Wyrok SN z dnia 26 maja 2021 r., sygn. V CSKP 28/21

Ryzyko kontraktowe nie może obciążać tylko jednej ze stron, zaś w sytuacji oceny nadmiernego ryzyka żaden podmiot, w tym w szczególności przedsiębiorca działający na określonym rynku i mający świadomość jego mechanizmów i zasad funkcjonowania, nie ma obowiązku – poza wypadkami szczególnymi wskazanymi w ustawie (tzw. przymusu kontraktowania) zawierania umowy z podmiotem, co do którego ma istotne wątpliwości w zakresie jego wypłacalności (możliwości wykonania zobowiązania). Wynika to wprost z zasady autonomii prywatnoprawnej (w sferze stosunków obligacyjnych wyartykułowanej w art. 353¹ k.c.), którego jednym z aspektów jest swoboda wyboru kontrahenta. W przypadku przedsiębiorcy okoliczności te nie mogą w żadnym razie stanowić uzasadnienia dla narzucenia nieprofesjonalnemu uczestnikowi rynku (konsumentowi) postanowień umownych, które pozostają w rażącej sprzeczności z zasadami równości i lojalności kontraktowej.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Małgorzata Manowska (przewodniczący)

‎SSN Jacek Grela

SSN Kamil Zaradkiewicz (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa Prokuratora Okręgowego w G. ‎przeciwko M. K., B. K. i B. LIMITED w L. na Cyprze o ustalenie nieważności czynności prawnych, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 26 maja 2021 r., ‎skargi kasacyjnej strony pozwanej B. w L. na Cyprze od wyroku Sądu Apelacyjnego w (…) z dnia 9 sierpnia 2018 r., sygn. akt I ACa (…),

I.oddala skargę kasacyjną,

II. przyznaje na rzecz kuratora M. E. od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w B. kwotę 2.160 (dwa tysiące sto sześćdziesiąt ) zł tytułem wynagrodzenia.

Uzasadnienie

Wyrokiem z 12 października 2017 r. Sąd Okręgowy w B. ustalił nieważność trzech czynności prawnych dokonanych 26 stycznia 2006 r., tj. umowy pożyczki zawartej przez Pozwanych J. K. i B. K. z Pozwaną B. LIMITED sp. z o.o. z siedzibą w L. na Cyprze w formie „porozumienia wekslowego”, pełnomocnictwa udzielonego przez Pozwanych J. K. i B. K. w formie aktu notarialnego rep. A nr (...) przed notariuszem R. R. Pozwanej B. LIMITED sp. z o.o. z siedzibą w L. na Cyprze do sprzedaży nieruchomości położonej w miejscowości R., zabudowanej budynkiem mieszkalnym nr (...), dla której Sąd Rejonowy w B. prowadzi księgę wieczystą KW numer (...), a także oświadczenia Pozwanych J. K. i B. K. w formie aktu notarialnego rep. A nr (...) przed notariuszem R. R. o ustanowieniu na rzecz B. LIMITED sp. z o.o. w L. na Cyprze hipoteki kaucyjnej do kwoty 80.000 zł na nieruchomości położonej w miejscowości R., zabudowanej budynkiem mieszkalnym nr (...), dla której Sąd Rejonowy w B. prowadzi księgę wieczystą KW numer (...).