Wyrok NSA z dnia 2 grudnia 2020 r., sygn. II OSK 2222/18

Administracyjne postępowanie

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Anna Łuczaj (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Tomasz Zbrojewski Sędzia del. WSA Mirosław Gdesz po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej A.D. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 21 lutego 2018 r. sygn. akt III SA/Kr 1075/17 w sprawie ze skargi A.D. na decyzję [...]Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w [...] z dnia [...] lipca 2017 r. nr [...] w przedmiocie choroby zawodowej oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, wyrokiem z dnia 21 lutego 2018 r., sygn. akt III SA/Kr 1075/17, oddalił skargę A. D. na decyzję [...] Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w [...] z dnia [...] lipca 2017r. nr [...] w przedmiocie choroby zawodowej.

Zaskarżoną decyzją [...] Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny utrzymał w mocy decyzję Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w [...] dnia [...] czerwca 2016 r. o braku podstaw do stwierdzenia u A. D. choroby zawodowej — przewlekłej choroby obwodowego układu nerwowego wywołanej sposobem wykonywania pracy: zespołu cieśni w obrębie nadgarstka, schorzenia wymienionego w pozycji 20.1 wykazu chorób zawodowych.

W uzasadnieniu przywołanego na wstępie wyroku, oddalającego skargę na powyższą decyzję, Wojewódzki Sąd Administracyjny podkreślił, że ustalenie braku możliwości stwierdzenia bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem związku przyczynowego między narażeniem zawodowym a chorobą cieśni nadgarstka u skarżącej wiązało się z rozpoznaniem u niej szeregu innych, pozazawodowych czynników i schorzeń, stanowiących uznane źródła powstawania takiej choroby. Ustalenie to nie zostało przy tym dokonane dowolnie przez organy sanitarne, lecz wynikało z treści jednoznacznych i zgodnych orzeczeń dwóch jednostek medycznych powołanych do diagnostyki chorób zawodowych. W uzasadnieniach tych orzeczeń przedstawiono szczegółowo ocenę stanu zdrowia skarżącej i uwzględniono cały materiał dowodowy. [...] Instytut Medycyny Pracy [...] orzekający jako jednostka II stopnia dokonał tej oceny po hospitalizacji skarżącej, poddaniu jej szeregu badaniom i konsultacjom specjalistycznym. W orzeczeniu wykazano wiele samoistnych schorzeń skarżącej, w tym konkretne zaburzenia określone jako czynniki ryzyka w zakresie powstania zespołu cieśni nadgarstka. Tym samym brak możliwości przyjęcia nawet "wysokiego prawdopodobieństwa" wynika z wiedzy medycznej uprawnionych lekarzy, która nie może być weryfikowana przez organy administracji. Sąd podkreślił, że sprawa choroby zawodowej A. D. pod postacią zespołu cieśni nadgarstka była wielokrotnie konsultowana w uprawnionych jednostkach orzeczniczych, zarówno pod kątem dostarczanych przez stronę dokumentacji medycznej, jak również rodzaju wykonywanych czynności i zgłaszanych uwag. Do zadań jednostek orzeczniczych nie należy prowadzenie badań mających na celu ustalenie pozazawodowych przyczyn schorzenia. Jednostki te nie prowadzą diagnostyki w kierunku wskazania przyczyn choroby zdiagnozowanej u danego pacjenta, lecz badają, czy choroba może mieć etiologie zawodowa. Obie jednostki orzecznicze na podstawie przeprowadzonych badań rozpoznały u A. D. obustronny zespół cieśni nadgarstka, jednakże nie uznały jego zawodowej etiologii. Sąd podniósł, że rozpoznanie schorzenia widniejącego w wykazie chorób zawodowych nie jest wystarczającą przesłanką do stwierdzenia choroby zawodowej. Ustawodawca wyraźnie wskazał, iż do stwierdzenia zespołu cieśni nadgarstka pochodzenia zawodowego konieczne jest spełnienie następujących warunków: fakt istnienia schorzenia widniejącego w obowiązującym wykazie chorób zawodowych u osoby zainteresowanej, praca w narażeniu na ruchy monotypowe oraz wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważniających do rozpoznania choroby zawodowej, do l roku od zakończenia pracy w narażeniu zawodowym. Istotą rozpoznania zespołu cieśni nadgarstka jako choroby zawodowej jest wskazanie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy rozpoznanym schorzeniem, a sposobem wykonywania pracy. Zgodnie z wiedzą medyczną uznanym sposobem wykonywania pracy mogącym skutkować powstaniem zespołu cieśni nadgarstka są czynności związane z wielokrotnie powtarzalnymi (monotypowymi) ruchami zginania i prostowania nadgarstków, odchyleniem łokciowym i promieniowym nadgarstka, chwytem pesetowym (chwytanie placami). O pracy monotypowej mówimy wtedy, gdy czynności powtarzają się w odstępach krótszych niż 5 minut, a częstotliwość powtarzania tych czynności jest większa niż 40 x 1 min., wtedy mięśnie nie mają możliwości odnowy swojej zdolności do skurczu. Zdaniem Sądu, organy administracji słusznie uznały, że w przypadku A. D. nie został spełniony warunek dotyczący narażenia na ruchy monotypowe podczas wykonywania czynności zawodowych. Czynności wykonywane przez A. D. w trakcie zatrudnienia były różnorodne i nie były równoznaczne z wyżej opisaną monotypią ruchów w zakresie stawów nadgarstkowych. Sąd uznał, że kwestia narażenia zawodowego została wyjaśniona zarówno na etapie prowadzonego postępowania diagnostyczno-orzeczniczego przez jednostki orzecznicze, jak również na etapie prowadzonego postępowania administracyjnego przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Z analizy sporządzonej na tę okoliczność oceny narażenia zawodowego wynika, iż A. D., nie wykonywała czynności powtarzalnych, monotypowych rozumianych jako ruchy jednorodne wykonywane przez większość zmiany roboczej, w wymuszonym tempie pracy, stwarzających warunki, w którym dochodziłoby do zwiększenia ciśnienia w kanale nadgarstka i długotrwałego ucisku na pień nerwu pośrodkowego, a w konsekwencji wystąpienia zespołu cieśni nadgarstka. Pojęcie monotypii obejmuje czynności powtarzane w krótkich odstępach czasu, jednostronnie przeciążające pewne grupy mięśniowe. Jednostki orzecznicze w swoich opiniach i opiniach uzupełniających, zgodnie podtrzymały w całości stanowisko wyrażone w wydanych orzeczeniach lekarskich o braku podstaw do rozpoznania u A. D. choroby zawodowej pod postacią zespołu cieśni nadgarstka (3 opinie [...] Ośrodka Medycyny Pracy w [...] z dnia: 17 lutego 2016 r., 19 września 2016 r., 21 listopada 2016 r. oraz 6 opinii Instytutu Medycyny Pracy w [...] z dnia: 25 marca 2016 r., 12 maja 2016 r., 16 września 2016 r., 22 listopada 2016 r., 7 lutego 2017 r., 29 marca 2017 r.). Obie jednostki orzecznicze, pomimo rozpoznania schorzenia pod postacią cieśni nadgarstka, nie uznały jego zawodowej etiologii, wskazując na istnienie u A. D. czynników pozazawodowych. Sąd uznał trafność procedowania organów administracji, które w okolicznościach sprawy miały podstawy do oparcia rozstrzygnięcia na wydanych orzeczeniach lekarskich.