Wyrok SN z dnia 11 października 2005 r. sygn. I UK 28/05

Nauczyciele (psycholodzy i pedagodzy) zatrudnieni w rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych nie są nauczycielami wykonującymi pracę w szkolnictwie specjalnym w rozumieniu art. 88 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr 118, poz. 1112 ze zm.).

Przewodniczący SSN Jerzy Kwaśniewski

Sędziowie SN: Barbara Wagner (sprawozdawca), Andrzej Wróbel

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 października 2005 r. sprawy z odwołania Bożeny M. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w R. o prawo do emerytury nauczycielskiej, na skutek kasacji ubezpieczonej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 19 października 2004 r. [...]

oddalił kasację.

Uzasadnienie

Sąd Apelacyjny w Katowicach wyrokiem z dnia 19 października 2004 r. [...] zmienił wyrok Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodka Zamiejscowego w Rybniku z dnia 17 marca 2004 r. [...] zmieniający decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w R. z 16 września 2003 r. i przyznający Bożenie M. prawo do emerytury nauczycielskiej poczynając od dnia 1 listopada 2003 r., w ten sposób, że odwołanie oddalił.

Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne i ich prawna ocena. Bożena M., urodzona 13 czerwca 1954 r., była w okresie od 1 października 1980 r. do 31 października 2003 r. pracownikiem pedagogicznym zatrudnionym w Rodzinnym Ośrodku Diagnostyczno - Konsultacyjnym w R. na stanowisku psychologa. W dniu 31 października 2003 r. rozwiązała na swój wniosek stosunek pracy. Nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego. Łączna długość wykazanych przez nią okresów składkowych i nieskładkowych wynosiła 27 lat 4 miesiące i 24 dni. Jako nauczyciel pracowała ponad 20 lat. Zdaniem Sądu Okręgowego, do rodzinnych ośrodków diagnostyczno - konsultacyjnych odnosi się art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, zgodnie z którym system oświaty obejmuje, między innymi, poradnie psychologiczno - pedagogiczne, w tym poradnie udzielające dzieciom, młodzieży, rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno -pedagogicznej, a także pomocy uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu. Wymienione zadania są realizowane również przez rodzinne ośrodki diagnostyczno -konsultacyjne. O podobnym charakterze działalności ośrodków diagnostyczno - konsultacyjnych i poradni psychologiczno - pedagogicznych należy wnosić z § 1 i § 2 zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 kwietnia 1983 r. w sprawie organizacji i zakresu działania ośrodków diagnostyczno - konsultacyjnych (Dz.Urz. MS Nr 3, poz. 14 ze zm.). Sąd wskazał, że „kształcenie specjalne” to również działania podejmowane, między innymi, przez poradnie psychologiczno - pedagogiczne, w tym przez poradnie specjalistyczne. Twierdził, że zakres działalności tych placówek jakkolwiek podobny, w odniesieniu do rodzinnych ośrodków diagnostyczno - konsultacyjnych jest „zawężony” do tych osób, które „mają problem z wymiarem sprawiedliwości”. Ośrodek diagnostyczno - konsultacyjny wykonuje natomiast te same działania co poradnia psychologiczno - pedagogiczna, to jest przeprowadza badania psychologiczne i pedagogiczne, wydaje opinie, prowadzi mediacje, sprawuje specjalistyczną opiekę nad nieletnimi, prowadzi poradnictwo specjalistyczne, z tym że działania te są prowadzone na zlecenie sądu lub prokuratury. W konkluzji, Sąd stwierdził, że praca Bożeny M. jako pedagoga w Rodzinnym Ośrodku Diagnostyczno - Konsultacyjnym w R. była pracą w warunkach szczególnych w szkolnictwie specjalnym.