DYSKRYMINACJA W ZATRUDNIENIU

Michał Culepa

l Porównywanie pracy i pracowników

l Określenie przyczyn i skutków dyskryminacji

Zakaz dyskryminacji i zasada równego traktowania w zatrudnieniu zostały wprowadzone do Kodeksu pracy stosunkowo niedawno. Ich szczegółowa wykładnia dopiero podlega ustaleniom i praktycznie co roku pojawiają się nowe orzeczenia sądowe wnoszące nowe treści do uregulowań kodeksowych.

Obecnie obowiązujące przepisy nakazują równe traktowanie wszystkich pracowników w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania itp., w szczególności bez względu na wiek lub płeć (art. 18^3a § 1 k.p.). Także dyskryminacja z powyższych względów jest bezwzględnie zakazana (art. 11³ k.p.). Problemem może być jednak zrozumienie, czym jest dyskryminacja, jakie może mieć przejawy i skutki.

Skutki osiągnięcia wieku emerytalnego

Dotychczasowa wykładnia odnosząca się do możliwości wypowiedzenia umowy o pracę wyłącznie ze względu na osiągnięcie wieku emerytalnego akcentowała raczej brak uzasadnienia takiej praktyki (wyrok SN z 4 listopada 2004 r., I PK 7/04, OSNP 2005/12/171), przy czym wcale nie było to oczywiste. Jeszcze w uchwale pełnego składu Sądu Najwyższego z 27 czerwca 1985 r. (III PZP 10/85, OSNC 1985/11/164) pośrednio dopuszczono możliwość wypowiedzenia ze względu na osiągnięcie wieku emerytalnego w ciągu trwania stosunku pracy (uzasadnienie IV tezy cytowanej uchwały). Prawie 18 lat później podobnie orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z 25 lipca 2003 r. (I PK 305/02, niepubl.), a w kolejnym orzeczeniu z 29 września 2005 r. (II PK 19/05, OSNP 2006/15-16/236) stwierdził wprost, że uzyskanie przez pracownika prawa do emerytury jest uzasadnioną przyczyną wypowiedzenia przez pracodawcę umowy o pracę na czas nieokreślony (art. 45 § 1 k.p.), które nie oznacza dyskryminacji pracownika ze względu na wiek (art. 11 k.p.). Podobne tezy znalazły się też w wyroku Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2008 r. (II PK 102/07, M.Pr.Prac. 2008/8/440).