UPRAWNIENIA ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH DOTYCZĄCE STOSUNKU PRACY

Renata Szelhaus

● okres ochronny

● imienna informacja

Jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest zapewnienie pracownikom prawa do tworzenia organizacji oraz przystępowania do już istniejących w celu reprezentacji i obrony swoich praw i interesów.

Ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (DzU z 2001 r. nr 79, poz. 854 ze zm. - dalej zwana ustawą o związkach zawodowych) precyzuje, że prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych mają pracownicy bez względu na podstawę stosunku pracy, członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, jeżeli nie są pracodawcami. W ramach tego prawa pracownicy mogą realizować cel, jakim jest m.in. możliwość reprezentowania i obrony praw pracowników w relacjach z pracodawcą, a w szczególności interesów zawodowych i socjalnych, obrona godności, praw oraz interesów materialnych i moralnych, zarówno zbiorowych, jak i indywidualnych czy współuczestniczenie w tworzeniu korzystnych warunków pracy, bytu i wypoczynku. Z uwagi na ścieranie się różnych interesów pracodawców i pracowników w tym zakresie, co wyraża się w sytuacjach konfliktowych, czasem prowadzących do wstępowania w spory zbiorowe z pracodawcą i organizowania akcji strajkowych, uzasadnione jest zapewnienie osobom realizującym ustawowe cele związku zawodowego szczególnej ochrony przed negatywnymi konsekwencjami ze strony pracodawców. Stąd w art. 3 ww. ustawy zapewniono, że "nikt nie może ponosić ujemnych następstw z powodu przynależności do związku zawodowego lub pozostawania poza nim albo wykonywania funkcji związkowej. W szczególności nie może to być warunkiem nawiązania stosunku pracy i pozostawania w zatrudnieniu oraz awansowania pracownika". Najdalej idącą gwarancją tej zasady jest zapewnienie członkom związków zawodowych zwiększonej w stosunku do pracowników niereprezentowanych przez związki zawodowe ochrony stabilności zatrudnienia.