W jakim terminie przysługuje odliczenie VAT, jeśli zakup nastąpił na raty

Jestem podatnikiem VAT. Prowadzę hurtownię z artykułami spożywczymi. W czerwcu kupiłem i odebrałem dwie chłodziarko-zamrażarki. Sprzęt kupiłem w systemie ratalnym, dlatego raty będę spłacać od lipca 2023 r. do lipca 2024 r. Kiedy mogę odliczyć VAT (za jaki miesiąc) oraz wykazać w JPK_V7?

Z tytułu nabytych w czerwcu w systemie ratalnym towarów Czytelnik będzie uprawniony do odliczenia całego VAT z faktury, która dokumentuje dostawę towarów. Z prawa do odliczenia może skorzystać już w rozliczeniu za czerwiec. Nie ma bowiem znaczenia dla odliczenia podatku naliczonego, że zapłata będzie następować w ratach. Szczegóły w uzasadnieniu.

Czynny podatnik VAT ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w takim zakresie, w jakim towary i usługi służą działalności opodatkowanej. Prawo to uzyskuje się na podstawie otrzymanej faktury dokumentującej nabycie towarów i usług, które służą opodatkowanej działalności.

W ustawie o VAT nie ma zapisu szczególnego dotyczącego sytuacji, gdy podatnik nabywa towary, czy usługi do działalności opodatkowanej w formie ratalnej. Płatność w ratach nie ma wpływu na prawo do odliczenia podatku naliczonego. Zatem jeśli tylko nie zachodzą żadne przesłanki z art. 88 uniemożliwiające odliczanie VAT, podatnikowi przysługuje to prawo, bez względu na fakt, że płatność za zakupy następuje w ratach.

Warunki odliczenia VAT

Warunkiem odliczenia podatku naliczonego jest posiadanie faktury przez nabywcę towaru czy usługi oraz powstanie po stronie sprzedawcy obowiązku podatkowego od danej czynności. Należy zwrócić uwagę na fakt, w którym momencie w przypadku sprzedaży ratalnej dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. W przypadku sprzedaży ratalnej dla powstania obowiązku podatkowego u sprzedawcy istotny jest termin wydania towaru nabywcy. Rozłożony w czasie sposób zapłaty pozostaje bez wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego u dostawcy towarów.

Zatem po spełnieniu wskazanych warunków podatnik uzyskuje prawo do odliczenia podatku naliczonego. Oczywiście w każdym przypadku należy brać pod uwagę wyjątki i wykluczenia, które zostały wymienione m.in. w art. 88 ustawy o VAT. 

Termin odliczenia VAT

Podatnik może dokonać obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. 

Prawo to może zrealizować najwcześniej w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał fakturę, lub w kolejnych trzech okresach rozliczeniowych, przewidzianych dla podatnika rozliczającego się w okresach miesięcznych, albo w kolejnych dwóch okresach rozliczeniowych dla podatników rozliczających się kwartalnie. 

Sprzedaż ratalna a ulga na złe długi

Z art. 89b ustawy o VAT wynika, że w przypadku nieuregulowania należności wynikającej z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju w terminie 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, dłużnik jest obowiązany do korekty odliczonej kwoty podatku wynikającej z tej faktury, w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 90 dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze. Podatnika kupującego na raty ta regulacja nie dotyczy, gdyż 90 dni liczone jest od każdej raty odrębnie. Dlatego nie będzie obowiązku korekty odliczonego VAT z faktury, za którą płatność została rozłożona na raty.

Z pytania Czytelnika wynika, że jest czynnym podatnikiem VAT. Nabył on w czerwcu do swojej działalności gospodarczej dwie chłodziarko-zamrażarki, które będzie wykorzystywał do czynności opodatkowanych. Zakup jest w systemie ratalnym, a pierwszą ratę uiścił w lipcu 2023 r. i będzie płacił do lipca 2024 r. Jeśli przyjmiemy założenie, że Czytelnik nabył towary i otrzymał również fakturę od sprzedawcy w tym samym miesiącu i sprzedawca nie rozlicza się metodą kasową, to Czytelnik ma prawo w całości do odliczenia podatku naliczonego VAT od tego zakupu. Z odliczenia VAT może skorzystać w miesiącu, 
w którym otrzymał fakturę, bądź w trzech kolejnych okresach rozliczeniowych, tj. w rozliczeniu za czerwiec lub lipiec, sierpień albo wrzesień. Ustalony terminarz spłat w ratach pozostaje bez znaczenia dla skorzystania z prawa do odliczenia podatku naliczonego VAT. 

Przy założeniu, że nabyte chłodziarko-zamrażarki podatnik zaliczy do środków trwałych, ich zakup powinien wykazać w JPK_V7 w pozycjach K_40 i K_41 oraz w pozycjach P_40 i P_41.

Beata Kociańska

ekspert w zakresie VAT