Wyrok NSA z dnia 18 maja 2010 r., sygn. I OSK 1562/09

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Leszek Leszczyński, Sędzia NSA Barbara Adamiak (spr.), Sędzia del. NSA Zygmunt Zgierski, Protokolant Kamil Wertyński, po rozpoznaniu w dniu 18 maja 2010r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Poznaniu od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 11 września 2009r. sygn. akt II SA/Po 170/09 w sprawie ze skargi R. K. na decyzję Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Poznaniu z dnia [...] czerwca 2008r. nr [...] w przedmiocie uposażenia 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania; 2. zasądza od R. K. na rzecz Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Poznaniu kwotę 220 (dwieście dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] maja 2008 r. nr [...], Wojskowy Komendant Uzupełnień w Gnieźnie, wydaną na podstawie art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U. Nr 179, poz. 1750 ze zm.) oraz art. 14 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 ze zm.) i rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie utworzenia wojewódzkich sztabów wojskowych i wojskowych komend uzupełnień (Dz.U. z 2004 r. Nr 66, poz. 613, ze zm.) odmówił R. K. - chor. sztab. rez., przyznania świadczenia pieniężnego w postaci odsetek od wypłaconego uposażenia oraz świadczenia potrąconego przy wypłacie tego uposażenia, jako świadczenia nienależnego.

W uzasadnieniu wskazano, że dnia 1 listopada 2003 r. Dowódca Wojsk Lądowych, w oparciu o rozkaz [...] z dnia [...] września 2002 r. w sprawie zmian organizacyjnych i dyslokacyjnych w wojskowych komendach uzupełnień, zlikwidował między innymi stanowisko służbowe skarżącego. W związku z tym żołnierzowi zaproponowano inne stanowisko służbowe, którego nie przyjął. W konsekwencji Dowódca Pomorskiego Okręgu Wojskowego wydał decyzję o wypowiedzeniu R. K. zawodowej służby wojskowej a następnie, na skutek wniosku żołnierza o skrócenie terminu wypowiedzenia, rozkaz zwalniający go z zawodowej służby wojskowej i przenoszący do rezerwy. Dnia [...] czerwca 2006 r. Dowódca Wojsk Lądowych decyzją nr [...] stwierdził nieważność ww. decyzji o zwolnieniu z zawodowej służby wojskowej. Skarżący stawił się na miejsce pełnienia służby wojskowej oraz został przyjęty na ewidencję i zaopatrzenie, ale bez wyznaczenia na stanowisko (nie istniało ono od dnia 1 listopada 2003 r.). Dla celów ewidencyjno-finansowych od dnia zwolnienia do dnia przywrócenia do zawodowej służby wojskowej przyznano R. K. zwaloryzowane należności wynikające z tytułu pełnienia zawodowej służby wojskowej. Przy wypłacie tych należności potrącono nienależne świadczenia z tytułu odprawy, ekwiwalentu za urlop i odszkodowania za skrócony okres wypowiedzenia. Po otrzymaniu tych świadczeń strona wystąpiła z wnioskiem o odsetki i zwrot potrąconych świadczeń. Wniosek ten załatwiono zgodnie z pismem z dnia 22 stycznia 2007 r. w sprawie postępowania i uprawnień żołnierzy, w przypadku stwierdzenia nieważności decyzji o zwolnieniu ich ze służby wojskowej, skierowanym przez Departament Kadr Ministerstwa Obrony Narodowej do terenowych organów administracji wojskowej. W dokumencie tym zobowiązano organy wojskowe do wypłaty uposażenia za okres, w którym żołnierze faktycznie pozostawali poza służbą, z zaznaczeniem, że mają to być należności zwaloryzowane zgodnie z przepisami. Odnośnie roszczeń o zwrot potrąconych świadczeń ustalono, że z uwagi na decyzję o stwierdzeniu nieważności są to świadczenia nienależne, bowiem podstawa tego świadczenia odpadła. W kwestii odsetek organ pierwszej instancji przywołał treść art. 75 ust. 3 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, który stanowi, że tylko w razie zwłoki w wypłacie uposażenia żołnierzowi zawodowemu przysługują odsetki ustawowe od dnia, w którym uposażenie stało się wymagalne. Instytucja zwłoki, o której mowa w art. 476 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.), w odróżnieniu od opóźnienia (art. 481 powyższej ustawy), warunkowana jest winą. Zważywszy na powyższe okoliczności nie sposób przypisać winy organowi zobowiązanemu do wypłaty uposażenia. Chociaż decyzja Dowódcy Wojsk Lądowych o nieważności decyzji Dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego wywiera skutki ex tunc, to wydana została w określonym czasie, a realizacja wynikających stąd świadczeń została spełnione bez zwłoki (wypłata zwaloryzowanych świadczeń). Zdaniem organu nie budzi wątpliwości, że w spornym okresie R. K. nie pełnił służby wojskowej, ale w tym czasie otrzymywał od resortu Obrony Narodowej należności pieniężne związane ze zwolnieniem z zawodowej służby wojskowej: dwunastomiesięczne uposażenie, emeryturę wojskową i odprawę wojskową. Zatem ten sam reprezentant Skarbu Państwa, od którego skarżący domaga się odsetek, regularnie, co miesiąc wypłacał mu pieniądze, które po unieważnieniu decyzji o zwolnieniu okazały się świadczeniem nienależnym. Organ wyjaśnił, że po przywróceniu do służby skarżący odmówił zwrotu świadczenia emerytalnego i innych nienależnych świadczeń, stąd roszczenia o odsetki nie mają żadnego uzasadnienia. Można było je naliczać dopiero w chwili, kiedy decyzja o stwierdzeniu nieważności decyzji o zwolnieniu ze służb wojskowej stała się wykonalna.