Wyrok NSA z dnia 7 czerwca 2002 r., sygn. II SA/Łd 535/00

Tylko data 8 maja 1945 r. może być pewną datą graniczną, do której deportacja do pracy przymusowej winna być uznana za spełniającą dyspozycję art. 2 pkt 2 lit. "a" ustawy z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich /Dz.U. nr 87 poz. 395 ze zm./.

Przepis ten stanowi o deportacji na okres co najmniej 6 miesięcy w okresie wojny, która trwała do 8 maja 1945 r. Zdaniem Sądu, ustawodawca położył w tym przepisie nacisk na samo wywiezienie do pracy przymusowej, a więc okres przymusowego pozostawania poza miejscem zamieszkania. Przed zakończeniem działań wojennych nie było najmniejszych szans na powrót z deportacji do Polski bowiem trwały działania wojenne i przebiegały linie frontów. Ponadto działania wojenne na terenie Europy okupowanym przez III Rzeszę kończyły się w różnym okresie. Tak więc trudne jest rozeznanie co do dnia zajęcia określonej miejscowości przez siły aliantów, tym bardziej, że znane są przypadki kontrofensyw III Rzeszy na określonych terenach i przechodzenie konkretnych terenów z rąk do rąk.