Stan obecny i perspektywy partycypacji pracowniczej w Unii Europejskiej
Patchwork z dziurami
8 października 2001 r. przyjęto unijną dyrektywę dotyczącą uczestnictwa pracowników w spółce europejskiej (Societas Europaea - SE). 10. rocznica wprowadzenia po raz pierwszy idei partycypacji w obszar objęty prawem europejskim skłania do refleksji na temat stanu obecnego i przyszłości partycypacji pracowniczej w Unii Europejskiej.
W 2001 r. ostatecznie wyszukano rozwiązanie kompromisowe, ale kwestia miejsca partycypacji pracowniczej w europejskim modelu społecznym pozostaje nadal otwarta. Linie podziału nie biegną tylko między reprezentantami pracy i kapitału. Także związki zawodowe nie są jednomyślne w podejściu do zagadnienia udziału pracowników w zarządzaniu przedsiębiorstwem.
Czym jest partycypacja pracownicza?
Najogólniej partycypację można przedstawić jako przeciwieństwo salariatu, czyli takiego systemu pracy, w którym stosunek łączący pracownika z pracodawcą ograniczał się jedynie do schematu świadczenia pracy w zamian za wynagrodzenie.
Partycypacja pracownicza powoduje zmianę jakościową relacji w stosunkach pracy. W ujęciu szerszym termin ten jest wyjaśniany jako wszelkie formy informacji, konsultacji i współzarządzania, w jakich uczestniczą pracownicy i ich przedstawiciele (w tym związki zawodowe) w przedsiębiorstwie. Przejawem tak rozumianej partycypacji jest np. prawo do informacji, którego odbiorcą może być pracownik lub jego przedstawiciele (związek zawodowy, rada pracownicza, europejska rada zakładowa). Elementem tego schematu może być także partycypacja finansowa, a więc dostęp do udziału w zyskach macierzystego przedsiębiorstwa.