Wyrok SN z dnia 29 czerwca 2000 r. sygn. I PKN 710/99

Sąd pracy rozpatrujący powództwo o przywrócenie do pracy kontroluje prawidłowość i rzetelność negatywnej oceny nauczyciela zatrudnionego na czas nieokreślony jako przesłanki rozwiązania umowy o pracę na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 6a i art. 27 ust. 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357 ze zm.).

Przewodniczący SSN Józef Iwulski (sprawozdawca)

Sędziowie SN: Jerzy Kwaśniewski, Walerian Sanetra

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 29 czerwca 2000 r. sprawy z po­wództwa Małgorzaty K. przeciwko Liceum [...] w S. o uznanie za bezskuteczne wy­powiedzenia umowy o pracę, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 16 sierpnia 1999 r. [...]

oddalił kasację.

Uzasadnienie

Małgorzata K. wniosła pozew przeciwko Liceum Ogólnokształcącemu [...] w S. o uznanie za bezskuteczne dokonanego jej wypowiedzenia umowy o pracę. W toku procesu powódka zmieniła roszczenie, domagając się przywrócenia do pracy na po­przednich warunkach.

Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Międzyrzeczu wyrokiem z 26 kwietnia 1999 r. [...] zasądził od pozwanego na rzecz powódki 2 352,98 zł z ustawowymi odsetkami od 1 czerwca 1998 r. tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem. Sąd Rejonowy ustalił, że powódka została zatrudniona w poz­wanym Liceum od dnia 1 września 1989 r. jako nauczyciel języka polskiego na pod­stawie umowy o pracę na czas nie określony. Powódka ma wyższe wykształcenie, jest magistrem filologii polskiej. Pierwszej oceny pracy powódki dokonano w dniu 28 maja 1991 r. i uzyskała wówczas ocenę wyróżniającą. W dniu 26 listopada 1996 r. powódka otrzymała nagrodę pieniężną w wysokości 475 zł, przyznaną przez dyrekto­ra Liceum w uznaniu zasług i osiągnięć w pracy dydaktyczno-wychowawczej. Po­wódka w czasie swego zatrudnienia była wychowawcą klasy oraz opiekunem samo-rządu szkolnego, co wiązało się z organizacją imprez szkolnych w czasie roku szkol­nego, nad przebiegiem których sprawowała pieczę. Praca powódki w samorządzie szkolnym była wysoko oceniana przez rodziców i przewodniczącą samorządu. Po­wódka w okresie od września 1994 r. do czerwca 1996 r. uczestniczyła w organizo­wanych przez Wojewódzki Ośrodek Metodyczny konferencjach metodycznych. W roku szkolnym 1995/96 brała udział w warsztatach metodycznych obejmujących sprawdzanie prac pisemnych z języka polskiego i układanie zestawów ustnych pytań na egzamin maturalny. Praca powódki w czasie lekcji języka polskiego była hospito­wana przez dyrektora szkoły lub jego zastępcę. Do strony metodycznej i merytorycz­nej prowadzonych zajęć hospitujący nie mieli zastrzeżeń. Od marca 1995 r. nauczy­ciele języka polskiego byli zapoznawani z programem „Nowa Matura”. Powódka nie wzięła udziału w konferencji organizowanej w 1997 r. z uwagi na brak imiennego za­proszenia. W roku szkolnym 1995/96 w pozwanym Liceum wprowadzono sprawdza­nie prac próbnego egzaminu maturalnego z języka polskiego według kryteriów „No­wej Matury”. Wystąpiły wówczas duże rozbieżności w ocenach prac dokonanych przez powódkę i pozostałe polonistki. Na maturze regulaminowej w tym roku odstąpiono od stosowania tych kryteriów. Jednak również, w roku szkolnym 1996/97 w czasie próbnego egzaminu maturalnego wprowadzono ocenę prac według nowych zasad. Ponieważ znów wystąpiły znaczne rozbieżności w ocenach prac wystawia­nych przez powódkę i jej koleżanki, doszło do zorganizowania spotkania z metody­kiem Marią W., która zarzuciła powódce niewłaściwe oznaczanie błędów gramatycz­nych. Omówiono również inne zagadnienia związane z oceną prac pisemnych w kla­sach maturalnych. W czasie matury regulaminowej z języka polskiego w maju 1997 r. ponownie zaistniały rozbieżności w sprawdzaniu i ocenie prac przez powódkę i pozostałe polonistki. Strona pozwana zorganizowała kolejne spotkanie z doradcą me­todycznym, który ponownie ocenił prace budzące najwięcej kontrowersji. Przy tej ocenie zarzucono powódce między innymi podkreślanie całych zdań zamiast wska­zania konkretnego błędu, wskazywanie błędów, których nie było i niewskazywanie wszystkich błędów ortograficznych. Powódka z tą oceną się nie zgodziła i żądała jej weryfikacji. Na tym tle powstał konflikt między nią, a dyrektorem i pozostałymi polo­nistkami. Na wniosek pozwanego prace sprawdzane przez powódkę ocenił ponownie Wojewódzki Ośrodek Metodyczny. Sprawdzano prace od nr 96 do 117 i zwrócono w tej opinii uwagę na niedostrzeganie błędów ortograficznych, na używanie niewłaściwych, opisowych określeń, niepotrzebne podkreślanie całych prac i fragmentów, gdy błąd dotyczył określonego wyrazu. Krytycznie oceniono 9 spośród badanych prac. W roku szkolnym 1997/98 lekcje powódki nie były hospitowane, mimo ujęcia ich w pla­nie hospitacji na ten rok. W dniu 14 lipca 1997 r. dyrektor poinformował powódkę, że około 10 września dokona oceny jej pracy w obecności doradcy metodycznego. Jednakże dokonana 16 września 1997 r. ocena z uwagi na formalne uchybienia nie miała mocy prawnej. Ponownie dyrektor liceum zawiadomił powódkę, że ocena jej pracy będzie dokonana 5 grudnia 1997 r. Poprzedziła ją opinia z 24 listopada 1997 r. sporządzona przez Marię W., w której zarzucono powódce zaniedbywanie doskona­lenia zawodowego, przez niebranie udziału w konferencjach w 1997 r., sprawdzanie prac niezgodnie z kryteriami ocen, zawyżanie lub zaniżanie ocen, pomijanie błędów ortograficznych i interpunkcyjnych oraz ogólnikowe recenzowanie prac maturalnych. Dyrektor w grudniu 1997 r. wystawił jej ocenę negatywną. W uzasadnieniu zwrócił uwagę na niewłaściwy sposób sprawdzania prac maturalnych w roku 1996/97, brak uczestnictwa w konferencjach metodycznych, brak systematyczności w ocenianiu uczniów i sprawdzaniu zeszytów, wadliwy rozkład materiału lekcyjnego, małą aktywność samorządu szkolnego. Powódka wniosła odwołanie do Kuratorium Oświaty. Zespół oceniający powołany w tym celu podtrzymał negatywną ocenę pracy powódki. Na tej podstawie strona pozwana pismem z dnia 17 lutego 1998 r. rozwiązała z powódką umowę o pracę z zachowaniem 3 miesięcznego okresu wypowiedzenia, ze skutkiem na 31 maja 1998 r., mimo że pismo z Kuratorium Oświaty wpłynęło do Li­ceum w S. dopiero 25 lutego 1998 r. Opracowany przez powódkę rozkład materiału w roku szkolnym 1997/98 był nieprofesjonalny, nie uwzględniał wszystkich działów nauczania języka polskiego ani nie pokazywał ich korelacji. Powódka wystawiała oceny cząstkowe niesystematycznie. Zdarzył się jeden przypadek, gdy uczeń nie miał żadnej oceny cząstkowej w przeddzień rady pedagogicznej. Dyrektor szkoły zatwierdził rozkład materiału bez zastrzeżeń. W okresie od września do grudnia 1997 r. powódka przez 27 dni przebywała na zwolnieniu chorobowym. Sposób poprawiania prac maturalnych w 1997 r. był mało staranny, jednak mieścił się w granicach do­puszczalnego błędu i nie odbiegał od poziomu pozostałych sprawdzających.