Wyrok WSA w Warszawie z dnia 13 stycznia 2011 r., sygn. II SA/Wa 1163/10

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA - Andrzej Kołodziej Sędzia WSA - Stanisław Marek Pietras (spraw.) Sędzia WSA - Adam Lipiński Protokolant - specjalista Elwira Sipak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 stycznia 2011 r. sprawy ze skargi M. R. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] maja 2010 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności rozkazu personalnego w sprawie zaliczenia wysługi lat - uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję organu pierwszej instancji, - zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości.

Uzasadnienie

M. R. zwrócił się w dniu 25 listopada 2003 r. o zaliczenie mu do wysługi lat dla celów uposażeniowych dotychczas nieudokumentowanego okresu pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w okresie od [...] czerwca 1984 r. do [...] września 1984 r., od [...] czerwca 1990 r. do [...] września 1990 r. oraz od [...] czerwca 1991 r. do [...] grudnia 1991 r.

W tej sytuacji Komendant [...] Policji rozkazem personalnym z dnia [...] grudnia 2003 r. nr [...], mając za podstawę art. 6f, art. 101 ust. 1 i art. 107 ust. 1 i art. 108 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jedn. z 2002 r. Dz. U. Nr 7, poz. 58 ze zm.), zaliczył skarżącemu w § 1 wysługę lat na dzień przyjęcia do służby w Policji następująco: w Policji - 1 dzień, okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych - 9 miesięcy i 11 dni oraz okres pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym - 1 rok i 12 dni, tj. łącznie w wymiarze 1 roku, 9 miesięcy i 24 dni, zaś procentową wysokość wzrostu uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat na dzień 25 listopada 2000 r. ustalono na poziomie 10%.

Następnie Komendant Główny Policji decyzją z dnia [...] marca 2010 r. nr [...], działając na podstawie art. 156 § 1 pkt 2, art. 157 § 1 i art. 158 § 1 k.p.a., stwierdził nieważność powyższej decyzji. W uzasadnieniu - powołując się na opisany powyżej stan faktyczny - podał, że skarżący, mimo wezwania, nie dostarczył dokumentu potwierdzającego odprowadzanie składek na ubezpieczenie społeczne i stwierdził, iż był domownikiem, a okres pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym mógł być zaliczony do stażu pracy na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresu pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy. W tej sytuacji wszczęto w niniejszej sprawie postępowanie, zaś w myśl § 4 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalania wysługi lat, od której jest uzależniony wzrost uposażenia zasadniczego (Dz. U. Nr 152, poz. 1732 ze zm.), do wysługi lat uwzględnianej przy ustalaniu wzrostu uposażenia zasadniczego zalicza się inne okresy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów podlegają wliczeniu do okresu pracy lub służby, od którego zależą uprawnienia pracownicze lub wynikające ze stosunku służbowego. Z kolei za odrębny przepis uważa się wspomnianą już wyżej ustawę z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresu pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy i stosownie do treści art. 1 ust. 1 pkt 3, ilekroć przepisy prawa lub postanowienia układu zbiorowego pracy albo porozumienia w sprawie zakładowego systemu wynagradzania przewidują wliczanie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownika wynikające ze stosunku pracy, okresów zatrudnienia w innych zakładach pracy, do stażu tego wlicza się pracownikowi także przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin. Natomiast według art. 3 ust. 1, na wniosek zainteresowanej osoby właściwy urząd gminy jest obowiązany stwierdzić, zgodnie z art. 1, okresy jej pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym, wydając stosowne zaświadczenie w celu przedłożenia w zakładzie pracy, przy czym jeżeli organ, o którym mowa w ust.1, nie dysponuje dokumentami uzasadniającymi wydanie zaświadczenia o pracy zainteresowanej osoby w indywidualnym gospodarstwie rolnym, zawiadamia ją o tej okoliczności na piśmie (ust. 2) i w wypadku, o którym mowa w ust. 2, okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym mogą być udowodnione zeznaniami co najmniej dwóch świadków zamieszkujących w tym czasie na terenie, na którym jest położone to gospodarstwo rolne (ust. 3). Ponadto zgodnie z art. 2 pkt 2 ustawy z 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (tekst jedn. z 1989 r. Dz. U. Nr 24, poz. 133), pod pojęciem domownika rozumie się członków rodziny rolnika i inne osoby pracujące w gospodarstwie rolnym, jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z rolnikiem, ukończyły 16 lat, nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia na podstawie innych przepisów, a ponadto praca w gospodarstwie rolnym stanowi ich główne źródło utrzymania, zaś w myśl art. 1 ust. 2, ubezpieczenie obejmuje również domowników pracujących w gospodarstwie rolnym, natomiast według art. 43 ust. 1 pkt 1, składkę na ubezpieczenie społeczne ustala się od każdego ubezpieczonego, z wyjątkiem rolnika uprawnionego do okresowej renty inwalidzkiej, a za ubezpieczonego rozumie się rolnika oraz domowników (art. 2 pkt 3). Zatem domownikiem jest osoba podlegająca ubezpieczeniu na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin, zaś nieopłacanie składek przez skarżącego wskazuje, że nie świadczył on pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika. Analogicznie aspekt ten wygląda po 1 stycznia 1991 r., albowiem od tego dnia pod pojęciem domownika zgodnie z art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm.), należy rozumieć osobę bliską rolnikowi, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie, stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy. Stosownie zaś do art. 1 ust. 1 tej ustawy, ubezpieczenie społeczne rolników, zwane dalej "ubezpieczeniem", obejmuje mających obywatelstwo polskie rolników i pracujących z nimi domowników, na zasadach określonych w ustawie, a według art. 6 pkt 14, przez okresy podlegania określonemu ubezpieczeniu społecznemu rozumie się tylko takie okresy, za które opłacono przewidziane w odpowiednich przepisach składki na to ubezpieczenie, chyba że w myśl tych przepisów nie istniał obowiązek opłacania składek. Ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu podlega z mocy ustawy rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny i domownik rolnika, o którym mowa w pkt 1, zaś ubezpieczeniu emerytalno - rentowemu podlega z mocy ustawy rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny i domownik rolnika, o którym mowa w pkt 1 (stosownie do art. 7 i art. 16). Natomiast z zaświadczenia Starostwa Powiatowego w P. z dnia [...] listopada 2003 r. wynika, że rodzice skarżącego posiadali gospodarstwo rolne o powierzchni 14,91 ha położone we wsi B. w okresie od [...] czerwca 1976 r. do [...] listopada 1993 r. i skoro składki, a jakich mowa powyżej nie były odprowadzane w stosunku do skarżącego, to potwierdza się teza, że nie pracował on w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika. Trudno również uznać, że spełnione zostały ponadto kryteria stałej pracy w gospodarstwie rolnym, skoro jest to przeplatane zasiłkiem dla bezrobotnych i w tej sytuacji jest to doraźna pomoc w wykonywaniu typowych obowiązków domowych, zwyczajowo wymaganych od dzieci, jako członków rodziny rolnika. Zatem powyższy rozkaz został wydany z rażącym naruszeniem prawa, bowiem są to wady o szczególnym ciężarze gatunkowym i treść rozstrzygnięcia jest w jawny i oczywisty sposób sprzeczna z obowiązującym stanem prawnym, co nie da się zaakceptować z punktu wymagań praworządności.