Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 24 lutego 2015 r., sygn. IV SA/Gl 554/14

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Tadeusz Michalik Sędziowie Sędzia WSA Beata Kalaga - Gajewska (spr.) Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz Protokolant Specjalista Magdalena Kurpis po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 lutego 2015 r. sprawy ze skargi W.K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego oddala skargę.

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia 30 grudnia 2013 r. W.K. zwróciła się do OPS w R. o przyznanie pomocy materialnej lub finansowej na zabezpieczenie i naprawę dachów w domu położonym w R., przy ul. [...].

Decyzją z dnia [...] r., nr [...], Starszy Pracownik Socjalny w Ośrodku Pomocy Społecznej, działający z upoważnienia Burmistrza R., odmówił W.K. przyznania zasiłku celowego z przeznaczeniem na pokrycie skutków zdarzenia losowego, tj. na naprawę i zabezpieczenie dachów. Organ pierwszej instancji stwierdził, że uszkodzony dom nie stanowi jedynego mieszkania strony, jej sytuacja materialno-bytowa nie uniemożliwia zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, bowiem otrzymała odszkodowanie w wysokości 39 270,94 -zł. od KW S.A. Oddział KWK "A", a powstałe uszkodzenia nie nastąpiły w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, ale są wynikiem braku okresowej konserwacji dachów.

Od powyższej decyzji odwołanie wniosła W.K., przedstawiając argumenty przemawiające za przyznaniem jej pomocy oraz podnosząc, że nikt nie zapytał jej, dlaczego nie wyprowadziła się z domu do mieszkania w P. Nadto, zaznaczyła, że decyzję wydał Ośrodek Pomocy Społecznej w R., który nie jest organem, ale wyłącznie aparatem pomocniczym administracji publicznej.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. decyzją z dnia [...] r., nr [...], wydaną na podstawie art. 2 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (tekst jedn. Dz. U. 2001 r. nr 79, poz. 856 z późn. zm.) oraz art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 267), po rozpatrzeniu odwołania, utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji. Organ odwoławczy podniósł, że stosownie do art. 39 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r. poz. 182) zasiłek celowy może być przyznany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej. Zasiłek ten może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Wyznacznikami ustalenia wysokości tego zasiłku są - z jednej strony - sytuacja materialna wnioskodawcy i cel, na który zasiłek jest przyznawany, a z drugiej strony - możliwości finansowe organów pomocy społecznej. Natomiast zgodnie z przepisem art. 40 ust. 1-3 ustawy o pomocy społecznej zasiłek celowy może być przyznany również osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego np. klęski żywiołowej lub ekologicznej i to niezależnie od dochodu oraz może nie podlegać zwrotowi. Ocenę okoliczności uzasadniających przyznanie świadczenia, jaki i samo jego przyznanie, a także określenie kwoty zasiłku oraz zastrzeżenie jego zwrotu pozostawiono swobodnej ocenie organu. Specjalne zasady przyznawania zasiłku celowego zostały uzależnione od zdarzeń zewnętrznych, powodujących nagłe i niespodziewane straty. Należy uznać, że zasiłek celowy przyznany na podstawie art. 40 ustawy o pomocy społecznej ma charakter pomocy doraźnej, ukierunkowanej na konkretny cel - stratę, która musi być szczegółowo wykazana przez wnioskodawcę (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 sierpnia 2005 r. (I SA/Wa 1298/04, Lex nr 191791). Rozpatrując sprawę przyznania zasiłku celowego na podstawie art. 40 ustawy o pomocy społecznej organ pierwszej instancji musi mieć na uwadze art. 2 ust. 1 tej ustawy, zgodnie z którego brzmieniem pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości oraz art. 3 ust. 1 według, którego pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Jak wynika z powyższych przepisów pomoc społeczna jest instytucją stosowaną wyjątkowo, w sytuacjach, w których rodzina nie jest w stanie sama podołać okolicznościom życiowym. W dniu 13 stycznia 2014 r. ze stroną został przeprowadzony wywiad środowiskowy w trakcie, którego ustalono, że W.K. prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe i nie pracuje, ma prawo do renty rodzinnej w wysokości 2 604,74 zł. W trakcie wywiadu zostało ustalone, że strona ma mieszkanie własnościowe w P., ponosi koszty jego utrzymania, nikt w tym mieszkaniu nie mieszka. W oświadczeniu majątkowym strona podała, że jest właścicielem mieszkania w P. p pow. 30 m² i ponosi wszystkie opłaty związane z jego utrzymaniem oraz jest właścicielem domu po rodzicach o pow. 60m². Strona mieszka w domu w R., który wymaga naprawy. Dach domu jest zniszczony przez szkody górnicze oraz w wyniku silnych wiatrów i jest zabezpieczony plandekami. Należy więc stwierdzić, że strona może zaspokoić swoje potrzeby mieszkaniowe w P. i nie ma znaczenia, dlaczego strona nie chce (czy nie może) w nim zamieszkać. Ustalono, że strona otrzymała odszkodowanie w wysokości 39 270,94 zł. od KW S.A. Oddział KWK "A". Niezależnie zatem od rozmiaru szkód powstałych w wyniku silnych wiatrów w domu w R. (jak również od tego czy strona wykorzystała środki finansowe z odszkodowania zgodnie z przeznaczeniem) pomoc społeczna nie przysługuje w powyższych względów. Świadczenia z pomocy społecznej nie mają charakteru odszkodowania, pomoc ta ma umożliwić poszkodowanym zaspokojenie m.in. ich potrzeb mieszkaniowych, których nie mogą realizować na skutek szkód wyrządzonych przez zdarzenie losowe. Nawiązując do treści odwołania organ odwoławczy zauważył, że jak podkreśla się w orzecznictwie (patrz wyrok WSA w Gliwicach z dnia 10 lipca 2008 r. sygn. akt. IV SA/Gl 182/08) "w przypadku zdarzenia losowego, pomoc powinna być skierowana do osób zamieszkujących w domach czy lokalach mieszkaniowych, które uległy zniszczeniu bądź uszkodzeniu i które przez to znalazły się w trudnej sytuacji życiowej, jakiej nie są w stanie same, przy wykorzystaniu własnych zasobów i możliwości przezwyciężyć (m.in. usunąć zaistniałe zniszczenia). Zatem samo powstanie, na skutek zdarzenia losowego, straty w nieruchomości budynkowej stanowiącej własność osoby ubiegającej się o pomoc społeczna w sytuacji, gdy osoba ma możliwość zaspokojenia potrzeb życiowych w innym miejscu (...) nie może stanowić wyłącznej przesłanki udzielenia takiej pomocy". Jednocześnie zaznaczono, że decyzja została wydana przez Ośrodek Pomocy Społecznej, konkretnie Starszego Pracownika Socjalnego, działającego z upoważnienia Burmistrza R. na mocy zarządzenia Nr [...] z dnia [...] r. Nadto, pismem z dnia 31 stycznia 2014 r. (doręczonym w dniu 7 lutego 2014 r.) strona została poinformowana o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym.