezpośredniego związku między świadczeniem a płatnością,
(3)istnienie konsumenta danej usługi, czyli podmiotu odnoszącego korzyść w wyniku jej wyświadczenia,
(4)istnienie stosunku prawnego będącego podstawą realizacji danej usługi.
W odniesieniu do kwestii odpłatności, należy zauważyć, że aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.
W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.
Jednocześnie, skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług, określone w art. 8 ust. 1 ustawy.
Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2022 r. poz. 1360, z późn. zm.) - zwanej dalej Kodeksem cywilnym.
Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego - wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego - wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Jak stanowi art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego - umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność.
W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).
Mając na uwadze treść powyższej definicji usługi, w okolicznościach stanu faktycznego należy stwierdzić, że usługa sekurytyzacji (obejmująca w szczególności przelewy Wierzytelności) będzie stanowić odpłatne świadczenie usług w rozumieniu VAT świadczoną przez Wnioskodawcę na rzecz Inicjatora, bowiem:
-będzie wykonywana w ramach działalności gospodarczej Wnioskodawcy - Wnioskodawca jest bowiem wehikułem sekurytyzacyjnym pod prawem luksemburskim (w formie Societe Anonyme (S.A.)), który ma status spółki sekurytyzacyjnej w rozumieniu prawa luksemburskiego,
-świadczenie będzie odpłatne, tj. będzie istniał bezpośredni związek między świadczeniem Wnioskodawcy a płatnościami Inicjatora - jak bowiem wskazano w opisie stanu faktycznego w zamian za nabyte Wierzytelności, Wnioskodawca jest zobowiązany do zapłaty ceny nabycia odpowiadającej wartości nominalnej wierzytelności pożyczkowych wchodzących w skład Wierzytelności, niższej od sumy wartości wszystkich Wierzytelności, przysługujących Wnioskodawcy po ich nabyciu od Inicjatora. Wnioskodawca nabędzie więc aktywa, których wartość przewyższa cenę ich nabycia,
-Inicjator odniesie korzyść ekonomiczną w wyniku wyświadczenia usługi sekurytyzacji na jego rzecz, ponieważ usługa ta pozwoli mu na zdobycie finansowania dla prowadzonej przez niego działalności oraz poprawę płynności finansowej,
-zaistnieje kompleksowy stosunek prawny będący podstawą realizacji usługi sekurytyzacji, Inicjator zawrze bowiem z Wnioskodawcą szereg umów regulujących transakcję sekurytyzacji (w tym w szczególności MDFD, Umowę Zbycia Aktywów oraz umowę o administrowanie Wierzytelnościami).
W związku z powyższym w ocenie Zainteresowanych, przelewy Wierzytelności dokonywane w ramach usługi sekurytyzacji przez Inicjatora na rzecz Wnioskodawcy stanowią odpłatne świadczenie usług przez Wnioskodawcę na rzecz Inicjatora na gruncie ustawy o VAT.
Ponadto wskazana usługa świadczona na rzecz Inicjatora przez Wnioskodawcę stanowi usługę kompleksową, której celem będzie zapewnienie Inicjatorowi finansowania. Pomimo wielości składających się na tę usługę czynności, sekurytyzację uznać należy za jedną kompleksową usługę w rozumieniu ustawy o VAT, na którą składa się całokształt relacji pomiędzy stronami w ramach sekurytyzacji z ekonomicznego punktu widzenia stanowiących integralne elementy jednej kompleksowej usługi finansowej tj. usługi sekurytyzacji, w ramach której, w zamian za określoną płatność zapewniającą finansowanie działalności Inicjatora, określona pula aktywów tj. Wierzytelności (których wartość przewyższa cenę ich nabycia) wraz z generowanymi przez nie przyszłymi strumieniami płatności zostanie wyodrębniona z przedsiębiorstwa Inicjatora i przeniesiona na rzecz podmiotu zapewniającego finansowanie tj. Wnioskodawcy.
Kwestia opodatkowania VAT świadczeń kompleksowych była wielokrotnie przedmiotem rozważań TSUE - wykształciła się jednolita linia orzecznicza TSUE zgodnie z którą, jeżeli dwa lub więcej świadczeń (czynności) dokonanych przez podatnika na rzecz usługobiorcy są tak ściśle powiązane, że obiektywnie tworzą w sensie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie dla celów podatku od wartości dodanej (zob. w szczególności orzeczenia w sprawie C-349/96, w sprawie C-2/95, w sprawie C-41/04 oraz w sprawie C-34/99).
Te same konkluzje powtarzają również polskie sądy administracyjne. Przykładowo w wyroku z dnia 27 czerwca 2018 r., sygn. I FSK 1249/16 (podobnie wyrok NSA z dnia 14 stycznia 2014 r., sygn. I FSK 204/13) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził jednoznacznie, że: „transakcja złożona z jednego świadczenia w aspekcie gospodarczym nie powinna być sztucznie rozdzielana, by nie pogarszać funkcjonalności systemu podatku VAT, należy poszukiwać elementów charakterystycznych dla rozpatrywanej czynności celem określenia, czy dane świadczenia stanowią kilka odrębnych świadczeń głównych, czy jednolite świadczenie”.
Pojęcie usług kompleksowych jest jednolicie interpretowane również w najnowszych wyrokach sądów administracyjnych, np. w wyroku z dnia 20 grudnia 2022 r., sygn. I FSK 1291/19, w którym Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że: „W przypadku gdy transakcja składa się z zespołu świadczeń i czynności, należy wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności, w jakich jest ona dokonywana, w celu określenia, po pierwsze, czy chodzi o dwa lub więcej świadczenia odrębne, czy też o świadczenie jednolite, a po drugie, czy w tym ostatnim przypadku owo jednolite świadczenie powinno zostać zakwalifikowane jako dostawa towarów, czy jako świadczenie usług”.
Natomiast wprost do kompleksowego charakteru konkretnie usług sekurytyzacji odniósł się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 2 grudnia 2010 r., sygn. akt: I FSK 669/10 podkreślając, że „realizowane przez spółkę celową C. czynności w ramach wskazanego we wniosku o udzielenie interpretacji procesu stanowią kompleksową usługę o złożonym charakterze. Organ w wydanej interpretacji, koncentrując uwagę przede wszystkim na aspekcie cesji wierzytelności, nie uwzględnił wszystkich elementów stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, które mogły mieć wpływ na określenie właściwego charakteru usług świadczonych przez Spółkę celową na rzecz V”.
Ponadto w wyroku z dnia 25 listopada 2009 r. (sygn. I SA/Wr 1564/09) WSA we Wrocławiu wprost odniósł się do ujęcia zbycia wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacyjnej, stwierdził mianowicie, że: „Wyjaśniając w największym skrócie pojęcie sekurytyzacji, należy wskazać, że jest to proces ekonomiczny, którego celem jest emisja papierów wartościowych na podstawie zespołu wierzytelności. Jak z tego wynika, czynności podejmowane przez spółkę celową w ramach sekurytyzacji nie sprowadzają się do samego nabycia wierzytelności w ramach cesji, lecz cesja stanowi jedynie element - świadczonej przez spółkę celową - szerszej (kompleksowej) usługi pośrednictwa finansowego, związanego z nabywaniem wierzytelności oraz redystrybucją środków finansowych i ograniczeniem ryzyka niewypłacalności dłużników”.
Mając na uwadze wykładnię zastosowaną w wyżej przywołanych orzeczeniach, należy uznać, że w okolicznościach opisanych w opisie stanu faktycznego ma miejsce jedna usługa kompleksowa, w której skład wchodzi m.in. zbycie Wierzytelności przez Inicjatora na rzecz Wnioskodawcy. Zasadniczym celem i elementem usługi sekurytyzacji świadczonej przez Wnioskodawcę będzie bowiem zapewnienie Inicjatorowi finansowania, podczas gdy pozostałe elementy sekurytyzacji, w tym przeniesienie własności Wierzytelności, czy też ich późniejsza obsługa przez Inicjatora, mają w stosunku do zapewnienia finansowania jedynie charakter pomocniczy.
W związku z powyższym, zdaniem Zainteresowanych usługa sekurytyzacji, z uwzględnieniem zbycia Wierzytelności przez Inicjatora na rzecz Wnioskodawcy, w całości powinna podlegać jednolitym zasadom opodatkowania VAT.
W myśl art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, co do zasady stawka VAT wynosi 22% (kolejne ustępy wymienionego przepisu określają przypadki zastosowania stawki obniżonej), przy czym zgodnie z art. 146aa stawka VAT uległa czasowemu podwyższeniu z 22% do 23%. W rozdziale 2 ustawy o VAT określono warunki zastosowania zwolnień od podatku.
W ocenie Zainteresowanych usługa sekurytyzacji wchodzi w zakres zwolnienia przedmiotowego zawartego w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, na mocy którego zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług (tj. usługi finansowe).
W efekcie sekurytyzacji dojdzie do wprowadzenia Wierzytelności do obrotu rynkowego w zmienionej formie, tj. w postaci papierów wartościowych o wyższym stopniu płynności, jakimi będą obligacje wyemitowane przez Wnioskodawcę. Obligacje te będą natomiast „zabezpieczone” sekurytyzowanymi Wierzytelnościami przynoszącymi Wnioskodawcy stały i przewidywalny dopływ finansowania pozwalający na obsługę wyemitowanych obligacji oraz innego finansowania zaciągniętego dla celów transakcji.
Uzupełniająco wymaga dodania, że zgodnie z art. 43 ust. 15 ustawy o VAT powyższe zwolnienie nie ma zastosowania do czynności ściągania długów, w tym factoringu, do usług doradztwa ani do usług w zakresie leasingu. Biorąc pod uwagę specyfikę usługi sekurytyzacji, należy stwierdzić, że o ile będzie ona usługą finansową, nie będzie przy tym stanowić żadnej z wyżej wskazanych kategorii czynności wymienionych w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT.
Po pierwsze, sekurytyzacja nie będzie stanowić czynności ściągania długów, w tym factoringu. Celem świadczenia usługi sekurytyzacji przez Wnioskodawcę na rzecz Inicjatora nie będzie nabywanie Wierzytelności w celu ich odzyskania od dłużników, ale zapewnienie Inicjatorowi finansowania. Przez dokonywane w ramach sekurytyzacji czynności (w tym przelew Wierzytelności oraz emisję obligacji) Wnioskodawca zapewnia Inicjatorowi środki niezbędne do funkcjonowania na rynku i zagwarantowania jej płynności finansowej.
W ramach umów regulujących transakcję sekurytyzacji nie zostaną zawarte postanowienia przewidujące obowiązek Wnioskodawcy do windykacji Wierzytelności na rzecz Inicjatora. Co więcej, to Inicjator na podstawie odrębnej umowy o administrowanie będzie obsługiwał sekurytyzowane Wierzytelności zajmując się m.in. przyjmowaniem wszelkich płatności dokonywanych przez pożyczkobiorców, przekazywaniem Wnioskodawcy wszelkich informacji na temat postępowań sądowych, administracyjnych i innych, które dotyczą Wierzytelności, przekazywaniem kwot płatności na rzecz Wnioskodawcy oraz prowadzeniem działań zmierzających do odzyskania kwot od pożyczkobiorców, którzy nie spłacają pożyczek w terminach.
Po drugie, sekurytyzacja nie będzie również stanowić usług doradztwa. Inicjator posiada wiedzę o zawartych umowach pożyczki, relacje z pożyczkobiorcami oraz odpowiednie zasoby pozwalające na obsługę Wierzytelności, lecz nie udostępni jednak know-how Wnioskodawcy, a będzie kontynuować obsługę Wierzytelności na podstawie umowy o administrowanie z Wnioskodawcą.
Po trzecie, Sekurytyzacja nie będzie stanowić usług w zakresie leasingu, ponieważ w skład Wierzytelności będących przedmiotem przelewu pomiędzy Inicjatorem a Wnioskodawcą me będą wchodzić jakiekolwiek wierzytelności wynikające z umów leasingowych (przedmiotem przelewu będą wyłącznie wierzytelności z umów pożyczki). Ponadto, w efekcie sekurytyzacji dojdzie do wprowadzenia Wierzytelności zawartych przez Inicjatora do obrotu rynkowego w zmienionej formie, tj. w postaci papierów wartościowych o wyższym stopniu płynności, jakimi będą obligacje wyemitowane przez Wnioskodawcę. Natomiast źródło sekurytyzowanych Wierzytelności pozostaje bez znaczenia dla przebiegu i celu usługi sekurytyzacji. Wymaga więc podkreślenia, że w relacji między Wnioskodawcą a Inicjatorem w ramach sekurytyzacji w żadnym przypadku nie dojdzie do świadczenia usług leasingu, które podlegałyby wyłączeniu z zastosowania zwolnienia.
Na marginesie warto zaznaczyć, że organy podatkowe wielokrotnie opowiadały się za objęciem usług sekurytyzacji przedmiotowym zwolnieniem. Przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 25 marca 2022 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.95.2022.2.ICZ) stwierdzono „W konsekwencji, usługę świadczoną przez SPV polegającą na nabyciu wierzytelności i zapewnieniu Spółce finansowania potraktować należy jako usługę w zakresie długów, która korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy. Do powyższej usługi nie mają zastosowania wyłączenia wskazane w art. 43 ust. 15 ustawy. Wskazany artykuł wyłącza możliwość zastosowania zwolnienia z VAT w zakresie „czynności ściągania długów, w tym factoringu”. Oznacza to, że opodatkowanie VAT przewidziano jedynie dla zdarzeń, z którymi wiąże się podejmowanie czynności mających na celu ściągnięcie długu, co nie ma miejsca w ramach ww. czynności. Podsumowując, przelewy Wierzytelności przez Spółkę do SPV w ramach transakcji Sekurytyzacji będą wykonane w ramach usługi świadczonej przez SPV na rzecz Spółki podlegającej zwolnieniu z podatku MAT, na podstawie art. 43 ust 1 pkt 40 ustawy”.
Ponadto można wymienić również m.in. następujące interpretacje indywidualne wydane dla porównywalnych stanów faktycznych:
-interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 12 lipca 2021 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.300 2021.2.ICZ,
-interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 10 marca 2022 r., sygn. 0111- KDIB3-1.4012.1047.2021.2 ICZ,
-interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 18 sierpnia 2021 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.343.2021.2.MP,
-interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 16 marca 2023 r., sygn. 0111-KDIB2-3 4014.18.2023.3.AD.
Równocześnie, z uwagi na fakt, że usługa sekurytyzacji świadczona będzie przez Wnioskodawcę - będącego rezydentem podatkowym w Luksemburgu, w ocenie Zainteresowanych, Inicjator będzie podatnikiem podatku VAT w zakresie usługi sekurytyzacji na zasadzie importu usług.
Zgodnie z art. 2 pkt 9 ustawy o VAT przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, zgodnie z którym podatnikami są w szczególności osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
(1)usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju,
(2)w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT - usługobiorcą jest podatnik podatku VAT (art. 17 ust. 1 pkt1 ustawy o VAT).
Zgodnie z art. 28b miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej.
Usługodawcą w ramach sekurytyzacji będzie Wnioskodawca z siedzibą w Luksemburgu, natomiast miejscem świadczenia sekurytyzacji będzie - w myśl art. 28b ustawy o VAT - miejsce, w którym usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej, czyli Polska. Dlatego Inicjator, jako usługobiorca, będzie zdaniem Zainteresowanych zobowiązany do rozliczenia nabycia usługi sekurytyzacji dla celów VAT na zasadzie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT. W związku z powyższym usługa sekurytyzacji - obejmująca również zbycie Wierzytelności przez Inicjatora na rzecz Wnioskodawcy - nabywana przez Wnioskodawcę od Inicjatora stanowić będzie import usług zwolnionych z VAT.
Powyższe stanowisko, zgodnie z którym do kompleksowych usług finansowych (w szczególności takich jak sekurytyzacja) świadczonych przez podmiot z siedzibą poza granicami Polski znajduje zastosowanie zwolnienie z art. 43 ust. pkt 40 ustawy o VAT, w tym w przypadku gdy podatnikiem z tytułu importu usług jest usługobiorca na zasadzie 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, znajduje również potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych wydawanych w zbliżonych stanach faktycznych.
Przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 18 sierpnia 2021 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.343.2021.2.MP) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że: „Zatem, nabycie przez Wnioskodawcę usług od SPV będzie stanowić import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy i Spółka będzie podatnikiem w odniesieniu do ww. usługi. W konsekwencji Spółka będzie zobowiązana do rozpoznania tej transakcji dla celów podatku VAT w Polsce, jako import usług zwolnionych z tego podatku, w myśl art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy”.
Podsumowując, w ocenie Zainteresowanych, Sekurytyzacja - w ramach której, w szczególności, następuje nabycie Wierzytelności przez Wnioskodawcę od Inicjatora - stanowi na gruncie ustawy o VAT kompleksową usługę świadczoną przez Wnioskodawcę na rzecz Inicjatora, korzystającą ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT. W związku z Sekurytyzacją Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do rozpoznania obowiązku podatkowego VAT, ani do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 ustawy o VAT, z uwagi na obowiązek rozpoznania obowiązku podatkowego VAT na zasadzie importu usług przez Inicjatora przy zastosowaniu zwolnienia od podatku VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług (w zakresie pytań nr 4 i 5) jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT,
opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 i w art. 8 ww. ustawy.
Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy,
przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
W myśl natomiast art. 8 ust. 1 ustawy,
przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Pod pojęciem usługi należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:
- w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
- świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.
Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).
Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.
W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.
Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.
Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:
-istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
-wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
-istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,
-odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
-istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.
Ponadto, zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług.
W myśl art. 8 ust. 2 ustawy,
za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:
1) użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
2) nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Z powyższych zapisów wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:
- w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa - użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia - w całości lub w części - podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),
- w przypadku świadczenia usług - świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Zatem dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu w związku z uznaniem jej za odpłatne świadczenie usług, istotny jest cel jej świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.
Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.
Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT,
podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu,
działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Z opisu sprawy wynika, że Transakcja - „Sekurytyzacja”, dotyczy wierzytelności określonych w Umowie Ramowej Dotyczącej Wspólnych Inwestycji, zawartej między Inicjatorem a Wnioskodawcą, działającym w imieniu i na rzecz masy Aktywów. Wierzytelności określone w MDFD wynikają z zawartych oraz które zostaną zawarte przez Inicjatora (działającego jako pożyczkodawca) umów pożyczek z podmiotami trzecimi (przedstawionymi do sprzedaży przez Inicjatora i zaakceptowanymi przez Wnioskodawcę). W związku z takimi pożyczkami Inicjator jest uprawniony do otrzymania w szczególności spłaty kapitału pożyczki oraz odsetek, zapłaty opłaty abonamentowej za korzystanie z pożyczki, opłaty administracyjnej za korzystanie z platformy umożliwiającej zaciąganie pożyczek.
W celu dokonania Sekurytyzacji, Wnioskodawca, działając w imieniu i na rzecz masy Aktywów BK, między innymi, zawarł z Inicjatorem umowę zbycia aktywów (oraz umowy towarzyszące, w tym MDFD), na podstawie której Inicjator będzie zbywał na rzecz masy Aktywów BK Wnioskodawcy pakiety Wierzytelności, za wynagrodzeniem.
Będąca przedmiotem niniejszego wniosku Sekurytyzacja polega na tym, że:
1.Przeniesienie Wierzytelności następuje w wykonaniu Umowy Zbycia Aktywów zawartej pomiędzy Inicjatorem i Wnioskodawcą (działającym w imieniu i na rzecz masy Aktywów BK). Inicjator dokonuje cesji Wierzytelności w ustalonych terminach (np. co tydzień lub co miesiąc).
2.Wierzytelności spełniają ustalone wcześniej kryteria kwalifikujące je do Sekurytyzacji. W szczególności, przedmiotowe Wierzytelności są Wierzytelnościami tzw. performującymi, czyli niestanowiącymi wierzytelności nieściągalnych ani zagrożonych nieściągalnością.
3.W zamian za nabyte Wierzytelności, Wnioskodawca jest zobowiązany do zapłaty ceny nabycia, obliczonej zgodnie z formułą cenową określoną (poprzez referencję do MDFD) w Umowie Zbycia Aktywów i odpowiadającej wartości nominalnej wierzytelności pożyczkowych wchodzących w skład Wierzytelności. Tym samym, cena nabycia Wierzytelności przez Wnioskodawcę jest niższa od sumy wartości wszystkich Wierzytelności, przysługujących Wnioskodawcy po ich nabyciu od Inicjatora. Wierzytelności są przenoszone na rzecz Wnioskodawcy wraz z należnościami ubocznymi, zarówno o charakterze pieniężnym, jak i niepieniężnym.
4.Stronami umów pożyczek pozostają Inicjator i pożyczkobiorcy, tj. Wnioskodawca nie wstąpi w prawa pożyczkodawcy wynikające z umów pożyczek, na gruncie których powstały lub będą powstawały Wierzytelności stanowiące przedmiot Umowy Zbycia Aktywów.
5.W celu sfinansowania nabycia Wierzytelności, Wnioskodawca (działający w imieniu i na rzecz masy Aktywów BK) wyemituje obligacje (senioralne oraz podporządkowane). Obie klasy obligacji będą wyemitowane na podstawie prawa angielskiego. Zabezpieczenie obligacji ustanowione na rzecz obligatariuszy będą stanowiły, w szczególności Aktywa będące własnością masy Aktywów BK Wnioskodawcy.
6.Wnioskodawca (działający w imieniu i na rzecz masy Aktywów BK) sfinansuje nabycie Wierzytelności od Inicjatora z kwot uzyskanych z emisji obligacji.
7.Obligacje senioralne zostaną wyemitowane na rzecz obligatariuszy będących podmiotami niepowiązanymi. Natomiast obligacje podporządkowane zostaną objęte przez Inicjatora, ze względu na unijne przepisy, które wymagają od inicjatora Sekurytyzacji (tu: Inicjatora) zachowania określonego procentu ryzyka w odniesieniu do spłaty Wierzytelności.
8.Wnioskodawca (działający w imieniu i na rzecz masy Aktywów BK) oraz Inicjator zawarli umowę o administrowanie Wierzytelnościami, na podstawie której Inicjator – w ramach Sekurytyzacji - działa jako administrator (servicer) Wierzytelności. Na podstawie umowy o administrowanie Wierzytelnościami Inicjator w ramach Sekurytyzacji bez dodatkowego wynagrodzenia zobowiązany jest do obsługi, przyjmowania płatności i administrowania przeniesionymi Wierzytelnościami, do przyjmowania spłat Wierzytelności w imieniu Wnioskodawcy i do wykonywania wszystkich wynikających z tego obowiązków określonych w wewnętrznych procedurach Inicjatora zatwierdzonych przez Wnioskodawcę
Państwa wątpliwości w zakresie podatku od towarów i usług dotyczą kwestii:
-czy Sekurytyzacja - w ramach której, w szczególności, następuje nabycie Wierzytelności przez Wnioskodawcę od Inicjatora - stanowi na gruncie ustawy o VAT kompleksową usługę świadczoną przez Wnioskodawcę na rzecz Inicjatora, korzystającą ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT;
-czy w związku z Sekurytyzacją Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do rozpoznania obowiązku podatkowego VAT, ani do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 ustawy o VAT, z uwagi na obowiązek rozpoznania obowiązku podatkowego VAT na zasadzie importu usług przez Inicjatora.
Mając na uwadze powyższe należy wyjaśnić, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), dalej zwany Kodeksem cywilnym, zaś podstawą do dokonania cesji wierzytelności jest art. 509 Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego,
wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki – art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego.
Stosownie do art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego,
umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
Istotą przelewu wierzytelności jest umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności, prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością przez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw.
Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem).
Natomiast pojęcie sekurytyzacji zawarte zostało w przepisach ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 681 ze zm.) oraz w przepisach ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.).
Zgodnie z art. 2 pkt 30-32 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi – ilekroć w ustawie jest mowa o,
30) puli wierzytelności – rozumie się przez to przynoszącą regularny dopływ kapitału grupę jednolitych rodzajowo wierzytelności, posiadanych i wyodrębnionych przez inicjatora sekurytyzacji, z których każda z wierzytelności stanowiących łącznie co najmniej 75% grupy przynosi regularny dopływ kapitału oraz każda wierzytelność spełnia kryteria określone w statucie funduszu;
31) inicjatorze sekurytyzacji – rozumie się przez to jednostkę samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego lub podmiot prowadzący działalność gospodarczą, zbywające funduszowi sekurytyzacyjnemu pulę wierzytelności albo zobowiązujące się do przekazywania funduszowi sekurytyzacyjnemu wszystkich świadczeń otrzymanych przez nie z określonej puli wierzytelności;
32) sekurytyzowanych wierzytelnościach – rozumie się przez to wierzytelności stanowiące przedmiot lokat funduszu sekurytyzacyjnego oraz wierzytelności wyodrębnione przez inicjatora sekurytyzacji albo inny podmiot, który zawarł z funduszem umowę zobowiązującą go do przekazywania funduszowi świadczeń uzyskanych w związku z tymi wierzytelnościami.
W literaturze istnieje wiele definicji „sekurytyzacji”, uzależnionych od przyjętego modelu. Można jednakże przyjąć, że sekurytyzacja wierzytelności to proces, podczas którego zostaje wydzielona określona pula wierzytelności, a następnie przekazana spółce specjalnego przeznaczenia (Special Purpose Vehicle, SPV), która następnie refinansuje zakupioną pulę wierzytelności przez emisję papierów wartościowych. Najważniejszym celem procesu sekurytyzacji jest pozyskanie kapitałów na prowadzenie dalszej działalności oraz rozwój. Wówczas najczęściej stosowana jest sekurytyzacja wierzytelności przyszłych, a więc takich, które jeszcze nie powstały, natomiast istnieją przesłanki ich prawnego i ekonomicznego ukonstytuowania się w przyszłości.
Z powyższych przepisów wynika, że przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności, które następuje na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz zbywcy wierzytelności (cedenta). Spełnienie świadczenia wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).
Podkreślenia wymaga, że podmiot dokonujący sprzedaży wierzytelności jest zobowiązany dokonać analizy rodzaju wierzytelności będących przedmiotem cesji, tj. skutkować oceną, czy przedmiotowe transakcje nie dotyczą tzw. wierzytelności trudnych, czyli takich, co do których istnieje poważna wątpliwość, że zostaną zaspokojone. Nabycie bowiem na własne ryzyko wierzytelności uznanych za trudne, których cena (niższa od wartości nominalnej) odzwierciedla faktyczną, ekonomiczną ich wartość, będzie pozostawało poza zakresem podatku od towarów i usług, co potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (wyrok w sprawie C-93/10 GFKL Financial Services).
W kwestii nabycia wierzytelności trudnych po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, że „Artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania wspomnianej dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży”. W pkt 25 ww. orzeczenia, Trybunał wskazał, że „Różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowi bowiem wynagrodzenia za tego rodzaju usługę, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników”.
Podkreślić należy, że ww. wyrok TSUE odwołuje się do wierzytelności „trudnych”, tj. wymagalnych, o wątpliwej perspektywie spłaty.
Jak wynika z opisu sprawy Wierzytelności spełniają ustalone wcześniej kryteria kwalifikujące je do Sekurytyzacji. W szczególności, przedmiotowe Wierzytelności są Wierzytelnościami tzw. performującymi, czyli niestanowiącymi wierzytelności nieściągalnych ani zagrożonych nieściągalnością.
Zatem w opisanych okolicznościach nie będzie dochodzić do nabycia wierzytelności tzw. „trudnych”.
Ponadto powyższa usługa, która będzie wykonywana na podstawie Umowy Zbycia Aktywów, będzie wykonywana odpłatnie, ponieważ jak wyjaśniono, w celu dokonania Sekurytyzacji, Wnioskodawca, zawarł z Inicjatorem umowę zbycia aktywów, na podstawie której Inicjator będzie zbywał na rzecz masy Aktywów BK Wnioskodawcy pakiety Wierzytelności, za wynagrodzeniem.
Odnosząc się do kompleksowości usług, podkreślić należy, iż co do zasady, każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy kilka świadczeń obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę kompleksową obejmującą kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu usługi kompleksowej.
Kwestia kompleksowości usług była rozstrzygana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przywołać można chociażby wyrok z dnia 11 czerwca 2009 r. w sprawie C-572/07, w którym stwierdzono, iż „każde świadczenie powinno być zwykle uznawane za odrębne i niezależne” (również wyrok z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie C-425/06). Wyrok ten sformułował kryteria przesądzające o tym, kiedy występuje świadczenie złożone. Ma ono zatem miejsce w sytuacji, gdy (i) świadczenie pomocnicze nie stanowi celu samego w sobie, lecz stanowi środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z usługi podstawowej, (ii) poszczególne czynności są ze sobą tak ściśle związane, że ich rozdzielenie miałoby charakter sztuczny, (iii) kiedy nie istnieje możliwość nabywania danego świadczenia od podmiotów zewnętrznych, (iv) kiedy nie istnieje możliwość odrębnego fakturowania za daną czynność.
Usługa kompleksowa zawiera zatem kilka czynności (usług) opodatkowanych różnymi stawkami podatku VAT, z tym, że jedna z nich jest usługą główną, przeważającą, nadającą danej usłudze jej główny charakter, przy czym wszystkie zmierzają do bezpośredniego zaspokojenia określonej potrzeby zamawiającego wskazanej w umowie. Usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej.
Jak wynika z opisu sprawy - Transakcja Sekurytyzacji - będzie składała się z następujących czynności:
-przeniesienie Wierzytelności następuje w wykonaniu Umowy Zbycia Aktywów zawartej pomiędzy Inicjatorem i Wnioskodawcą
-wierzytelności spełniają ustalone wcześniej kryteria kwalifikujące je do Sekurytyzacji.
-w zamian za nabyte Wierzytelności, Wnioskodawca jest zobowiązany do zapłaty ceny nabycia,
-stronami umów pożyczek pozostają Inicjator i pożyczkobiorcy, tj. Wnioskodawca nie wstąpi w prawa pożyczkodawcy wynikające z umów pożyczek,
-w celu sfinansowania nabycia Wierzytelności, Wnioskodawca (działający w imieniu i na rzecz masy Aktywów BK) wyemituje obligacje (senioralne oraz podporządkowane),
-wnioskodawca sfinansuje nabycie Wierzytelności od Inicjatora z kwot uzyskanych z emisji obligacji.
-obligacje senioralne zostaną wyemitowane na rzecz obligatariuszy będących podmiotami niepowiązanymi. Natomiast obligacje podporządkowane zostaną objęte przez Inicjatora, ze względu na unijne przepisy, które wymagają od inicjatora Sekurytyzacji zachowania określonego procentu ryzyka w odniesieniu do spłaty Wierzytelności.
Wobec powyższego mając na uwadze przedstawiony stan prawny oraz charakter opisanych czynności należy uznać, że w niniejszej sprawie spełnione są wszystkie przesłanki do uznania tych czynności za kompleksowe świadczenie usług. W przedmiotowej sprawie beneficjentem świadczenia będzie Inicjator, od którego kupujący – Wnioskodawca (Spółka z Luksemburga), zobowiąże się na podstawie Umowy Ramowej wykonać czynności zmierzające do nabycia wierzytelności. Zatem pomiędzy stronami zaistnieje stosunek prawny – zawierane będą ww. Umowy, a czynności wykonywane na podstawie ww. Umów będą dokonane odpłatnie.
Tym samym w przedmiotowej sprawie czynności wykonywane przez Nabywcę (Spółkę z Luksemburga) na podstawie Umowy Ramowej oraz Umowy Zbycia Aktywów będą stanowić kompleksowe świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, a tym samym będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.
Ustawodawca w treści wskazanej ustawy zastosował zwolnienie od podatku dla niektórych czynności.
W myśl art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy,
zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.
Jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy,
zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.
Ponadto, jak stanowi art. 43 ust. 15 ustawy,
zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:
1) czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2) usług doradztwa;
3) usług w zakresie leasingu.
Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek implementacji odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 112. W myśl art. 135 ust. 1 Dyrektywy 112 – państwa członkowskie zwalniają transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne – wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych (lit. a), transakcje udzielania kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę (lit. b).
Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.
Jak wskazano powyżej, sekurytyzacja, czyli operacja finansowa, której zasadniczym celem jest pozyskiwanie kapitału, polega na emisji dłużnych papierów wartościowych pod zastaw należności, którymi są najczęściej wierzytelności. Transakcja sekurytyzacyjna stanowi złożony proces, na który składa się szereg czynności, np. wyodrębnienie jednolitej puli aktywów przez inicjatora sekurytyzacji, przeniesienie tych aktywów na rzecz podmiotu emisyjnego (np. cesja wierzytelności), emisja papierów wartościowych przez podmiot emisyjny.
W niniejszej sprawie przedmiotem transakcji sekurytyzacji są wierzytelności będące wierzytelnościami tzw. performującymi, czyli niestanowiącymi wierzytelności nieściągalnych ani zagrożonych nieściągalnością.
Wobec tego należy stwierdzić, że skoro czynności wykonywane na podstawie Umowy Ramowej na w ramach przeprowadzanych transakcji sekurytyzacji wierzytelności, będą dotyczyć nabywania wierzytelności niespornych, pozbawionych wad prawnych, to stanowić będą usługę finansową w zakresie długów, korzystającą ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.
Dokonując oceny Państwa stanowiska w zakresie podatku od towarów i usług należy wyjaśnić, że w przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi.
Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy, czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.
Stosownie do art. 28a ustawy – na potrzeby stosowania rozdziału dotyczącego miejsca świadczenia przy świadczeniu usług:
1)ilekroć jest mowa o podatniku – rozumie się przez to:
a)podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
b)osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;
2)podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.
Art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy o podatku od towarów i usług. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalania miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy.
Zgodnie z zasadą ogólną zawartą w art. 28b ust. 1 ustawy:
miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.
W myśl art. 2 pkt 9 ustawy:
przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4.
Na mocy art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy:
podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
a)usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,
b)usługobiorcą jest:
-w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b – podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,
-w przypadku transferu bonów jednego przeznaczenia, w przypadku których miejscem świadczenia usług, których te bony dotyczą, jest terytorium kraju – podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15,
-w pozostałych przypadkach – podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.
Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę. Powiązanie tego mechanizmu z regulacjami w zakresie określenia miejsca świadczenia usług ma na celu, z jednej strony opodatkowanie usług w miejscu ich konsumpcji, a z drugiej strony, zaoszczędzenie usługodawcy obowiązków związanych z rejestracją oraz rozliczeniem podatku.
Mając na uwadze cytowany stan prawny oraz opis sprawy należy wskazać, że w omawianej sprawie usługodawcą będzie podmiot zagraniczny tj. Spółka z Luksemburga.
Ponadto wynika z wniosku, Wnioskodawca dla celów podatku od towarów i usług zarejestrowany jest w Luksemburgu (w Polsce Wnioskodawca nie jest zarejestrowany na potrzeby podatku VAT). Wnioskodawca nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu VAT.
Natomiast Fi. sp. z o.o. jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, będącą rezydentem podatkowym w Polsce - „Inicjator”, prowadzącym działalność gospodarczą m.in. z zakresu udzielania pożyczek. Inicjator jest także zarejestrowany dla celów VAT w Polsce (oraz nie jest zarejestrowany na potrzeby VAT w Luksemburgu). Inicjator nie posiada zakładu zagranicznego na potrzeby podatku dochodowego, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na potrzeby VAT w Luksemburgu.
Wobec powyższego podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług z tytułu omawianej Transakcji będzie Fi. sp. z o.o. „Inicjator”.
Skoro usługodawca tj. podmiot z Luksemburga dokona czynności na podstawie Umowy Ramowej oraz Umowy Zbycia Aktywów na rzecz podmiotu polskiego tj. na rzecz Inicjatora, to czynności wykonywane na podstawie ww. Umów będą podlegać opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy tj. Fi. Sp. z o.o., czyli zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy będą podlegać opodatkowaniu na terytorium Polski.
Zatem Fi. Sp. z o.o., nabywając usługę od kontrahenta posiadającego siedzibę działalności gospodarczej w Luksemburgu, stanie się podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia w kraju (w Polsce) podatku VAT z tytułu importu usług w związku z art. 17 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy.
Tym samym Wnioskodawca – F.- spółka prawa luksemburskiego, nie będzie zobowiązana do rozpoznania obowiązku podatkowego VAT, ani do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 ustawy o VAT, z uwagi na obowiązek rozpoznania obowiązku podatkowego VAT na zasadzie importu usług przez „Inicjatora”.
Wobec powyższego Państwa stanowisko:
-w kwestii uznania, żeSekurytyzacja - w ramach której, w szczególności, następuje nabycie Wierzytelności przez Wnioskodawcę od Inicjatora - stanowi na gruncie ustawy o VAT kompleksową usługę świadczoną przez Wnioskodawcę na rzecz Inicjatora, korzystającą ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT (dot. pytania nr 4) - jest prawidłowe;
-w kwestii uznania, że w związku z Sekurytyzacją Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do rozpoznania obowiązku podatkowego VAT, ani do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 ustawy o VAT, z uwagi na obowiązek rozpoznania obowiązku podatkowego VAT na zasadzie importu usług przez Inicjatora (dot. pytania nr 5) -jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Należy wskazać, że niniejsza interpretacja w zakresie podatku od towarów i usług rozstrzyga w kwestii opodatkowania czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę na rzecz Inicjatora na podstawie Umowy Ramowej Dotyczącej Wspólnych Inwestycji, natomiast przedmiotem interpretacji nie była ocena czynności wykonywanych przez Inicjatora na rzecz Wnioskodawcy na podstawie umowy zbycia aktywów, ponieważ w kwestii tej nie sformułowano pytania.
Ponadto w niniejszej interpretacji rozstrzygnięto wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług. W zakresie dotyczącym podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od czynności cywilnoprawnych wydane zostaną odrębne rozstrzygnięcia.
Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy lub zmiany stanu prawnego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność. Równocześnie w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
F. S.A. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right