Wyrok SN z dnia 22 listopada 2022 r., sygn. III USKP 160/21

Specyfika pracy kierowców ciągników w rolnictwie, polegająca głównie na pracach polowych i niezwiązana bezpośrednio z transportem, sprawia, że nie można ich uznawać za pracę w szczególnych warunkach, określoną w załączniku do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jolanta Frańczak (przewodniczący) 

‎SSN Józef Iwulski (sprawozdawca) 

‎SSN Krzysztof Rączka

w sprawie z odwołania I. M. ‎od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Rzeszowie ‎o emeryturę, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 22 listopada 2022 r., ‎skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie ‎z dnia 22 października 2020 r., sygn. akt III AUa 730/18,

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Rzeszowie do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 14 maja 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w Rzeszowie (ZUS) po rozpoznaniu wniosku I. M. odmówił mu prawa do emerytury.

Od powyższej decyzji wnioskodawca złożył odwołanie. W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie oraz o przeprowadzenie dowodu z akt osobowych na okoliczność wykonywania przez wnioskodawcę pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Wyrokiem z dnia 14 sierpnia 2018 r., III U 433/18, Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Tarnobrzegu zmienił zaskarżoną decyzję, przyznając wnioskodawcy prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych począwszy od dnia 20 marca 2018 r. Sąd pierwszej instancji ustalił, że wnioskodawca urodził się […] 1958 r. Udowodnił ogólny staż pracy w wymiarze 25 lat, w tym 23 lata, 2 miesiące i 10 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 7 miesięcy i 5 dni okresów nieskładkowych. W dniu 28 lutego 2017 r. złożył wniosek do ZUS o przyznanie prawa do emerytury. Wśród załączonych dokumentów do akt organu rentowego wnioskodawca przedłożył dwa zaświadczenia wydane przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa, Oddział Terenowy w Rzeszowie. Pierwsze z nich potwierdzało, że był on zatrudniony od dnia 28 października 1975 r. do dnia 14 lutego 1985 r. na stanowisku traktorzysty, w pełnym wymiarze czasu pracy. Natomiast w drugim wyszczególnione zostały okresy pobierania przez niego dodatku "szkodliwego" i dodatku "trudnościowego" w tym okresie. Nadto, Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawca był zatrudniony w Spółdzielni (S.) od dnia 15 marca 1977 r. do dnia 9 marca 1985 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku z angażem kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym 3,5 tony, wymienionym w wykazie A, dział VIII, poz. 2 według rozporządzenia Rady Ministrów rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.; dalej rozporządzenie z 1983 r.). Wnioskodawca był zatrudniony w Spółdzielni w okresie od dnia 15 marca 1977 r. do dnia 9 marca 1985 r. jako kierowca ciągnika rolniczego. Po kilku miesiącach pracy został powołany do wojska i w okresie od dnia 27 października 1977 r. do dnia 18 października 1979 r. odbył służbę wojskową, podczas której uzyskał uprawnienia do kierowania pojazdami ciężarowymi o ciężarze powyżej 3,5 tony. Po odbyciu służby wojskowej wnioskodawca pracował w S. jako kierowca ciągnika rolniczego oraz jako kierowca samochodu ciężarowego. W okresie 3-letnim jeździł ciągnikiem i wykonywał prace rolnicze, to jest oranie, kopanie ziemniaków, opryski. W okresie zimowym transportował materiały budowlane ciągnikiem z przyczepą lub samochodem ciężarowym marki [...] lub [...]1. Praca wnioskodawcy była pracą stałą oraz w pełnym wymiarze czasu pracy. Spółdzielnia została zlikwidowana z końcem 2002 r. Akta osobowe pracowników nie zostały zarchiwizowane i zaginęły.