Wyrok SN z dnia 19 marca 1998 r. sygn. I PKN 564/97

Pracodawca w przypadku odpowiedzialności za mienie powierzone (art. 124 KP) obowiązany jest udowodnić wyrządzenie przez pracownika szkody w tym mieniu i jej wysokość. Zmiana w tym zakresie na niekorzyść pracownika w drodze umowy jest niedopuszczalna (art. 18 KP).

Przewodniczący SSN: Walerian Sanetra (sprawozdawca)

Sędziowie SN: Andrzej Kijowski, Zbigniew Myszka

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 19 marca 1998 r. sprawy z powództwa Mariana F. przeciwko Janowi S. i Jolancie S. o zapłatę, na skutek kasacji pozwanych od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 29 sierpnia 1997 r. [...]

1. odrzucił kasację Jana S.,

2. uchylił zaskarżony wyrok w części dotyczącej Jolanty S. i w tym zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Wojewódzkiemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu.

Uzasadnienie

Pozwani Jan S. i Jolanta S. wnieśli kasację od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 29 sierpnia 1997 r. [...], który oddalił ich apelację od wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Poznaniu z dnia 26 maja 1997 r. [...]. Sąd pierwszej instancji w sprawie z powództwa Mariana F. o zapłatę kwoty 10.200 zł tytułem odszkodowania za niedobory powstałe u powoda, utrzymał w mocy nakaz zapłaty z dnia 23 stycznia 1996 r. w części zobowiązującej pozwanych do zapłaty powodowi kwoty 10.200 zł, zasądzając od pozwanego Jana S. kwotę 3.600 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 24 października 1995 r., a od pozwanej Jolanty S. 6.600 zł z ustawowymi odsetkami od tej samej daty.

Z ustaleń Sądu Pracy wynika, że pozwany Jan S. był zatrudniony u powoda na podstawie umowy o pracę od 1 października 1994 r. (na stanowisku magazyniera), natomiast Jolanta S. od 4 października 1994 r. (na stanowisku kierownika sklepu). W dniu 1 października 1994 r. pozwany zawarł z powodem umowę, na podstawie której przyjął na siebie pełną odpowiedzialność materialną za powierzone mienie, zobowiązując się do niezwłocznego wpłacenia do kasy zakładu równowartości wyliczonej szkody - powstałej w wyniku niedoboru - w wysokości 15% manka. Następnie w dniu 1 listopada 1994 r., w wyniku podpisania przez strony umowy o analogicznej treści, odpowiedzialność pozwanego została zredukowana do 12%. Podobnej treści umowę zawarła w dniu 4 października 1994 r. Jolanta S. z tym, że zobowiązana ona została do spłaty ewentualnego niedoboru w wysokości 25%, zredukowanej w wyniku podpisania kolejnej umowy (z dnia 1 listopada 1994 r.) do 22% manka. Sąd Rejonowy ustalił ponadto, że zanim strony sporu zawarły umowę o pracę, w okresie od 26 września 1994 r. powoda i pozwanych łączyły umowy cywilnoprawne, zawarte w celu wykonania prac związanych z przygotowaniem otwarcia sklepu powoda, w szczególności polegających na przyjmowaniu i wycenie towarów. Z dniem 1 października 1994 r. sklep powoda rozpoczął działalność. Pierwsza inwentaryzacja została dokonana na dzień 31 grudnia 1994 r., a w jej wyniku wykazano niedobór w wysokości 88.568,20 zł. Kolejny spis towarów z natury dokonany według stanu na dzień 29 stycznia 1995 r. ujawnił wzrost niedoboru o kwotę 6.693,77 zł. Łączny niedobór wyniósł więc 95.261,97 zł. Powód obciążył personel sklepu jedynie 1/3 niedoboru, jego resztę pokrył ze środków własnych. Pozwani zostali obciążeni w wysokości określonej procentowo w zawartych z powodem umowach. Jako jedyni z personelu sklepu odmówili spłaty niedoboru. Pozostali pracownicy wywiązali się z ciążących na nich, w stosunku do powoda zobowiązań, korzystając przy tym z dogodnej formy spłaty (a mianowicie rozłożenia spłaty długu na raty przez okres sięgający nawet do 2 lat).