Wyrok NSA z dnia 27 marca 2012 r., sygn. II OSK 2626/11

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Anna Łuczaj Sędziowie Sędzia NSA Małgorzata Dałkowska-Szary Sędzia del. WSA Elżbieta Kremer (spr.) Protokolant Anna Jusińska po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2012 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej U. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 13 września 2011 r., sygn. akt II SA/Ol 539/11 w sprawie ze skargi U. K. na decyzję Warmińsko-Mazurskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] czerwca 2011 r. nr [...] w przedmiocie choroby zawodowej oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie wyrokiem z dnia 13 września 2011r. sygn. akt II SA/Ol 539/11 oddalił skargę U. K. na decyzję Warmińsko - Mazurskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego

z dnia [...] czerwca 2011r. nr [...] w przedmiocie choroby zawodowej.

Wyrok zapadł w następujących okolicznościach stanu faktycznego:

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2011 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Bartoszycach odmówił stwierdzenia u U. K. choroby zawodowej - przewlekłej choroby układu ruchu: przewlekłe zapalenie ścięgien i pochewek ścięgnistych, wywołanej sposobem wykonywania pracy, wymienionej w poz. 19.1 wykazu chorób zawodowych stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. Nr 105, poz. 869). Organ pierwszej instancji ustalił, że strona w okresie od dnia 10 lipca 2007 r. do dnia 24 listopada 2008 r. była zatrudniona przy produkcji bombek kosmetycznych w [...] Spółka z o.o. w Gdańsku [...] LTD spółka z o.o. Oddział w Polsce, zakład w Bartoszycach, na stanowisku pracownika produkcyjnego. Pracowała w wymuszonej pozycji ciała i była narażona na obciążenie kończyn górnych, gdyż w ciągu zmiany roboczej musiała wymieszać łącznie ok. 200-250 kg materiału, z którego wykonywała od 900 do 1300 sztuk różnego rodzaju bombek kosmetycznych. Efektywny czas pracy przy wykonywaniu bombek wynosił 7 godz. na zmianę roboczą, gdyż w zakładzie były dwie przerwy po 15 min., a ok. 30 min. zajmowało sprzątanie stanowiska pracy. Wojewódzki Zespół Medycyny Przemysłowej w Olsztynie orzeczeniem lekarskim nr [...] z dnia [...] marca 2009 r. stwierdził brak podstaw do rozpoznania choroby zawodowej. Wyjaśnił, że badana wykonywała pracę w wymuszonej pozycji ciała, obciążającą kończyny górne, charakteryzującą się powtarzalnością i monotypowością, ale na podstawie analizy całości zgromadzonej dokumentacji medycznej i w oparciu o wyniki przeprowadzonych badań konsultacyjnych: neurologicznych, ortopedycznych, badań dodatkowych rozpoznano u niej tylko chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa, nie wymienioną w wykazie chorób zawodowych. Instytut Medycyny Pracy w Łodzi również stwierdził w orzeczeniu lekarskim nr [...] z dnia [...] maja 2009 r. brak podstaw do rozpoznania choroby zawodowej. W uzasadnieniu tego orzeczenia podniesiono, że badana pracowała w wymuszonej pozycji ciała obciążając kończyny górne, a praca charakteryzowała się powtarzalnością i monotypowością ruchów. Jednakże analiza wykonywanych przez badaną czynności zawodowych, które zaprezentowała w trakcie badania, wskazała, że podczas napełniania i skręcania bombek kosmetycznych nie występowało współistnienie rotacji nadgarstka z odwodzeniem kciuka (tzw. "kciuk niemy"). Zatem sposób wykonywania czynności zawodowych nie stwarzał ryzyka przeciążenia mięśni kciuka i wystąpienia zespołu de Quervaina, za czym przemawiały utrzymujące się dolegliwości, pomimo 14-miesięcznego okresu przerwy w narażeniu. W toku postępowania administracyjnego prowadzonego po uchyleniu przez organ odwoławczy decyzji organu pierwszej instancji z dnia 26 lutego 2010 r. i z dnia 17 listopada 2010 r., Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny zwracał się kilkukrotnie do Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi o uzupełnienie wydanego orzeczenia lekarskiego. W piśmie z dnia 11 września 2009 r. Instytut Medycyny Pracy poinformował, że orzeczenie lekarskie o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej sporządzone zostało na podstawie analizy dokumentacji i wykonanych w trakcie hospitalizacji badań i konsultacji, w trakcie których badana opisała poszczególne elementy procesu produkcyjnego i zademonstrowała sposób ich wykonania. Z prezentacji jednoznacznie wynikało, że sposób wykonywania czynności zawodowych nie stwarzał ryzyka wystąpienia zespołu chorobowego. Podniesiono ponadto, że za potwierdzeniem pozazawodowej etiologii choroby przemawiał fakt, iż dolegliwości utrzymywały się przez 14 -miesięczny okres pomimo zaprzestania narażenia. W kolejnym piśmie z dnia 8 stycznia 2010 r. Instytut stwierdził, że nie znalazł błędów proceduralnych i merytorycznych w prowadzonym postępowaniu. Z opisu czynności wykonywanych na stanowisku pracy przy ręcznej produkcji kosmetyków nie wynikało, aby sposób ich wykonywania wiązał się z powtarzalnymi ruchami przywodzenia i odwodzenia nadgarstka i kciuka, co mogłoby prowadzić do ich przeciążenia i zapalenia pochewek ścięgien pierwszego przedziału mięśni prostowników. Za pozazawodową etiologią choroby przemawiała zaś dodatkowo lokalizacja zmian w obrębie lewej ręki (badana jest praworęczna). Przedstawiciel Instytutu wyjaśnił, że badana podała, iż dolegliwości lewego nadgarstka rozpoczęły się w grudniu 2007 r., po ok. 4-5 miesięcy od rozpoczęcia pracy, natomiast niezdolność do pracy (zwolnienie lekarskie) wystąpiła po 7 miesiącach. Instytut nie potwierdził również zarzutu skarżącej, iż lekarz ortopeda przerwał prezentację na początku, wobec czego nie dała ona pełnego obrazu sposobu wykonywania pracy. W kolejnym piśmie z dnia 11 października 2010 r. Instytut Medycyny Pracy, po zapoznaniu się z danymi zawartymi w uzupełnionej karcie oceny narażenia zawodowego i przedstawionym na płycie CD procesem produkcji bombek kosmetycznych oraz rodzajem czynności wykonywanych przy ich produkcji, podtrzymał dotychczasowe stanowisko. Wyjaśnił dodatkowo, że jedyną czynnością w trakcie, której wykonywane ruchy mogłyby skutkować powstaniem choroby zawodowej, było ręczne mieszanie składników w misce. Na całą zmianę roboczą te wykonywane były jednak tylko ok. 20 min. Podczas napełniania foremek, dociskania i zacierania bombek, ponownego dociskania obu połówek, pracowały dłonie i nadgarstki, i zdaniem Instytutu, nie występowało przywodzenie i odwodzenie kciuka. Instytut Medycyny Pracy w Łodzi, po zapoznaniu się z uzupełnioną kartą oceny narażenia zawodowego i zdjęciami pracy rąk przy produkcji bombek kosmetycznych, pismem z dnia 15 marca 2011 r. poinformował, że ponowna szczegółowa analiza narażenia zawodowego z uwzględnieniem materiału dowodowego nie dostarczyła danych mogących mieć wpływ na weryfikację orzeczenia lekarskiego z dnia 15 maja 2009 r.