Wyrok SN z dnia 10 października 2014 r., sygn. III CSK 279/13

Powaga rzeczy osądzonej nie obowiązuje, jeśli w kolejnym procesie dotyczącym tej samej sprawy powód powołuje się na inną podstawę prawną.

Gazeta Prawna nr 199/2014

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący)

SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca)

SSN Barbara Myszka

Protokolant Katarzyna Bartczak

w sprawie z powództwa M. Ł. i I. C. przeciwko K. Bankowi Spółdzielczemu w K. o ustalenie, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 10 października 2014 r., skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 13 marca 2013 r.,

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Powodowie - małżonkowie [...] domagali się ustalenia nieważności umowy kredytowej, zawartej z pozwanym Bankiem w dniu 22 marca 1993 r. Zdaniem powodów, brak było podstaw do zawarcia umowy w obecnej jej treści, do jej zawarcia doszło przy wykorzystaniu trudnej sytuacji powoda (kredytobiorcy) i z obawy powoda, iż nie dojdzie w ogóle do wykupu wierzytelności przez Państwowy Fundusz Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa (PFRiOR) w ramach tzw. procedury restrukturyzacyjnej. Powodom nie została w ogóle wypłacona kwota kredytu wynikająca z umowy. Jako podstawę prawną żądania powodowie wskazywali art. 58 § 2 k.c., ponieważ kwestionowana umowa narusza zasady współżycia społecznego.

Sąd Okręgowy oddalił powództwo, po dokonaniu następujących ustaleń faktycznych.

Strony zawarły umowę kredytową w dniu 12 listopada 1991 r. Wierzytelność wynikająca z tej umowy (1.500.000 (starych zł) miała podlegać wykupowi ze środków PFRiOR za pośrednictwem Pierwszego Komercyjnego Banku S.A. w L. (tzw. banku funduszowego) na podstawie przepisów rozporządzenia RM z dnia 11 czerwca 1992 r. w sprawie zasad funkcjonowania oraz źródeł zasilania PFRiOR (Dz. U. nr 49, poz. 222 ze zm.; cyt. dalej jako "rozporządzenie z 1992 r."). Chodziło o udzielenie kredytobiorcy także pomocy w spłacie zadłużenia przez przyznanie dalszego (nowego) kredytu na warunkach preferencyjnych. Wykup wierzytelności wynikającej z umowy z 1971 r. miał nastąpić za kwotę odpowiadającą 85% jej nominalnej wartości, co oznaczało umorzenie całej wierzytelności wobec kredytobiorcy. W razie wykupienia wierzytelności (cesji) za cenę niższą niż 85% jej wartości, nabycie następowałoby tylko w odniesieniu do tej części wierzytelności, a pozostała część należności mogła być też wykupiona przez tzw. bank funduszowy wg 100% jej nominalnej wartości. Decyzję dotycząca stopy wykupu podejmował bank funduszowy na podstawie własnej oceny.