Wyrok SN z dnia 12 lipca 2001 r. sygn. I PKN 538/00

Na podstawie art. 477¹ § 1 KPC nie jest możliwe uwzględnienie roszczenia, które nie przysługuje pracownikowi w świetle prawa materialnego.

Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza (sprawozdawca)

Sędziowie SN: Andrzej Kijowski, Barbara Wagner

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2001 r. sprawy z powództwa Ireny M. przeciwko Fabryce Wyrobów Runowych „B.” S.A. w B. o przywrócenie do pracy, na skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku z dnia 27 kwietnia 2000 r. [...]

oddalił kasację.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Białymstoku wyrokiem z dnia 22 grudnia 1999 r. oddalił powództwo Ireny M. przeciwko Fabryce Wyrobów Runowych „B.” S.A. w B. o przywrócenie do pracy i zasądził na rzecz powódki od strony pozwanej 5.582, 40 zł z odsetkami.

Sąd ten ustalił, że powódka była zatrudniona u strony pozwanej od 1 sierpnia 1983 r. do 31 lipca 1999 r. na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach starszego laboranta, samodzielnego ekonomisty i samodzielnego technologa. Z powódką rozwiązano umowę o pracę z zastosowaniem skróconego okresu wypowiedzenia; jako przyczynę podano restrukturyzację zatrudnienia - zmniejszenie ilości etatów w Dziale z powołaniem się na „Dz.U. Nr 4 z 1990 r. art. 1 p. 1”. Wypowiedzenie nosi datę 18 stycznia 1999 r., a doręczono je powódce 7 czerwca 1999 r. Bezsporne jest, że w pozwanej Spółce nastąpiła restrukturyzacja i zmniejszenie zatrudnienia, a w Dziale powódki zmniejszono liczbę etatów z 6 na 3. Między Zarządem strony pozwanej a organizacjami związkowymi działającymi w zakładzie pracy (Komisją Zakładową NSZZ „Solidarność” i Związkami Zawodowymi Pracowników FWR „B.” S.A.) 18 listopada 1998 r. zostało zawarte porozumienie dotyczące dokonania w Spółce zwolnień grupowych w związku z pogarszającą się sytuacją ekonomiczną, zmniejszoną produkcją i restrukturyzacją, tj. przyczynami określonymi w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.). Powódka zarzucała naruszenie § 2 i § 3 tego porozumienia. Powódka skończyła Politechnikę Ł. - Wydział Włókienniczy, Chemiczną Technologię Włókna, jest magistrem inżynierem włókiennictwa, a więc w myśl porozumienia posiada wymagane kwalifikacje. W okresie 16 lat zatrudnienia powódka pracowała na różnych stanowiskach, ostatnio od czerwca 1998 r. jako samodzielny laborant do analiz chemicznych w laboratorium zakładowym. Nie było zastrzeżeń do pracy powódki. Ze złożonych do akt opinii Pawła B. i Grażyny S. wynika, że obowiązki swe wykonywała sumiennie. Powódka jest rozwiedziona, samotnie wychowuje 13-letnią córkę. Poprzedni kierownik laboratorium został zobowiązany do wytypowania 50% pracowników tej komórki do zwolnienia. Ponieważ tego nie uczynił został przeniesiony na inne stanowisko w innym dziale. Nowa kierowniczka, która podobnie jak powódka ma wyższe wykształcenie chemiczne, po dwóch tygodniach wspólnej pracy wytypowała powódkę. Stanowiska kierowniczki i powódki „dublowały się”. Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, że został naruszony § 2 porozumienia z 18 listopada 1998 r., gdyż powódka posiadała kwalifikacje, dobre wyniki pracy, zachowywała się nienagannie, miała 16 letni staż pracy (jeden z najdłuższych w zakładzie) i jest osobą samotnie wychowującą dziecko. Ponadto zgodnie z § 3 porozumienia przy kwalifikowaniu pracowników do zwolnienia brano pod uwagę wszystkich pracowników zatrudnionych w Spółce. Zatrudniony pracownik mógł być zastąpiony innym pracownikiem, którego stanowisko uległo likwidacji, jeżeli posiadał on kwalifikacje i umiejętności wyższe od pracownika zwalnianego. Paragraf 3 został też naruszony z tego względu, że powódka mogła być zatrudniona w laboratorium w miejsce pani R., która miała tylko średnie wykształcenie. Gdyby kwalifikowano pracownika do zwolnienia rozpatrując wszystkich pracowników zatrudnionych w Spółce, znalazłoby się - zdaniem Sądu Rejonowego - stanowisko, na które można by przenieść powódkę, tak jak to miało miejsce w przypadku 25 innych przeniesionych pracowników. Powódka została wytypowana do zwolnienia 24 listopada 1998 r. Związki zawodowe działające u pozwanego pracodawcy sprzeciwiły się zwolnieniu powódki. Pomimo tych sprzeciwów, pracodawca dokonał wypowiedzenia 7 czerwca 1999 r., po wielomiesięcznej chorobie powódki. Powódka zwróciła się o objęcie jej obroną do dwóch związków, które poprzednio wypowiadały się w jej sprawie i do trzeciego nowo utworzonego związku. Dwa spośród tych trzech związków sprzeciwiły się zwolnieniu powódki. Zdaniem Sądu pierwszej instancji upływ czasu dzielący przeprowadzenie konsultacji od wypowiedzenia uzasadniał ponowne zwrócenie się pracodawcy do związków zawodowych, tym bardziej, że w marcu 1999 r. powstał nowy związek, z którym nie konsultowano zamiaru zwolnienia powódki. Sąd Rejonowy stwierdziwszy naruszenie przez pracodawcę art. 45 § 1 KP oraz § 2 i 3 porozumienia z 18 listopada 1998 r. i art. 38 KP, uznał przywrócenie powódki do pracy za niecelowe, ponieważ w laboratorium nastąpiło zmniejszenie etatów i etat powódki nie istnieje.