Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 15 czerwca 2023 r., sygn. I SA/Po 44/23

Podatek od towarów i usług; Interpretacje podatkowe

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Karol Pawlicki Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Nikodem Asesor sądowy WSA Robert Talaga (spr.) Protokolant: starszy sekretarz sądowy Monika Olejniczak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 czerwca 2023 r. sprawy ze skargi G. P. na interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 17 listopada 2022 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług I. uchyla zaskarżoną interpretację; II. zasądza od Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej na rzecz strony skarżącej kwotę [...] tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Wnioskiem wspólnym z 2 sierpnia 2022 r. G. spółka z o.o. oraz M. Sp. z o.o. wniosły o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie zwolnienia od podatku VAT usług pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w spółce, a także w zakresie, prawa Zleceniodawcy do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, który zostanie zapłacony na rzecz Zleceniobiorcy (Wnioskodawcy 2) oraz obowiązku zapłaty na rzecz Zleceniobiorcy (Wnioskodawcy 2) podatku od towarów i usług za usługi wykonane na podstawie zawartej Umowy.

W opisie stanu faktycznego wskazano, że w dniu 28 lutego 2020 r. G. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (jako zleceniodawca) oraz M. Sp. z o.o. (zleceniobiorca) zawarli umowę pt. "Umowa na świadczenie usług doradczych" (dalej jako "Umowa"), na mocy której Wnioskodawca 1, występujący jako Zleceniodawca, zlecił Wnioskodawcy 2, występującemu jako Zleceniobiorca, świadczenie usług doradztwa finansowego w zakresie przygotowania i wykonania transakcji (dalej jako "Transakcja").

W pismach z 27 września 2022 r., 19 października 2022 r. i 7 listopada 2022 r. dokonano uzupełnienia i doprecyzowania opisu sprawy.

Zleceniodawcą (Wnioskodawcą 1) jest G. sp. z o.o.; Zleceniobiorcą (Wnioskodawcą 2) jest M. sp. z o.o. Zwolnienie z VAT usług pośrednictwa świadczonych przez Zleceniobiorcę (Wnioskodawca 2) na rzecz Zleceniodawcy (Wnioskodawca 1) spowoduje, że Zleceniodawca (Wnioskodawca 1) nie będzie obowiązany ponieść ciężaru zapłaty podatku VAT, ponieważ wynagrodzenie należne Zleceniobiorcy nie zostanie powiększone o podatek VAT (faktura VAT wystawiona przez Zleceniobiorcę nie będzie zawierała podatku VAT). Zleceniodawca (Wnioskodawca 1) nie będzie miał prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, który zostanie zapłacony wraz z ceną usług świadczonych przez Zleceniobiorcę, ponieważ w opisanym stanie faktycznym sprzedaż udziałów, a więc także usługi bezpośrednio związane z tą sprzedażą, nastąpiły poza działalnością gospodarczą, gdyż Zleceniodawca (Wnioskodawca 1) zbywający swoje wszystkie udziały działał jako właściciel, który dokonuje czynności zarządzania własnym majątkiem, nie zaś jako podatnik VAT w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT. W takiej sytuacji, usługi pośrednictwa przy sprzedaży udziałów świadczone przez Zleceniobiorcę (Wnioskodawca 2) nie będą pozostawały w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą prowadzoną przez Zleceniodawcę (Wnioskodawcą 1). Usługi związane ze sprzedażą udziałów, np. świadczone przez notariusza albo firmę doradczą, zasadniczo pozostają poza zakresem działalności gospodarczej prowadzonej przez podmiot sprzedający te udziały. W konsekwencji, wobec niespełnienia podstawowego warunku z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, wspomniany podmiot sprzedający udziały nie ma prawa do odliczenia wynikającego z tych usług podatku naliczonego, a także zaliczenia tych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ustawy o CIT. Zleceniodawca (Wnioskodawca 1) nie działał przy sprzedaży udziałów, a zatem także w relacji ze Zleceniobiorcą, jako przedsiębiorca, wobec czego nie może odliczyć VAT. W opisanym stanie faktycznym sprzedaż udziałów nastąpiła poza działalnością gospodarczą, gdyż Zleceniodawca (Wnioskodawca 1) zbywający swoje wszystkie udziały działał jako właściciel, który dokonywał czynności zarządzania własnym majątkiem, nie zaś jako podatnik VAT. Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na posiadaniu i zbywaniu własnych akcji oraz udziałów była przedmiotem orzecznictwa T. S. U. E. w sprawach C-60/90, C-155/94, C-80/95, C-77/01 w świetle których sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem (por. wyrok WSA z Opolu z dnia 25 czerwca 2010 r., o sygn. akt I SA/Op 176/10). Posiadanie udziałów i obrót nimi jest działalnością gospodarczą na gruncie VAT tylko w szczególnych sytuacjach. Nie każde uczestnictwo w zarządzie przedsiębiorstwa pozwala na uznanie zarządzania za działalność gospodarczą, lecz tylko takie, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji opodatkowanych. Z uwagi na brak związku usług świadczonych przez Zleceniobiorcę z prowadzoną przez Zleceniodawcę działalnością gospodarczą, nie będzie także możliwości zaliczenia przez Zleceniodawcę zapłaconego podatku VAT do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ustawy o podatku dochodowego od osób prawnych. Skutki podatkowe opisanego we wniosku zdarzenia powstają zarówno na gruncie ustawy o VAT, jak również ustawy o CIT.