Wyrok SN z dnia 3 lutego 2006 r. sygn. II PK 158/05

Przywrócenie pracownika do pracy prawomocnym wyrokiem sądu powoduje, że odpada podstawa prawna odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy, do wypłaty której pracodawca zobowiązał się w ugodzie pozasądowej.

Przewodniczący SSN Zbigniew Hajn

Sędziowie: SN Maria Tyszel, SA Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 3 lutego 2006 r. sprawy z powództwa Krystyny M. przeciwko H.-Z. Spółce z o.o. w E. o zapłatę, na skutek skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Elblągu z dnia 11 lutego 2005 r. [...]

oddalił skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Elblągu oddalił apelację Krystyny M. od wyroku Sądu Rejonowego w Elblągu z 19 września 2004 r., oddalającego jej powództwo o zapłatę kwoty 15.256,96 zł z odsetkami, stanowiącej resztę ugodzonej z pozwanym pracodawcą H.-Z. Spółką z o.o. w E. niewypłaconej odprawy pieniężnej.

Sąd Rejonowy ustalił, że powódka był pracownikiem pozwanej spółki od 1 czerwca 1997 r. do 31 maja 2002 r. W dniu 28 marca 2001 r. otrzymała wypowiedzenie zmieniające warunki umowy o pracę ze względu na likwidację jej stanowiska. Powódka odwołała się od wypowiedzenia z żądaniem przywrócenia do pracy, ewentualnie zapłaty odszkodowania. Umowa o pracę uległa rozwiązaniu 31 lipca 2001 r. z upływem wypowiedzenia. Pracodawca odmawiał powódce prawa do odprawy redukcyjnej z uwagi na rozwiązanie umowy skutkiem odmowy przyjęcia wypowiedzenia zmieniającego. W październiku 2001 r. powołując się na pismo okólne [...] prezesa zarządu z 17 października 2001 r. poinformowano powódkę o możliwości zawarcia ugody. W dniu 20 listopada 2001 r. strony zawarły ugodę, w której pozwana uznała co do zasady prawo powódki do odprawy przewidzianej w art. 24 zakładowego układu zbiorowego pracy w wysokości 27.333 zł i potwierdziła, że powódka nabyła je w dniu 31 lipca 2001 r. Powódka zgodziła się na zapłatę odprawy w ratach do 31 lipca 2002 r. Następnie Sąd Rejonowy w Elblągu wyrokiem z 13 grudnia 2001 r. [...] przywrócił powódkę do pracy na poprzednich warunkach i zasądził jej wynagrodzenie w kwocie 9.423,50 zł po podjęciu pracy. Wyrok przywracający do pracy uprawomocnił się 4 stycznia 2002 r. Z tytułu zawartej w dniu 20 listopada 2001 r. ugody pozasądowej pozwana wypłaciła powódce 4 raty. Nakazem zapłaty z dnia 3 sierpnia 2004 r. Sąd Rejonowy w Elblągu uwzględnił jej pozew o resztę kwoty odprawy i zasądził 15.256,60 zł z odsetkami i kosztami. W sprzeciwie pozwana zarzuciła, że po ugodzie pozasądowej w sprawie odprawy, powódka została przywrócona do pracy, stąd jej roszczenie o resztę niewypłaconej odprawy nie było zasadne. Powódka z kolei argumentowała, że prawo do odprawy ma charakter bezwarunkowy wynikający z samej ugody, niezależny od późniejszego przywrócenia do pracy. Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku oddalającego powództwo wskazał przede wszystkim, że prawo do spornej odprawy uwarunkowane było rozwiązaniem stosunku pracy z przyczyn określonych ustawą z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy (Dz.U z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.), gdyż art. 24 zakładowego układu zbiorowego pracy D. FSO M. Spółki z o.o. zawartego 27 maja 1997 r. w W., tylko dla takiej sytuacji ustanawiał dla pracownika prawo do dodatkowej odprawy oprócz wynikającej z ustawy z 28 lutego 1989 r. Prawo do ugodzonej odprawy na podstawie art. 24 zakładowego układu zbiorowego pracy było uzależnione od rozwiązania umowy o pracę z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Po zawarciu ugody powódka została przywrócona do pracy i orzeczenie to reaktywowało jej stosunek pracy. Skoro odpadł skutek wypowiedzenia, to nie wystąpiła przyczyna warunkująca prawo do odprawy. W takiej sytuacji odprawa z ustawy z 28 grudnia 1989 r, która została wypłacona, podlega zaliczeniu na wynagrodzenie należne za czas pozostawania bez pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 9 listopada 1990 r, I PR 351/90, OSP 1991 nr 7, poz. 169). Ugoda z 20 listopada 2001 r. była czynnością kauzalną stąd po wyroku z 13 grudnia 2001 r, przywracającym powódkę do pracy, odpadła przyczyna uznania długu i w konsekwencji prawo do odprawy przestało istnieć wobec restytucji stosunku pracy. Żądanie zasądzenia zaległej (niewypłaconej części) odprawy było bezzasadne, gdyż uznany dług nie istniał. Ponadto, żądanie to stanowiło nadużycie prawa podmiotowego i nie podlegało ochronie na podstawie art. 8 k.p. Sprzeczne z zasadą uczciwości i lojalności było żądanie odprawy w sytuacji, gdy powódka jednocześnie podtrzymywała roszczenie o przywrócenie do pracy. Żądanie odprawy w sytuacji przywrócenia do pracy stanowi nadużycie prawa podmiotowego i nie zasługiwało na uwzględnienie zwłaszcza, że po definitywnym rozwiązaniu stosunku pracy z dniem 31 maja 2002 r. z przyczyn dotyczących pracodawcy powódka otrzymała odprawę na podstawie ustawy z 28 grudnia 1989 r. i na podstawie art. 24 zakładowego układu zbiorowego pracy.