Wyrok NSA z dnia 18 kwietnia 2023 r., sygn. III OSK 2090/21

Deportacja do pracy przymusowej w rozumieniu art. 2 pkt 2 lit a ustawy o osobach deportowanych wiąże się nie tylko z samą zmianą miejsca pobytu, ale także z przymusowym wywiezieniem, 'wyrwaniem' z dotychczasowego środowiska oraz życiem w izolacji od tego środowiska, co obejmuje trudne warunki bytowe oraz brak więzi społecznych z nowym otoczeniem.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Małgorzata Masternak-Kubiak (spr.) Sędziowie: sędzia NSA Przemysław Szustakiewicz sędzia del. WSA Mariusz Kotulski po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 5 września 2019 r. sygn. akt IV SA/Wr 194/19 w sprawie ze skargi M. S. na decyzję Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 22 marca 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania uprawnień do świadczenia pieniężnego z tytułu wykonywania pracy przymusowej w warunkach deportacji oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 5 września 2019 r., sygn. akt IV SA/Wr 194/19, po rozpoznaniu skargi M. S. na decyzję Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 22 marca 2019 r., nr [...], w przedmiocie odmowy przyznania uprawnień do świadczenia pieniężnego z tytułu wykonywania pracy przymusowej w warunkach deportacji – oddalił skargę w całości.

Jak wskazał Sąd pierwszej instancji postępowanie administracyjne w sprawie wszczęte zostało wnioskiem M. S. (dalej: "wnioskodawca", "strona" lub "skarżący") z dnia 10 października 2018 r., w którym domagał się przyznania uprawnienia do świadczenia pieniężnego określonego w ustawie z dnia 31 maja 1996 r. o osobach deportowanych do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r. poz. 1001 ze zm.) - dalej: "ustawa o osobach deportowanych". Jako tytuł upoważniający do ubiegania się o przedmiotowe świadczenie wnioskodawca wskazał: "III Rzesza - deportacja do pracy przymusowej 01.09.1939 - 08.05.1945". Z uzasadnienia wniosku wynika, że skarżący - po wypędzeniu jego rodziców wraz z wielodzietnym rodzeństwem do miejscowości za K., oddalonym ok. 30 km od H. - został "przekazany" do pracy w gospodarstwie rolnym P. B., który mieszkał tam od dnia 28 maja 1930 r. do dnia 15 stycznia 1945 r. Wnioskodawca wywodził, że gospodarstwo jego rodziców zostało przekazane "innemu Niemcowi", a on sam mieszkał w gospodarstwie rolnym P. B., gdzie wykonywał przymusową pracę. Wnioskodawca wskazał, że wykonywanie pracy przymusowej potwierdzają: "zeznania świadków, zamieszkałych w czasie wojny w H., którzy nie byli wypędzeni jak moi rodzice i w czasie pilnych prac jak np. żniwa byli zmuszani do prac w gospodarstwie Niemca P. B.".