Wyrok NSA z dnia 16 października 2018 r., sygn. II OSK 2454/16

Inspekcja sanitarna

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Andrzej Jurkiewicz Sędziowie Sędzia NSA Barbara Adamiak (spr.) Sędzia del. WSA Piotr Korzeniowski Protokolant starszy asystent sędziego Justyna Żurawska po rozpoznaniu w dniu 16 października 2018 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej M. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 19 lipca 2016 r. sygn. akt IV SA/Po 1065/15 w sprawie ze skargi M. W. na decyzję Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] listopada 2015 r. nr [...] w przedmiocie choroby zawodowej oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z 19 lipca 2016 r. sygn. akt IV SA/Po 1065/15 oddalił skargę M. W. na decyzję Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] listopada 2015 r., nr [...] w przedmiocie choroby zawodowej.

Wyrok zapadł w następującym stanie sprawy:

Wielkopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny decyzją z dnia [...] listopada 2015 r., nr [...] utrzymał w mocy decyzję Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w [...] znak: [...] z dnia [...] września 2015 r. o braku podstaw do stwierdzenia u J. W. choroby zawodowej - nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi pod postacią nowotworu nosa i zatok przynosowych, wymienionej w poz. 17 pkt 8 wykazu chorób zawodowych rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1367).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wskazał, że stwierdzona u J. W. choroba została wymieniona w poz. 17 pkt 8 wykazu chorób zawodowych tj. nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi pod postacią nowotworu nosa i zatok przynosowych. Nowotwór złośliwy może być uznany za chorobę zawodową jeżeli powstał w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy uznanych za rakotwórcze u ludzi. Zdaniem Sądu I instancji przy chorobach nowotworowych typu złośliwego musi być spełnione dodatkowe kryterium jakim jest udowodnienie narażenia na czynniki występujące w środowisku pracy, a które to czynniki są uznane za rakotwórcze dla ludzi. To uznanie nie jest dowolne. Ani organy orzekające w sprawie, ani Sąd nie mają kompetencji do samodzielnego kwalifikowania określonych czynników jako rakotwórczych dla ludzi. Istnieje określona procedura dotycząca oceny, czy dany czynnik chemiczny ma udowodnione działanie rakotwórcze dla ludzi oraz procedura zakwalifikowania danej substancji jako czynnika o udowodnionym działaniu rakotwórczym dla ludzi. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy stanowi w § 2 pkt.1 lit.b, że substancje chemiczne zaklasyfikowane jako rakotwórcze stanowią substancje kategorii 1 lub 2 zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art.19 ust.5 ustawy z dnia 25 lutego 2011r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (Dz.U.2011.322). Z kolei wskazany art.19 ust.5 pkt.1 ww. ustawy stanowi, że minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki, ministrem właściwym do spraw środowiska, ministrem właściwym do spraw pracy oraz ministrem właściwym do spraw rolnictwa określa w drodze rozporządzenia kryteria i sposób klasyfikacji substancji i mieszanin na podstawie właściwości fizykochemicznych, toksyczności, analizy skutków specyficznych dla zdrowia człowieka oraz analizy skutków oddziaływania na środowisko. Zgodnie z § 24 ust.1 rozporządzenia w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji chemicznych i ich mieszanin (Dz.U.2012.1018), substancje rakotwórcze dzieli się na trzy kategorie : 1) kategoria 1 - to substancje o udowodnionym działaniu rakotwórczym na człowieka; są to substancje, dla których istnieją wystarczające dowody wskazujące na związek przyczynowy pomiędzy narażeniem człowieka na te substancję, a powstaniem raka, 2) kategoria 2 - to substancje, które rozpatruje się jako rakotwórcze dla człowieka; są to substancje, dla których istnieją wystarczające dowody pozwalające na przyjęcie założenia, że narażenie człowieka na te substancje może w rezultacie prowadzić do powstania raka. Na przyjęcie takie założenia pozwalają dane uzyskane na podstawie: a) odpowiednich, długoterminowych doświadczeń na zwierzętach, b) innych istotnych informacji wskazujących, że narażenie człowieka na te substancje może w rezultacie prowadzić do powstania raka, 3) kategoria 3 - to substancje o możliwym działaniu rakotwórczym na człowieka; są to substancje, co do których dostępne informacje nie pozwalają na przeprowadzenie zadowalającej oceny. Istnieją dla nich dowody pochodzące z odpowiednich badań na zwierzętach, nie wystarczają one jednak do umieszczenia tej substancji w kategorii 2. Przy ocenie narażenia zawodowego na czynniki rakotwórcze uwzględnia się substancje i preparaty chemiczne zakwalifikowane do kategorii 1 na podstawie przepisów o substancjach i preparatach chemicznych, czynniki i procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym wymienione w przepisach wydanych na podstawie art. 222 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy oraz pierwotną lokalizacje nowotworu i okres latencji. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz.U. poz. 890) z załącznikiem, którym jest wykaz substancji, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym. Zdaniem Sądu I instancji, jak wynika z karty narażenia zawodowego J. W. w trakcie pracy zawodowej był narażony na wymienione w ww. rozporządzeniu czynniki tj. był narażony na pył azbestu oraz pył drewna twardego.