Wyrok WSA w Opolu z dnia 4 sierpnia 2015 r., sygn. II SA/Op 210/15

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Janowska Sędziowie Sędzia WSA Elżbieta Kmiecik Sędzia WSA Elżbieta Naumowicz - spr. Protokolant Sekretarz sądowy Mariola Krzywda po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 sierpnia 2015 r. sprawy ze skargi T. R. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 23 września 2014 r., nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego w ramach programu "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" oddala skargę.

Uzasadnienie

Przedmiotem skargi, wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu przez T. R., reprezentowanego przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu, jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 23 września 2014 r., nr [...], uchylająca decyzję Burmistrza Nysy z dnia 30 kwietnia 2014 r., odmawiającą przyznania skarżącemu świadczenia pieniężnego w ramach programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" i przyznająca T. R. zasiłek celowy w wysokości 90 zł z przeznaczeniem na zakup posiłku lub żywności.

Zaskarżona decyzja wydana została w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:

Wnioskiem z dnia 1 kwietnia 2014 r. T. R. zwrócił się do Ośrodka Pomocy Społecznej w Nysie o przyznanie jednego ciepłego posiłku dziennie. Wskazał na zalecenia lekarskie przestrzegania diety z powodu zmian kardiologicznych i lipidowych oraz podał, że jest zainteresowany ekwiwalentem stanowiącym równowartość gorących posiłków wydawanych przez Dzienny Dom Pomocy Społecznej w Nysie w ramach programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania".

Po przeprowadzeniu w dniu 14 kwietnia 2014 r. wywiadu środowiskowego, Kierownik Działu Świadczeń Ośrodka Pomocy Społecznej w Nysie, działający z upoważnienia Burmistrza Nysy, decyzją z dnia 30 kwietnia 2014 r., nr [...], odmówił przyznania T. R. świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności (zasiłek celowy) w ramach programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania". Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia wskazał art. 104 K.p.a., a także art. 2, art. 8 ust. 1 i ust. 3 oraz art. 39 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r., poz. 182, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą. W uzasadnieniu organ przytoczył przepis art. 39 ustawy określający zasady przyznawania świadczeń oraz art. 8 ust. 3 ustanawiający kryterium dochodowe oraz stwierdził, że dla wnioskodawcy kryterium to wynosi 542 zł. Następnie odnotował, że na podstawie wywiadu środowiskowego ustalono, iż klient prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe, pomimo że od 2 sierpnia 2013 r. jest żonaty, zaś źródłem jego utrzymania w marcu 2014 r. była renta inwalidzka w wysokości 701,30 zł, z której dokonano potrącenia tytułem alimentów na rzecz synów w kwocie 459,27 zł, co wynika z zaświadczenia komornika z dnia 9 kwietnia 2014 r. Natomiast wydatki wyniosły: telefon i Internet - 125 zł, energia elektryczna - 76,22 zł, gaz - 56,16. Odnotowano również, że klient zrealizował receptę na leki w kwocie 20,80 zł oraz że nie reguluje opłat czynszowych, co doprowadziło do powstania zadłużenia, które na dzień 31 grudnia 2013 r. wynosiło 39.381,17 zł. Poza tym klient został poinformowany o możliwości odebrania z kasy Ośrodka przyznanych świadczeń w kwocie 2.825,83 zł. Dalej, organ podał, że w dniu 10 grudnia 2013 r. Rada Ministrów uchwałą Nr 221 wprowadziła do realizacji przez gminy wieloletni program wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania "Pomoc państwa w zakresie dożywiania na lata 2014-2020", zwanego dalej "programem", w ramach którego udziela się wsparcia m.in. osobom i rodzinom znajdującym się w trudnych sytuacjach życiowych, w szczególności osobom samotnym, w podeszłym wieku, chorym lub niepełnosprawnym. Wyjaśnił też organ, że na zasadzie art. 8 ust. 2 ustawy możliwe jest udzielanie przez gminę wsparcia osobom spełniającym kryterium dochodowe w wysokości 150% kryterium na zakup posiłku lub żywności, w przypadku uchwalenia stosownej uchwały podwyższającej kryterium dochodowe. W przeciwnym razie gmina może uzyskać dotację z "programu" na dofinansowanie zasiłków celowych na zakup posiłków lub żywności, zgodnie z kryteriami określonymi w art. 8 ust. 1 ustawy. Następnie, cytując treść art. 2 oraz art. 3 ust. 4 ustawy, organ podał, że osoby ubiegające się o pomoc społeczną są przede wszystkim zobowiązane do wykorzystania własnych środków, możliwości i uprawnień, a także muszą brać pod uwagę, że nie każdy ich wniosek i nie w pełnym zakresie zostanie automatycznie uwzględniony, ponieważ rodzaj, forma i rozmiar pomocy muszą być odpowiednie nie tylko do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy, ale również do możliwości finansowych Ośrodka. Tymczasem skarżący od sierpnia 2010 r. nie odebrał przyznanych przez organ świadczeń pieniężnych, których kwota na dzień wydania decyzji wynosi 2825,83 zł; nie podał też racjonalnych przyczyn nieodbierania przyznanych zasiłków. Organ uznał, że świadczy to o tym, iż wnioskodawca nie stara się wykorzystywać własnych zasobów, możliwości i uprawnień mających na celu doprowadzenie do polepszenia swojej sytuacji bytowej. Nadto, nieodbieranie świadczeń może wskazywać na to, że wnioskodawca zaspokoił potrzeby życiowe z własnych środków finansowych. Zdaniem organu, z tego też względu nie można uznać, iż w przypadku klienta istnieje sytuacja wymagająca zaspokojenia niezbędnej potrzeby życiowej. Organ wyjaśnił również zasady rozdysponowywania środków, wskazując, że pomocy udziela zawsze w sytuacjach zagrożenia podstawowych warunków egzystencji rodziny i podkreślił, że świadczenia mają na celu jedynie wspieranie osób i rodzin w trudnym dla nich okresie, nie mogą natomiast stanowić źródła dochodu, a na Ośrodku nie ciąży obowiązek zaspokojenia wszystkich potrzeb osób ubiegających się o wsparcie. Poza tym organ wskazał, że w roku 2014 na realizację "programu" przeznaczył kwotę średnio 150.000 zł miesięcznie, z czego 80% środków pochodziło z budżetu Państwa, a 20% z budżetu Gminy. W kwietniu 2014 r. wysokość zasiłków celowych na zakup żywności w ramach "programu" kształtowała się w granicach od 60 zł do 300 zł, w zależności od liczby osób w gospodarstwie domowym. W kwietniu 2014 r. z zasiłków celowych na zakup żywności w ramach "programu" skorzystały 124 osoby i rodziny, natomiast z pomocy w formie posiłków skorzystało 410 osób dorosłych i 454 dzieci w przedszkolach i w szkołach.