Umowy przedwstępne o pracę - orzecznictwo

Umowa przedwstępna o pracę nie została unormowana w prawie pracy, co jednak nie świadczy o niedopuszczalności jej zawarcia. W sprawach nieuregulowanych przepisami prawa pracy odpowiednio do stosunków pracy stosuje się bowiem przepisy kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy (art. 300 k.p.). W związku z powyższym podstawą prawną do zawarcia umowy przedwstępnej jest art. 389 k.c., zgodnie z którym umowa przedwstępna to umowa, przez którą jedna ze stron lub obie strony zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy. Przedwstępna umowa powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej. Umowa taka jest korzystna dla obu stron. Pracownik zyskuje bowiem gwarancję zatrudnienia, natomiast pracodawca pozyskuje odpowiadającego mu pracownika. Co ważne, umowa przedwstępna musi określać wszystkie istotne postanowienia umowy o pracę wskazane w art. 29 § 1 k.p.

Gdyby przedsiębiorca, który zobowiązał się do zawarcia umowy o pracę, uchylał się od tego obowiązku, kontrahent - przyszły pracownik będzie mógł dochodzić od niego albo odszkodowania (w granicach tzw. ujemnego interesu umowy), albo zawarcia umowy o pracę na warunkach przewidzianych w umowie przedwstępnej. Konsekwencje uchylania się od zawarcia umowy o pracę przez potencjalnego pracownika nie są takie same. Zgodnie z orzecznictwem sądów pracodawca będzie mógł dochodzić jedynie odszkodowania, a nie nawiązania stosunku pracy. Pracownik bowiem nie może być zmuszony do zawarcia umowy o pracę na podstawie wyroku sądu.

Istotne postanowienia umowy przyrzeczonej

Jeżeli nie doszło do zawarcia umowy przedwstępnej, bo rokowania stron nie sprostały wymaganiom z art. 389 k.c. i nie ustalają istotnych postanowień, o których mowa w art. 29 § 1 pkt 1 i 2 k.p. (w szczególności nie określają rodzaju pracy, terminu jej rozpoczęcia i wynagrodzenia odpowiadającego rodzajowi pracy), to żadna ze stron pertraktacji nie jest uprawniona do dochodzenia zawarcia umowy o pracę na podstawie art. 390 § 2 k.c. w zw. z art. 300 k.p. (wyrok SN z 10 września 1997 r., sygn. akt I PKN 243/97, OSNP 1998/12/357).