Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 1 marca 2010 r., sygn. I SA/Gl 562/09

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Eugeniusz Christ, Sędziowie WSA Marzanna Sałuda, Edyta Żarkiewicz (spr.), Protokolant Izabela Maj, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 lutego 2010 r. sprawy ze skargi D.S. na interpretację Ministra Finansów z dnia [...] nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych oddala skargę

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia [...] 2008 r. D. S. zwróciła się o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania na podstawie wyroku sądu odszkodowania z tytułu niemożności pobierania czynszu z wynajmu lokali użytkowych. W przedmiotowym wniosku przedstawiła stan faktyczny, z którego wynikało, że wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 6 czerwca 2008 r. zostało zasądzone od Skarbu Państwa, reprezentowanego przez Wojewodę, na rzecz wnioskodawczyni odszkodowanie z tytułu niemożności pobierania czynszu z wynajmu lokali użytkowych znajdujących się na nieruchomości zabudowanej. Zasądzone przez Sąd Apelacyjny odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści ustalono w wysokości czynszu, jaki można byłoby uzyskać z tytułu wynajmu lokali użytkowych w okresie od [...] 1997 r. do [...] 2005 r. Odszkodowanie zostało przyznane przez Sąd Apelacyjny w kwocie netto tj. po odliczeniu należności podatkowych, co wynika z uzasadnienia powołanego wyroku, a także z przebiegu postępowania sądowego. W toku postępowania Sąd przeprowadził dowody pozwalające ustalić wysokość należnego podatku dochodowego od utraconych korzyści. W tym zakresie wypowiedział się biegły ds. podatkowych. Wnioskodawczyni złożyła także kopie corocznych zeznań podatkowych za lata 1997-2005. Pozwany Skarb Państwa wykonał wyrok i spełnił zasądzone świadczenie na rzecz wnioskodawczyni. W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytania: - 1) czy odszkodowanie za utracony dochód za okres od [...] 1997 r. do [...] 2005 r., podlega opodatkowaniu tylko w części przypadającej za okres od [...] 2003 r. z uwagi na to, że do [...] 2002 r., na mocy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, takie odszkodowania były wolne od podatku dochodowego; - 2) czy Sąd był uprawniony, w ramach orzekania o odszkodowaniu, ustalić wysokość zobowiązania podatkowego od utraconych korzyści i potrącić należność podatkową z kwoty odszkodowania i czy nie stanowi naruszenia konstytucyjnej zasady równości wobec prawa ustalenie przez Sąd jednorazowego podatku od kwoty odszkodowania za okres 8 lat w sytuacji, gdy opodatkowaniu podlegałby jedynie miesięczny dochód z czynszu, gdyby lokale znajdowały się we władaniu wnioskodawczyni; - 3) czy podlega opodatkowaniu (odrębną czynnością dokonaną przed organem podatkowym), podatkiem dochodowym od osób fizycznych otrzymane odszkodowanie, pomimo stwierdzenia przez Sąd Apelacyjny, że wysokość odszkodowania została ustalona w wysokości utraconego dochodu po odliczeniu należności podatkowych. Zdaniem wnioskodawczyni otrzymane odszkodowanie w 2008 r., jako odszkodowanie otrzymane na podstawie wyroku sądowego, zostało zaliczone do innych źródeł przychodów, wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), zwanej dalej również ustawą podatkową. Wnioskodawczyni przytoczyła treść art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) tej ustawy - w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2003 r. i podkreśliła, że przed tą datą, art. 21 stanowił, iż wolne od podatku dochodowego są m.in. odszkodowania otrzymane na podstawie przepisów prawa administracyjnego, prawa cywilnego i na podstawie innych ustaw. Wskazane tam wyjątki od tej zasady, w ocenie wnioskodawczyni, nie odnosiły się do zaistniałego stanu faktycznego. Zdaniem wnioskodawczyni według poprzedniego stanu prawnego - na podstawie art. 21 tej ustawy, należności czynszowe uzyskane w okresie od [...] 1997 r. do [...] 2002 r. nie podlegały opodatkowaniu. Objęta podatkiem, według wnioskodawczyni, powinna zostać jedynie kwota należna za okres od [...] 2003 r. do [...] 2005 r. Dodatkowo, w ocenie wnioskodawczyni, zasądzone odszkodowanie nie podlega odrębnemu opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, skoro kwota odszkodowania zasądzonego przez Sąd była kwotą brutto czyli kwotą obniżoną już o hipotetyczny, należny podatek za cały okres odszkodowania. Wnioskodawczyni uznała zatem, że podatek został już od kwoty odszkodowania uiszczony. Zdaniem wnioskodawczyni celem przepisu art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zrównanie sytuacji prawnej poszkodowanego, który uzyskuje odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści (czyli np. z nieuiszczonych należności czynszowych) z osobą, która uzyskuje dochód z tytułu czynszu najmu. W ocenie wnioskodawczyni jest to rozwiązanie prawne, które należy uznać za odzwierciedlenie konstytucyjnej zasady równości wobec prawa. Według zatem przepisów prawa, zarówno poszkodowany, jak i wynajmujący są zobowiązani odprowadzić podatek od uzyskanego dochodu. Realizacja tego obowiązku jest jednak różna w przypadku każdej z tych osób. W opisanej sytuacji - po pierwsze, poszkodowany odprowadza jednorazowy podatek od całej kwoty odszkodowania. Tymczasem wynajmujący uiszcza podatek jedynie od należności czynszowych wpływających każdego miesiąca. Z uwagi na zasady dotyczące progresji podatkowej i kwot wolnych od podatku, podatek należny od poszkodowanego i podatek od "zwykłego" wynajmującego stanowić będą dwie różne kwoty. Wnioskodawczyni dodała, że jednorazowy podatek od skumulowanej kwoty czynszów - utraconych korzyści - będzie dużo wyższy. Ponadto podniosła, że część lub całość dochodu przynoszonego przez wynajmowany lokal można zainwestować w utrzymanie tego lokalu i w ten sposób zmniejszyć podatek poprzez odliczenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. Takiej możliwości brak jest w przypadku osoby otrzymującej odszkodowanie za utracone korzyści. Zdaniem wnioskodawczyni w efekcie jednorazowy podatek od utraconych korzyści, na które składają się nieuiszczone należności czynszowe, będzie znacznie wyższy od podatku uiszczonego przez wynajmującego, choćby wynajmujący osiągnął dochód w ciągu takiego samego okresu, za jaki przyznano odszkodowanie.