Uchwała SN z dnia 11 stycznia 2018 r., sygn. III CZP 93/17

Postanowienia umowy najmu zawartej na czas oznaczony przyznające wynajmującemu, w razie opóźnienia najemcy z zapłatą czynszu, prawo do odebrania rzeczy wynajętej do czasu uregulowania zaległości z zachowaniem obowiązku najemcy zapłaty pełnego czynszu, są sprzeczne z właściwością (naturą) tego stosunku prawnego.

Teza urzędowa

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Anna Owczarek (przewodniczący)

SSN Roman Trzaskowski (sprawozdawca)

SSN Kazimierz Zawada

w sprawie z powództwa T. Polska sp. z o.o. z siedzibą w J. przeciwko K. sp. z o.o. S.K.A. z siedzibą w J. o zapłatę, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 11 stycznia 2018 r., zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy w P. postanowieniem z dnia 21 września 2017 r.,

"Czy za sprzeczne z właściwością (naturą) stosunku prawnego (umowy najmu, zawartej na czas określony), a tym samym za nieważne na podstawie art. 353¹ k.c. w zw. z art. 58 k.c., można uznać postanowienie umowne zezwalające jednej stronie stosunku prawnego na czasowe powstrzymanie się z własnym świadczeniem i zachowanie prawa do świadczenia wzajemnego, z uwagi na nienależyte wykonanie zobowiązania przez drugą stronę stosunku prawnego, do czasu wywiązania się przez tę stronę ze swojego zobowiązania umownego?"

podjął uchwałę:

Postanowienia umowy najmu zawartej na czas oznaczony przyznające wynajmującemu, w razie opóźnienia najemcy z zapłatą czynszu, prawo do odebrania rzeczy wynajętej do czasu uregulowania zaległości z zachowaniem obowiązku najemcy zapłaty pełnego czynszu, są sprzeczne z właściwością (naturą) tego stosunku prawnego.

Uzasadnienie

Powódka T. Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością żądała zasądzenia od pozwanej K. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowo-akcyjnej kwoty 56 652,23 zł z odsetkami ustawowymi z tytułu czynszu najmu wózka widłowego za okres od stycznia 2013 r. do marca 2014 r. Powołała się na pkt IX ust. 3 Ogólnych Warunków Najmu Długoterminowego z dnia 5 stycznia 2012 r. (dalej także: Ogólne Warunki, o.w.), stanowiących integralną część umowy najmu z dnia 1 sierpnia 2012 r. zawartej przez strony na okres 5 lat (dalej także: Umowa), w której miesięczną "opłatę za najem" (czynsz) określono na 788,50 Euro netto. Zgodnie z tym postanowieniem "w przypadku istotnego naruszenia warunków Umowy Wynajmujący ma prawo, nie rozwiązując umowy w trybie określonym w ustępie 1 powyżej, zablokować lub czasowo odebrać Urządzenia do czasu usunięcia naruszenia, przy czym Wynajmujący za ten okres nie traci prawa do naliczania opłaty za najem". Przywołany pkt IX ust. 1 o.w. przyznawał każdej ze stron prawo do rozwiązania Umowy bez wypowiedzenia ze skutkiem natychmiastowym w razie istotnego naruszenia warunków Umowy przez drugą stronę, a pkt IX ust. 2 (a) za istotne naruszenie warunków Umowy przez najemcę uznawał (m.in.) opóźnienie płatności należności wynikających z Umowy przez okres 30 dni od terminu ich płatności.