Uchwały rad gmin pod lupą sądów administracyjnych – wybrane orzeczenia z I półrocza 2024 r.

Zgodnie z art. 184 zd. 2 Konstytucji RP uchwały rad gmin mogą być poddane kontroli sądów administracyjnych. Przy czym kontrola ta odbywa się po złożeniu skargi administracyjnej do sądu administracyjnego (w pierwszej instancji do WSA, w kolejnej – do Naczelnego Sądu Administracyjnego). Skargę taką może wnieść m.in. każda osoba, której interes prawny lub uprawnienie zostało naruszone przez uchwałę lub zarządzenie podjęte przez organ gminy (art. 101 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym; t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 609; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 721; dalej: u.s.g.). Przeanalizowaliśmy orzeczenia, które w pierwszym półroczu podejmowały sądy administracyjne, i wybraliśmy kilka takich, które rozstrzygają ciekawe problemy interpretacyjne i mogą mieć bezpośredni wpływ na funkcjonowanie wszystkich samorządów.

Dopuszczalne stanowienie o kierunkach działania wójta

► Wyrok NSA z 19 marca 2024 r. (sygn. akt III OSK 4055/21; orzeczenie prawomocne)

► Sentencja: „Z zawartego w art. 18 ust. 2 pkt 2 u.s.g. zwrotu »stanowienie o kierunkach jego działania« wynika, iż uchwała rady gminy adresowana do wójta nie może dotyczyć konkretnej sprawy i wskazania sposobu jej załatwienia, tj. określenia skonkretyzowanego zadania, które wójt winien załatwić. Przepis posługuje się pojęciem stanowienia o kierunkach działania, co należy odczytywać jako określanie przez radę ogólnych, generalnych i strategicznych w danym okresie celów (a nie zadań) działania wójta, które pozostają w zakresie właściwości gminy, znajdują aktualnie lub mogą w przyszłości znaleźć źródła finansowania w budżecie gminy. Na art. 18 ust. 2 pkt 2 u.s.g. w zakresie zwrotu »stanowienia o kierunkach działania« nie można więc spoglądać jako na źródło kompetencji rady miasta względem prezydenta, gdyż jest to raczej przepis zapewniający i stanowiący podstawę koordynacji działań obu organów gminy podejmowanych z inicjatywy rady”.

► Stan faktyczny: