Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 25 stycznia 2006 r., sygn. I SA/Wr 1631/04

Wydatek na badania tzw. due diligence - mieści się w definicji art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych , a zatem prawidłowo został zakwalifikowany przez stronę skarżącą jako koszt uzyskania przychodów.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA - Jadwiga Danuta Mróz Sędziowie: Sędzia NSA - Andrzej Szczerbiński Asesor WSA - Dagmara Dominik (sprawozdawca) Protokolant: Dorota Zawiślińska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 stycznia 2006 r. sprawy ze skargi A S.A. we W. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej we W. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych za 2000 r. oraz odsetek za zwłokę od zaliczek w tym podatku za styczeń, marzec i kwiecień 2000 r.: 1/ uchyla zaskarżoną decyzję; 2/ orzeka, że decyzja wymieniona w pkcie I nie podlega wykonaniu; 3/ zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej we W. na rzecz strony skarżącej kwotę 12.755 zł (słownie dwanaście tysięcy siedemset pięćdziesiąt pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Przedmiotem zaskarżenia jest decyzja Dyrektora Izby Skarbowej we W. z dnia [...] nr [...] uchylająca w części decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej we W. z dnia [...] Nr [...] i określająca zobowiązanie w podatku dochodowym od osób prawnych za 2000 r. w wysokości [...] zł oraz odsetki za zwłokę od zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych za styczeń 2000 r. w wysokości [...] zł, marzec 2000 r. w wysokości [...] zł i kwiecień [...] zł. Organ odwoławczy uznał za koszty uzyskania przychodów kwotę zakwestionowaną przez organ pierwszej instancji w wysokości [...] zł związaną z usługą doradztwa świadczoną przez firmę Usługi w B M. J. Natomiast podtrzymał stanowisko organu pierwszej instancji w przedmiocie nie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków dotyczących badania sprawozdań finansowych Grupy C i usług doradztwa w zakresie nabycia akcji udokumentowane fakturą VAT nr [...]z dnia [...] wystawioną przez firmę D na kwotę netto [...] zł oraz fakturą VAT nr [...] z dnia [...] wystawioną przez firmę E Spółka z o. o. na kwotę [...] zł. Ustalono, iż Spółka Akcyjna A nosiła się z zamiarem nabycia 97% akcji i udziałów Grupy Ci w związku z tym zleciła powyższym firmom przeprowadzenie badania sprawozdań finansowych oraz analizy działania i stanu Grupy C. Organ odwoławczy stwierdził, iż wydatków tych nie można łączyć z wydatkami na nabycie akcji lub udziałów, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 15 lutego 1993 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm. zwanej dalej u.p.d.o.p.). Wskazał bowiem, że ich poniesienie było wynikiem dobrowolnej decyzji spółki, dążącej do zmniejszenia ryzyka gospodarczego i przeprowadzenia bardziej racjonalnej ekonomicznie inwestycji, a nie warunkiem koniecznym dla skutecznego nabycia tych akcji lub udziałów. Skuteczne nabycie przez podatnika akcji lub udziałów Grupy C byłoby bowiem możliwe bez poniesienia wydatków na przeprowadzenie analizy sytuacji finansowej tej grupy. Dodatkowym argumentem jest fakt, iż w niniejszej sprawie nie doszło do ostatecznego nabycia przez podatnika przedmiotowych akcji lub udziałów. Stąd też zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej we W. zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z badaniem kondycji finansowej i prawnej spółki, której akcje lub udziały mają być nabywane winno być rozważane w kontekście art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., zgodnie z którym kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p. Organ odwoławczy dokonując wykładni powołanych przepisów wskazał, iż podatnik ma możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatki, które pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z przychodami, tj. wydatki dzięki którym osiągnięty został lub mógł być osiągnięty przychód, a więc wydatki uzasadnione z ekonomicznego punktu widzenia. Jednakże - organ podatkowy drugiej instancji stwierdził, iż nie we wszystkich przypadkach związek między poniesieniem danego wydatku, a osiąganymi przez podatnika przychodami jest bezpośredni. Uzasadnieniem dla poniesienia niektórych wydatków może być dążenie do uniknięcia ryzyka wystąpienia ewentualnych strat związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, w tym np. w wyniku nietrafnych decyzji gospodarczych. Wydatki te mimo, że bezpośrednio w związku z ich poniesieniem podatnik nie może oczekiwać zwiększenia przychodów, mogą być uznane za poniesione w celu osiągnięcia przychodów (służące zabezpieczeniu źródeł przychodów). Warunkiem jest jednak wykazanie przez podatnika, że mimo nieuzyskania przychodu w następstwie poniesienia tych wydatków, były one racjonalne co do zasady i wielkości. Mając na uwadze powyższe wywody organ odwoławczy uznał, że wydatki poniesione przez Spółkę zostały prawidłowo potraktowane jako koszty uzyskania przychodów. Jednakże ze względu na przepis art. 7, w związku z art. 10 u.p.d.o.p. koszt ten nie może być uwzględniony przy ustalaniu dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania. Powołano się na art. 22 u.p.d.o.p. regulujący kwestię ryczałtowego opodatkowania dochodów z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, co powoduje wyłączenie ww. przychodów z dochodu opodatkowanego na zasadach ogólnych. Organ odwoławczy wskazał, iż przychód opodatkowany na zasadach ogólnych powstanie tylko wówczas, gdy nastąpi zbycie takich papierów wartościowych i wtedy zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.p. wydatki na ich nabycie, ale tylko warunkujące bezpośrednie nabycie stanowiłyby koszt uzyskania przychodów przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych papierów wartościowych. W przedmiotowej sprawie - zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej we W. do nabycia ich nie doszło w ogóle, zatem nigdy też nie wystąpi przychód, który byłby uwzględniony w przychodach podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Ponieważ przedmiotowe wydatki poniesione zostały w celu utworzenia nowego źródła przychodu, z którego dochód jest opodatkowany w sposób szczególny, stąd też w podstawie opodatkowania wydatki te nie mogą zostać uwzględnione. W odniesieniu do naliczenia odsetek za zwłokę od niewpłaconych w terminie zaliczek wynikłych z błędnego księgowania w koszty finansowe sum związanych z dyskontem bonów przed zapłatą tych kwot wskazano na prawidłowość postępowania organu pierwszej instancji powołując się na art. 53a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, po. 926 ze zm. zwanej dalej "O.p.") oraz § 2 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, dokonywania zaokrągleń oraz zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach (Dz. U. z 2002 r. Nr 240, poz. 2063 - zwanego dalej "rozporządzeniem MF").