Wyrok SN z dnia 31 sierpnia 2018 r., sygn. I CSK 559/17

Moc wiążąca wyroku dotyczy wyłącznie sentencji, nie rozciąga się natomiast na kwestie pozostające poza nią, w tym ustalenia faktyczne i oceny prawne dotyczące stosunku prawnego stanowiącego podstawę zgłoszonego roszczenia procesowego; moc wiążąca odnosi się zatem do skutku prawnego, który stanowił przedmiot rozstrzygnięcia i nie oznacza związania sądu ustaleniami zawartymi w uzasadnieniu innego orzeczenia.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Bogumiła Ustjanicz (przewodniczący)

SSN Paweł Grzegorczyk

SSN Agnieszka Piotrowska (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa Gminy T. przeciwko S. K. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 31 sierpnia 2018 r., skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 23 lutego 2017 r., sygn. akt VI ACa (...),

oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Pozwem z dnia 22 października 2012 r. powódka Gmina T. wniosła o zasądzenie od pozwanego S. K. kwoty 241 624,78 zł z odsetkami ustawowymi tytułem kary umownej za 134 dni pozostawania przez pozwanego w zwłoce z wykonaniem robót budowlanych oraz kwoty 72 128,73 zł z odsetkami ustawowymi z tytułu kary umownej naliczonej z powodu odstąpienia przez powodową Gminę od umowy o roboty budowlane zawartej z pozwanym z przyczyn od niej niezależnych.

Wyrokiem z dnia 27 września 2013 r. Sąd Okręgowy w W. oddalił powództwo w całości ustalając, że w dniu 16 stycznia 2010 r. powodowa Gmina jako zamawiający zawarła z pozwanym jako wykonawcą umowę na wybudowanie sieci kanalizacyjnej w miejscowości T. Pozwany zobowiązał się do wykonania robót w oparciu o projekt dostarczony przez zamawiającą Gminę, w terminie od dnia 16 września 2010 r. do dnia 30 listopada 2010 r. za wynagrodzeniem w kwocie 360 634,67 zł netto. W umowie strony zastrzegły między innymi, że pozwany zapłaci powódce karę umowną za zwłokę w wykonaniu przedmiotu umowy w wysokości 0,5 % wynagrodzenia netto za każdy dzień zwłoki oraz karę umowną w wysokości 20 % wynagrodzenia netto za odstąpienie przez Gminę od umowy z przyczyn od niej niezależnych. Sąd Okręgowy ustalił, że pozwany został wprowadzony na plac budowy w dniu 16 września 2010 r.; w tym dniu otrzymał także projekt budowlano - wykonawczy. W dniu 20 września 2010 r. pozwany wytyczył przy pomocy geodety trasę kanalizacji sanitarnej i przystąpił do wykonywania kanału grawitacyjnego od studni do przepompowni. W dniu 4 października 2010 r. pozwany przystąpił do wykonywania przecisku pod wjazdem do istniejącej studni kanalizacyjnej, którego nie zrealizował wobec stwierdzenia niezgodności dokumentacji projektowej ze stanem rzeczywistym. Słup sieci elektroenergetycznej średniego napięcia znajdował się bowiem bliżej realizowanego przecisku niż przewidywała to dokumentacja, co wykonawca zgłosił niezwłocznie inspektorowi nadzoru budowlanego. Kierownik robót sanitarnych zamieścił w dzienniku budowy wpis, że dalsze wykonywanie robót spowoduje zagrożenie życia osób trzecich, gdyż usytuowanie linii elektroenergetycznej 15 kVa spowoduje przewrócenie słupa na ul R. i prosi on inwestora o podjęcie w związku z tym decyzji w tej sprawie. Powodowa Gmina, po konsultacji z projektantami, odmówiła zgody na zmianę projektu. W tej sytuacji pozwany usiłował wykonać sieć sanitarną metodą przewiertu, a nie przecisku oraz zaproponował zmianę kolektora grawitacyjnego na kolektor tłoczny, na co zamawiający nie wyraził na to zgody. W piśmie z dnia 8 listopada 2010 r. powódka wezwała pozwanego do kontynuacji robót oraz wyjaśnienia przyczyn powstałej przerwy. W dniu 12 listopada 2010 r. pozwany dokonał montażu zbiornika przepompowni ścieków, zaś w dniu 15 listopada 2010 r. wstrzymał wykonywanie robót ze względu na nie podjęcie decyzji przez inwestora, o czym uczyniono stosowny wpis w dzienniku budowy. W dniu 18 listopada 2010 r. pozwany zwrócił się do P. w W. Rejon W. z pismem zawierającym prośbę o rozważenie możliwości przesunięcia słupa na bezpieczną odległość od kolektora sanitarnego, na co otrzymał odpowiedź negatywną. W dniu 29 listopada 2010 r. pozwany poinformował o tym Gminę, wnosząc o wydłużenie terminu realizacji umowy, na co powódka nie wyraziła zgody, uprzedzając o możliwości naliczenia kar umownych za zwłokę. W dniu 7 grudnia 2010 r. pozwany poinformował inwestora o okolicznościach przeszkadzających w wykonaniu umowy w związku z wadliwie sporządzoną dokumentacją, skutkującą powstaniem kolizji z istniejącymi na gruncie obiektami. W piśmie z dnia 27 grudnia 2010 r. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej poinformował powodową Gminę, że jej wniosek w sprawie przeniesienia na 2011 rok środków finansowych przyznanych na budowę sieci kanalizacyjnej w T. nie został uwzględniony. W styczniu i lutym 2011 r. odbywały się rozmowy stron dotyczące możliwości wykonania umowy przez pozwanego. W dniu 11 kwietnia 2011 r. powodowa Gmina złożyła pisemne oświadczenie o odstąpieniu od przedmiotowej umowy o roboty budowlane i obciążyła pozwanego karą umowną w kwocie 241 624,78 zł za 134 dni pozostawania przez pozwanego w zwłoce z wykonaniem robót budowlanych oraz karą umowną w kwocie 72 128,73 zł za odstąpienie od umowy zawartej z pozwanym z przyczyn niezależnych od Gminy.