Wyrok SN z dnia 21 lipca 2016 r., sygn. I UK 278/15

Wykonywanie pracy przez pracowników zatrudnionych w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych nie mieści się w określeniu "prace przy spawaniu" wymienionym w wykazach A i B, stanowiących załącznik do rozporządzenia rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) i nie uprawnia do uzyskania emerytury na podstawie art. 32 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (przewodniczący)

SSN Bogusław Cudowski (sprawozdawca)

SSN Jolanta Frańczak

w sprawie z odwołania Z. S. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T. o emeryturę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 21 lipca 2016 r., skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 17 grudnia 2014 r.,

oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Decyzją z 26 lipca 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Odział w T. odmówił ubezpieczonemu Z.S. prawa do emerytury.

Sąd Okręgowy w P. wyrokiem z 23 kwietnia 2013 r. oddalił odwołanie ubezpieczonego od ww. decyzji. Ustalił, że odwołujący się 21 maja 2012 r. złożył wniosek o przyznanie emerytury. Na dzień złożenia wniosku miał rozwiązany stosunek pracy. Nie przestąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił staż pracy wynoszący ponad 25 lat. Organ rentowy nie zaliczył żadnych okresów zatrudnienia do pracy w warunkach szczególnych. W okresie od 26 października 1970 r. do 16 listopada 1974 r. odwołujący się był zatrudniony w Fabryce Maszyn Górniczych "P." w P.: od 26 października 1970 r. do 26 kwietnia 1971 r. na stanowisku krajacza, od 27 kwietnia 1971 r. do 9 stycznia 1972 r. na stanowisku uczeń suwnicowy, od 10 stycznia 1972 r. do 31 maja 1973 r. na stanowisku suwnicowego, od 1 czerwca 1973 r. do 16 listopada 1974 r. jako robotnik transportowy. W świadectwie pracy z 27 marca 2003 r. pracodawca wskazał, że odwołujący pracował w warunkach szczególnych w okresie od 10 stycznia 1972 r. do 31 maja 1973 r. na stanowisku suwnicowego. Od 19 listopada 1974 r. do 28 lutego 1979 r. odwołujący się był zatrudniony w Wytwórni Konstrukcji Stalowych "M. " w P. na stanowisku suwnicowego i wycinacza acetylenowo -tlenowego, pracodawca ten nie wystawił mu świadczenia wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Jako suwnicowy obsługiwał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy suwnice, którymi przewoził elementy konstrukcyjne. Od 17 marca 1979 r. do 6 listopada 2011 r. odwołujący się był ponownie zatrudniony w Fabryce Maszyn Górniczych "P." w P. na stanowiskach ślusarza i ślusarza-rehabilitanta. W okresie tym pracował: od 17 marca 1979 r. do 1 maja 1985 r. na stanowisku ślusarza w wydziale M-46, od 2 maja 1985 r. do 31 października 1985 r. na stanowisku ślusarza rehabilitacji w wydziale P-51, od 1 listopada 1985 r. do 29 lutego 1988 r. na stanowisku ślusarza w wydziale M-46, od 1 marca 1988 r. do 6 listopada 2011 r. na stanowisku ślusarza w wydziale M-43 (obecne P-1). W wydziale M-46 składał konstrukcje obudów górniczych oraz innych elementów, przewoził przy pomocy suwnicy elementy konstrukcji, trasował rysikiem przy blachach, przyspawał elementy konstrukcji, palił palnikiem acetylenowo - tlenowym i szlifował szlifierką pneumatyczną. W wydziel M-43 jego praca wyglądała podobnie, z tym że wykonywał podzespoły do kolejki górniczej. W okresie zatrudnienia na stanowisku ślusarza w wydziałach M-46 oraz M-43 wykonywał operacje związane ze składaniem detali, sczepianiem (wstępnym spawaniem) oraz montażem i demontażem elementów obudów kopalnianych i kolejek górniczych zgodnie z rysunkiem technicznym. Podczas tych operacji wykonywał czynności szlifowania, prostowania, wiercenia i palenia palnikiem acetylenowo - tlenowym. Używał różnych narzędzi do wykonywania pracy, m.in. palniki acetylenowo -tlenowe, szlifierki pneumatyczne, spawarki oraz narzędzia ręczne, takie jak młotki, rysiki do trasowania itp. Sporadycznie obsługiwał również suwnice. Pracował na jednej hali ze spawaczami i pozostałymi ślusarzami. Fabryka Maszyn Górniczych "P." wystawiła mu świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, wskazując, że pracował w warunkach szczególnych w okresach od 17 marca 1979 r. do 1 maja 1985 r. oraz od 1 listopada 1985 r. do 31 grudnia 2008 r. na stanowisku ślusarza w sąsiedztwie stanowisk spawalniczych wymienionym w wykazie A dziale XIV, poz. 12 pkt 18 stanowiącego załącznik Nr 1 do zarządzenia 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z 12 sierpnia 1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach. Sąd Okręgowy stwierdził, że materiał dowodowy zebrany w sprawie nie dawał podstaw do ustalenia, że odwołujący się udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach. W ocenie Sądu spośród spornych okresów zatrudnienia do pracy w szczególnych warunkach możliwe było zaliczenie okresów od 10 stycznia 1972 r. do 31 maja 1973 r. w FMG "P." oraz w latach 1974 - 1978 w Wytwórni Konstrukcji Stalowych "M." w P. na stanowiskach suwnicowego - w okresach tych wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace przy obsłudze suwnic, to jest prace wymienione w dziale III, poz. 86 wykazu A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Odnośnie pozostałych okresów zatrudnienia, Sąd stwierdził, że okres od 27 kwietnia 1971 r. do 9 stycznia 1972 r. nie podlegał zaliczeniu, ponieważ wnioskodawca był wówczas uczniem suwnicowego, a tym samym trudno zakładać, że wykonywał wówczas stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace przy obsłudze suwnic. Odnośnie okresów zatrudnienia od 17 marca 1979 r., do 1 maja 1985 r. oraz od 1 listopada 1985 r. do 31 grudnia 1998 r. na stanowisku ślusarza w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych, Sąd stwierdził, że Minister Górnictwa i Energetyki wymieniając w zarządzeniu Nr 17 z 12 sierpnia 1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki prace ślusarskie wykonywane w sąsiedztwie stanowisk spawalniczych przekroczył zakres subdelegacji wynikającej z § 1 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r., ponieważ prace ślusarskie nie mogą być traktowane na równi z pracami przy spawaniu, o których mowa w dziale XIV poz. 12 rozporządzenia, nawet jeżeli wykonywane są w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych. Opierając się na charakterystyce stanowiska pracy, zeznaniach świadków oraz odwołującego się, Sąd stwierdził, że w okresach tych wykonywał on nie tylko prace wymienione w wykazie A do ww. rozporządzenia, ale również inne prace, które nie mogą być kwalifikowane jako prace w warunkach szczególnych. W tych okresach prace przy wycinaniu gazowym i szlifowaniu, zdaniem Sądu, mogą być traktowane jako prace w szczególnym charakterze (prace wymienione w dziale XIV, poz. 12 oraz dziale III, poz. 78 wykazu A do ww. rozporządzenia). Pozostałe prace, takie jak dobijanie elementów młotkami czy trasowanie rysikiem, zdaniem Sądu, nie zostały wymienione w ww. rozporządzeniu. Sąd stwierdził, że w okresach od 17 marca 1979 r. do 1 maja 1985 r. oraz od 1 listopada 1985 r. do 31 grudnia 1998 r. wnioskodawca nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prac wymienionych w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r.