Jeden głos, a cała uchwała nieważna

Regionalne izby obrachunkowe lawinowo uchylają akty prawne ustalające pobór podatków i opłat lokalnych w formie inkasa. Powód? W głosowaniu brali udział radni, którzy mieli w nim interes prawny. To niedozwolone, także w innych sprawach

Jak tłumaczyła niedawno szczecińska RIO (uchwała z 8 czerwca 2022 r., nr 0/62/2022), „pobór podatków i opłat w drodze inkasa wiąże się z ekwiwalentnością”. Oznacza to, że inkasent w drodze nałożonych na niego obowiązków pobiera podatki oraz należności wskazane przez organ stanowiący i dokonuje ich wpłaty na rzecz organu podatkowego, a ten wypłaca mu z tytułu wykonanych czynności wynagrodzenie. „A zatem w sytuacji udziału w głosowaniu radnego nad swoją kandydaturą na stanowisko inkasenta interes prawny niewątpliwie zachodzi” - podkreśliła RIO i uchyliła zapisy uchwały w sprawie pobierania opłaty targowej, które dotyczyły wyznaczenia inkasentów będących radnymi w tej gminie. Ci radni naruszyli zatem art. 25a ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 559; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1079; dalej: u.s.g.). Zgodnie z tym przepisem radny nie może brać udziału w głosowaniu w radzie ani w komisji, jeżeli dotyczy ono jego interesu prawnego.

Podobne rozstrzygnięcie wydała poznańska RIO (uchwała z 18 maja 2022 r., nr 4/699/2022). Izba uchyliła przepisy lokalne dotyczące poboru opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w formie inkasa. Okazało się bowiem, że inkasentami zostali wyznaczeni radni głosujący za uchwałą. Poznańska RIO wskazała, że radny, którego interesu dotyczy uchwała, może wpływać na jej treść nie tylko przez głosowanie, lecz także w wyniku podejmowania działań typu lobbystycznego. Jeżeli zatem radny ma zostać inkasentem pobierającym z tego tytułu wynagrodzenie, to podlega wyłączeniu od głosowania nad uchwałą w tym przedmiocie. W konsekwencji - zdaniem RIO - uchwała podjęta z udziałem w głosowaniu radnego ustanowionego inkasentem jest nieważna (tak też RIO w Poznaniu w uchwałach: z 20 kwietnia 2022 r., nr 12/611/2022, z 6 kwietnia 2022 r., nr 11/523/2022, z 9 marca 2022 r., nr 9/397/2022, z 2 lutego 2022 r., nr 5/174/2022).