Interpretacja indywidualna z dnia 29 listopada 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.642.2024.1.DS
Usługi zarządzania Portfelem Pracowniczego Funduszu Emerytalnego, które będą wykonywane przez Grupę VAT, będą mieściły się w zakresie czynności zarządzania wymienionymi w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit e) ustawy. W konsekwencji będą korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie ww. artykułu.
Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
1 października 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia od podatku VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. e) ustawy, świadczonych usług zarządzania Portfelem pracowniczego funduszu emerytalnego.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Spółka A. (dalej: „A” lub „Wnioskodawca”) jest (…) świadczącym m.in. usługi w zakresie ubezpieczeń osobowych i majątkowych oraz spółką dominującą grupy kapitałowej A. reprezentującą (…) A.
A. jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.
Działalność A. podlega regulacjom ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2024 r. poz. 838, dalej: „ustawa o DUiR”).
W związku z wejściem w życie od dnia 1 stycznia 2023 r. nowelizacji przepisów ustawy o VAT w zakresie Grupy VAT, rozumianej w myśl art. 2 pkt 47 ustawy o VAT jako grupa podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, zarejestrowana jako podatnik podatku, Wnioskodawca rozważa utworzenie takiej Grupy, w skład której miałaby wejść część spółek należących do Grupy Kapitałowej A.
Wnioskodawca będzie pełnił funkcję przedstawiciela Grupy VAT. W skład Grupy wejdzie m.in. Spółka B. (dalej: „B”).
Na wstępie A. informuje, że w przeszłości B., będąca przyszłym członkiem Grupy, wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w analogicznym zakresie co przedmiotu niniejszego wniosku, a organ podatkowy uznał stanowisko B. za prawidłowe (interpretacja indywidualna z 30 stycznia 2023 r., nr 0114-KDIP4-3.4012.695.2022.1.MKA). Jednakże, mając na uwadze, że przepisy zakładające moc ochronną wynikającą z interpretacji indywidualnej uzyskanej przez uczestnika grupy VAT przed utworzeniem grupy VAT, nie będą miały zastosowania do grupy jako do odrębnego podatnika, co potwierdza dotychczasowa praktyka orzecznicza (m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 27 października 2023 r., sygn. III SA/Wa 1406/23), Wnioskodawca, jako przedstawiciel przyszłej Grupy VAT występuje z odrębnym wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w celu potwierdzenia, że Grupa będzie w odniesieniu do tego zagadnienia korzystała z mocy ochronnej interpretacji na zasadach analogicznych jak B. na gruncie uzyskanej wcześniej interpretacji indywidualnej.
Grupa będzie prowadzić na terenie Polski m.in. działalność gospodarczą związaną z zarządzaniem funduszami, w tym tworzeniem, reprezentowaniem i zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi, portfelami inwestycyjnymi, zbiorczymi portfelami papierów wartościowych oraz doradztwem dotyczącym inwestycji.
Od listopada 2022 r. B., przyszły członek Grupy VAT, w wyniku połączenia z Towarzystwem Spółką C. (NIP: …) został stroną umowy zawartej z pracowniczym funduszem emerytalnym (dalej: „D” lub „Fundusz”), na mocy której świadczy na jego rzecz usługi odpłatnego zarządzania aktywami funduszu (dalej: „Portfel”).
W związku z powyższym, zgodnie z art. 61 ust. 1 pkt 3 w zw. z ust. 1a ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1034), obok zarządzania funduszami inwestycyjnymi, Grupa będzie uprawniona do prowadzenia działalności polegającej na zarządzaniu portfelami instrumentów finansowych, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych.
D. jest funduszem emerytalnym utworzonym zgodnie z przepisami ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 930 ze zm., dalej: „UOiFFE”). Ustawa ta wyróżnia możliwość utworzenia funduszu emerytalnego jako otwartego, pracowniczego lub dobrowolnego.
Jednocześnie zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 556, dalej: „UPPE”) pracowniczy fundusz emerytalny jest jedną z form, w których może być prowadzony pracowniczy program emerytalny (dalej: „PPE”).
Przez zarządzanie Portfelem rozumiane są czynności obejmujące podejmowanie i realizację decyzji inwestycyjnych na rachunek D, w ramach pozostawionych przez niego do dyspozycji Grupy środków pieniężnych lub instrumentów finansowych na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez D. (definicja zarządzania portfelem z art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 722 ze zm., dalej: „UOIF”). Grupa samodzielnie zarządzając Portfelem zobowiązana będzie jednak przestrzegać założeń i ograniczeń inwestycyjnych zawartych w strategii inwestycyjnej określonej w umowie pomiędzy B. a D. Strategia inwestycyjna zawiera w szczególności wskazanie celów inwestycyjnych zarządzania, rodzaju instrumentów finansowych wchodzących w skład Portfela, rodzaju transakcji i inwestycji dokonywanych w ramach zarządzania Portfelem oraz ograniczeń i limitów w zakresie dokonywanych transakcji lub inwestycji. Strategia inwestycyjna D. zasadniczo wynika z UOiFFE oraz ze statutu D. Strategia może być zmodyfikowana przez D. Modyfikacje strategii realizowane są w formie aneksu do umowy.
Zgodnie z umową o zarządzanie aktywami Pracowniczego Funduszu Emerytalnego, w skład Portfela wchodzą wszystkie aktywa znajdujące się na rachunkach Funduszu, prowadzonych przez depozytariusza Funduszu, tj. podmiot, z którym Fundusz zawarł umowę o przechowywanie aktywów.
Organem Funduszu, który zarządza D. i reprezentuje go w stosunkach z osobami trzecimi pozostanie pracownicze towarzystwo emerytalne, zaś rola Grupy polegać będzie wyłącznie na zarządzaniu Portfelem w opisanym powyżej rozumieniu.
Legitymacja Wnioskodawcy do złożenia niniejszego wniosku
Zgodnie z art. 14n § 1 pkt 1b Ordynacji podatkowej, przepisy art. 14k i art. 14m stosuje się odpowiednio w przypadku: zastosowania się przez grupę VAT w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług do interpretacji indywidualnej wydanej przed powstaniem grupy, na wniosek podmiotu planującego utworzenie tej grupy, w zakresie działalności tej grupy VAT. Tym samym ustawodawca dopuszcza możliwość złożenia wniosku o wydanie interpretacji, przez podmiot planujący utworzenie grupy VAT, w zakresie działalności tej grupy VAT.
Mając powyższe na uwadze, Wnioskodawca ma interes prawny w wystąpieniu z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, bowiem jego wątpliwości dotyczą sytuacji w jego indywidualnej sprawie, jak i indywidualnej sprawy grupy VAT, którą zamierza utworzyć wraz ze spółkami ze swojej grupy kapitałowej.
Pytanie
Czy usługi zarządzania Portfelem pracowniczego funduszu emerytalnego, które będą wykonywane przez Grupę VAT, będą korzystały ze zwolnienia od podatku od towarów i usług przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. e) ustawy o VAT?
Państwa stanowisko w sprawie
Usługi zarządzania Portfelem pracowniczego funduszu emerytalnego mieszczą się w katalogu zwolnień z opodatkowania przewidzianym w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, a zatem będą korzystały ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.
Zgodnie z regulacją art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT zwolnieniu od opodatkowania podlegają usługi zarządzania:
a)funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
b)portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
c)ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
d)otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
e)pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
f)obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez CCP, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami,
g)pracowniczymi planami kapitałowymi, w rozumieniu ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 46, 1723 i 1941).
Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:
1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2)usług doradztwa;
3)usług w zakresie leasingu.
Grupa, której przyszły członek - B., jest stroną umowy zawartej z pracowniczym funduszem emerytalnym (D), będzie świadczyła na jego rzecz usługi odpłatnego zarządzania aktywami funduszu (Portfelem). D. jest utworzony zgodnie z przepisami UOiFFE. Ustawa ta wyróżnia możliwość utworzenia funduszu emerytalnego jako otwartego, pracowniczego lub dobrowolnego. Jednocześnie, zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy UPPE pracowniczy fundusz emerytalny jest jedną z form, w których może być prowadzony pracowniczy program emerytalny.
Przez zarządzanie portfelem rozumiane są czynności obejmujące podejmowanie i realizację decyzji inwestycyjnych na rachunek D. w ramach pozostawionych przez niego do dyspozycji Grupy środków pieniężnych lub instrumentów finansowych na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez D. Grupa, samodzielnie zarządzając portfelem, zobowiązana będzie jednak przestrzegać założeń i ograniczeń inwestycyjnych zawartych w strategii inwestycyjnej określonej w umowie pomiędzy B. a D. (art. 75 ust. 1 UOIF). Strategia inwestycyjna zawiera w szczególności wskazanie celów inwestycyjnych zarządzania, rodzaju instrumentów finansowych wchodzących w skład portfela, rodzaju transakcji i inwestycji dokonywanych w ramach zarządzania portfelem oraz ograniczeń i limitów w zakresie dokonywanych transakcji lub inwestycji. Strategia inwestycyjna D. zasadniczo wynika z UOiFFE oraz ze statutu D. Strategia może być zmodyfikowana przez D. Modyfikacje strategii realizowane są w formie aneksu do umowy.
Zgodnie z umową o zarządzanie w skład portfela wchodzą wszystkie aktywa znajdujące się na rachunkach Funduszu prowadzonych przez depozytariusza Funduszu, tj. podmiotu, z którym Fundusz zawarł umowę o przechowywanie aktywów. Organem Funduszu, który zarządza D. i reprezentuje go w stosunkach z osobami trzecimi, pozostaje pracownicze towarzystwo emerytalne, zaś rola Grupy będzie polegała wyłącznie na zarządzaniu portfelem.
Z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. e) wynika, że zwolnieniu od podatku VAT podlegają usługi zarządzania pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych.
Działalność pracowniczych programów emerytalnych jest regulowana przepisami ustawy UPPE. Stosownie do art. 6 ust. 1 ustawy, programy mogą być prowadzone w jednej z następujących form:
1)funduszu emerytalnego;
2)umowy o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do funduszu inwestycyjnego;
3)umowy grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń w formie grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym;
4)zarządzania zagranicznego.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 9 UPPE zarządzającym jest instytucja finansowa (zakład ubezpieczeń, fundusz inwestycyjny lub zarządzający zagraniczny, który zarządza środkami gromadzonymi w programie na podstawie umowy z pracodawcą) lub fundusz emerytalny (pracowniczy fundusz emerytalny w rozumieniu ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych).
Stosownie do art. 8 ust. 1 UPPE, zarządzający ewidencjonuje wszystkie wpłacone składki, przyjęte i dokonane wypłaty transferowe, wypłatę oraz inne operacje na rachunku. Przed dokonaniem wypłaty transferowej zarządzający sporządza informację dotyczącą uczestnika programu, który złożył dyspozycję wypłaty transferowej. Informację tę zarządzający sporządza również w przypadku złożenia przez uczestnika dyspozycji wypłaty albo przeniesienia.
Zgodnie z art. 28 pkt 1 UPPE, w zakresie nieuregulowanym ustawą, zasady zarządzania środkami zgromadzonymi na rachunkach w funduszu emerytalnym określają przepisy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.
Na podstawie art. 152 ust. 1 UOiFFE pracowniczy fundusz może powierzyć, w zakresie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (UOIF) albo w ustawie z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej: „UFIiZAFI”), zarządzanie aktywami funduszu podmiotowi, który na podstawie tych przepisów jest uprawniony do prowadzenia działalności w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych i posiada zezwolenie na wykonywanie tej działalności.
Zgodnie z ust. 2 ww. artykułu podmiot, o którym mowa w ust. 1, jest wybierany przez pracownicze towarzystwo, w drodze uchwały rady nadzorczej, i zarządza częścią lub całością aktywów pracowniczego funduszu na podstawie stosownej umowy z funduszem oraz zgodnie z określonymi w statucie funduszu zasadami prowadzenia działalności lokacyjnej.
W myśl art. 152 ust. 3 UOiFFE, w przypadku, o którym mowa w ust. 1, statut pracowniczego funduszu powinien określać warunki, na jakich fundusz powierza zarządzanie całością lub częścią swoich aktywów, lub upoważnić pracownicze towarzystwo do ich ustalenia w drodze uchwały rady nadzorczej.
Pracownicze programy emerytalne mogą być prowadzone w formie funduszu emerytalnego, ponadto zarządzanie aktywami funduszu może być powierzone podmiotowi uprawnionemu na podstawie przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Wobec tego usługi zarządzania funduszem emerytalnym wpisują się w zwolnienie określone w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. e) ustawy o VAT, tj. usługi zarządzania programami emerytalnymi.
Ponadto, usługi, które będą świadczone przez Grupę (usługi zarządzania aktywami pracowniczego funduszu emerytalnego), wpisują się w zakres usług zarządzania tym funduszem.
Artykuł 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, określający zwolnienie, m.in. dla usług zarządzania pracowniczymi programami emerytalnymi stanowi implementację art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. L. z 2006 r. Nr 347 str. 1 ze zm.), zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają transakcje: zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. Powyższe uprawnienie do zdefiniowania pojęcia „specjalnych funduszy inwestycyjnych” przyznane państwom członkowskim jest jednak ograniczone zakazem zmiany znaczenia terminów użytych przez samego prawodawcę Unii przy ustanawianiu zwolnienia. Państwo członkowskie nie może w szczególności wyróżnić spośród specjalnych funduszy inwestycyjnych tych, które korzystają ze zwolnienia i tych, którym ono nie przysługuje, gdyż oznaczałoby to zaprzeczenie samej istocie pojęcia „specjalnych funduszy inwestycyjnych”. Zatem, ww. przepis Dyrektywy VAT pozwala państwom członkowskim jedynie wskazać w prawie wewnętrznym fundusze odpowiadające pojęciu "specjalnych funduszy inwestycyjnych" (np. wyrok w sprawie C‑464/12 - ATP PensionService A/S).
Ani przepisy ustawy o VAT, ani Dyrektywa 112 nie definiują pojęcia zarządzania „specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”, zaś zgodnie z wyrokiem w sprawie C-169/04 „zarządzanie” jest „autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwa członkowskie”, co przemawia za zasadnością definiowania tego pojęcia z punktu widzenia prawa wspólnotowego.
W dokonaniu interpretacji pojęcia zarządzania w sposób zgodny z celami Dyrektywy VAT pomocne są orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W orzeczeniu z 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert SA (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiującym ww. pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił: „Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągnąć go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze”. Zdaniem pełnomocnika: „transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi VAT”.
Doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w cyt. już wyżej orzeczeniu z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), w którym Trybunał podkreślił, że jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Dalej wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie, obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli - gdy oceniać je globalnie - tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Trybunał zaznaczył też, że: „odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”. W uzasadnieniu TSUE podkreślił, że aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy, świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d pkt 6 VI Dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w pkt 6. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnianie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia przewidzianego w ww. przepisie.
Natomiast przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z 7 marca 2013 r., w sprawie C‑275/11 (GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH), była kwestia możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. Trybunał podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności „zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym” i stwierdził: „okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do Dyrektywy 85/611 zmienionej Dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 IV dyrektywy (...). Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d”.
W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, które muszą stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem.
W tym względzie TSUE zauważył, że usługi polegające na udzielaniu zleceń w sprawie kupna i sprzedaży aktywów przez GfBk są nierozerwalnie związane z jego szczególną działalnością. Okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do Dyrektywy 85/611 zmienionej Dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 IV Dyrektywy, ponieważ art. 5 ust. 2 Dyrektywy 85/611 zmienionej Dyrektywą 2001/107 sam wskazuje, że wyliczenie w omawianym załączniku „nie (jest) wyczerpujące”.
Zgodnie z powołanym orzecznictwem TSUE pojęcie „zarządzania” może obejmować różne odrębne usługi, np. usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy (wyrok C-169/04), czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (wyrok C-275/11), które będą korzystały ze zwolnienia, nawet wówczas, gdy świadczący te usługi jest podmiotem zarządzającym będącym osobą trzecią. Warunkiem korzystania ze zwolnienia jest, aby usługi te spełniały szczególne i istotne funkcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.
Ze względu na wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów oraz orzecznictwa TSUE należy uznać, że usługi, które będą świadczone przez Grupę, tj. usługi zarządzania portfelem pracowniczego funduszu emerytalnego, mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. e) ustawy o VAT.
W ocenie Wnioskodawcy usługi opisane we wniosku spełniają kryteria wynikające z orzecznictwa TSUE dla uznania ich za usługi zarządzania. Jak zostało wykazane, świadczone usługi będą polegały na zarządzaniu portfelem pracowniczego funduszu emerytalnego, w skład którego wejdą wszystkie aktywa znajdujące się na rachunkach Funduszu. Będą to czynności obejmujące podejmowanie i realizację decyzji inwestycyjnych na rachunek D. w ramach pozostawionych do dyspozycji Grupy środków pieniężnych lub instrumentów finansowych na podstawie pełnomocnictwa udzielonego członkowi Grupy. Grupa będzie zarządzała portfelem samodzielnie, pomimo iż zobowiązana będzie przestrzegać założeń i ograniczeń inwestycyjnych zawartych w strategii inwestycyjnej określonej w umowie pomiędzy B. a D.
W ocenie Grupy, usługi zarządzania aktywami funduszu będą ściśle związane z działalnością właściwą dla Funduszu, tj. polityką inwestycyjną, kupnem i sprzedażą aktywów i będą służyć jednemu celowi, tj. skutecznemu i efektywnemu zarządzaniu funduszem, bez nabycia tych usług Fundusz nie byłby w stanie skutecznie prowadzić działalności i realizować polityki inwestycyjnej. Ponadto, usługi te będą tworzyć odrębną całość, która wypełnia specyficzne i istotne funkcje dla procesu zarządzania Funduszem. Będą to czynności właściwe dla działalności prowadzonej przez Fundusz, której przedmiotem (zgodnie z ww. ustawą o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych) jest m.in. gromadzenie środków pieniężnych i ich lokowanie z przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszu emerytury po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego oraz emerytury częściowej lub okresowej emerytury kapitałowej.
W konsekwencji, uwzględniając powołane orzecznictwo TSUE należy przyjąć, że usługi zarządzania aktywami pracowniczego funduszu emerytalnego (Portfelem) będą wpisywać się w zakres usług zarządzania pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych, a zatem będą korzystały ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. e) Ustawy o VAT.
W kontekście przedstawionego warto również przytoczyć wydaną przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 30 października 2023 r. interpretację indywidualną (nr 0112-KDIL3.4012.389.2023.2.AK), w której to organ tożsamo przedstawił zapatrywanie na usługi zarządcze oraz możliwość ich zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.
Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie prawidłowości wskazanego stanowiska.
W tym zakresie, Wnioskodawca podkreśla, że stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) oraz okoliczności rozważanej sprawy są zasadniczo analogiczne, jak w przypadku wymienionej wyżej interpretacji wydanej na rzecz B, a co za tym idzie - nie ulega wątpliwości, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione w niniejszym wniosku powinno zostać uznane za prawidłowe - zgodnie z powołaną wyżej interpretacją.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.) – zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:
1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2) eksport towarów;
3) import towarów na terytorium kraju;
4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.
Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.
Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy.
I tak, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane są przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
Zgodnie z art. 15a ust. 1 ustawy:
Podatnikiem, o którym mowa w art. 15, może być również grupa podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, które zawrą umowę o utworzeniu grupy VAT.
Na podstawie art. 2 pkt 47 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o grupie VAT - rozumie się przez to grupę podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, zarejestrowaną jako podatnik podatku.
Stosownie do art. 2 pkt 48 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o przedstawicielu grupy VAT rozumie się przez to podmiot reprezentujący grupę VAT w zakresie obowiązków tej grupy.
W myśl art. 8c ust. 1 i 2 ustawy:
Dostawa towarów i świadczenie usług dokonane przez członka grupy VAT na rzecz innego członka tej samej grupy VAT nie podlegają opodatkowaniu.
Dostawę towarów i świadczenie usług dokonane przez członka grupy VAT na rzecz podmiotu spoza tej grupy VAT uważa się za dokonane przez tę grupę VAT.
Przepis art. 15a ust. 11 ustawy o VAT stanowi, że:
Przedstawiciel grupy VAT reprezentuje grupę VAT w zakresie praw i obowiązków tej grupy VAT.
Stosownie do art. 15a ust. 12a ustawy o VAT:
Grupa VAT wstępuje w prawa i obowiązki członków grupy VAT w zakresie podatku na okres, w jakim grupa ta posiada status podatnika.
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.
Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy o VAT.
Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. e) ustawy:
Zwalnia się od podatku usługi zarządzania pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych.
Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy:
Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:
1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2)usług doradztwa;
3)usług w zakresie leasingu.
Stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.
Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym,
podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:
1)jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;
2)złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.
Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu,
podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.
Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku, w tym m.in. właśnie usług zarządzania określonych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.
Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że są Państwo krajowym zakładem ubezpieczeń, zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny, świadczącym m.in. usługi w zakresie ubezpieczeń osobowych i majątkowych oraz spółką dominującą grupy kapitałowej A. reprezentującą Podatkową Grupę Kapitałową A.
Rozważają Państwo utworzenie Grupy VAT, w skład której miałaby wejść część spółek należących do Grupy Kapitałowej A. Państwo będą pełnili funkcję przedstawiciela Grupy VAT. W skład Grupy wejdzie m.in. B. (B). Grupa będzie prowadzić na terenie Polski m.in. działalność gospodarczą związaną z zarządzaniem funduszami, w tym tworzeniem, reprezentowaniem i zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi, portfelami inwestycyjnymi, zbiorczymi portfelami papierów wartościowych oraz doradztwem dotyczącym inwestycji.
Od listopada 2022 r. B., przyszły członek Grupy VAT, w wyniku połączenia z Towarzystwem Spółka C. został stroną umowy zawartej z pracowniczym funduszem emerytalnym (D, Fundusz), na mocy której świadczy na jego rzecz usługi odpłatnego zarządzania aktywami funduszu.
Obok zarządzania funduszami inwestycyjnymi, Grupa będzie uprawniona do prowadzenia działalności polegającej na zarządzaniu portfelami instrumentów finansowych, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych. D. jest funduszem emerytalnym utworzonym zgodnie z przepisami ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. Ustawa ta wyróżnia możliwość utworzenia funduszu emerytalnego jako otwartego, pracowniczego lub dobrowolnego.
Przez zarządzanie Portfelem rozumiane są czynności obejmujące podejmowanie i realizację decyzji inwestycyjnych na rachunek D, w ramach pozostawionych przez niego do dyspozycji Grupy środków pieniężnych lub instrumentów finansowych na podstawie pełnomocnictwa udzielonego Państwu przez D. Samodzielnie zarządzając Portfelem Grupa zobowiązana będzie jednak przestrzegać założeń i ograniczeń inwestycyjnych zawartych w strategii inwestycyjnej określonej w umowie pomiędzy B a D. Strategia inwestycyjna zawiera w szczególności wskazanie celów inwestycyjnych zarządzania, rodzaju instrumentów finansowych wchodzących w skład Portfela, rodzaju transakcji i inwestycji dokonywanych w ramach zarządzania Portfelem oraz ograniczeń i limitów w zakresie dokonywanych transakcji lub inwestycji.
Zgodnie z umową o zarządzanie aktywami Pracowniczego Funduszu Emerytalnego, w skład Portfela wchodzą wszystkie aktywa znajdujące się na rachunkach Funduszu, prowadzonych przez depozytariusza Funduszu, tj. podmiot, z którym Fundusz zawarł umowę o przechowywanie aktywów. Organem Funduszu, który zarządza D i reprezentuje go w stosunkach z osobami trzecimi pozostaje pracownicze towarzystwo emerytalne, zaś rola Grupy polegać będzie wyłącznie na zarządzaniu Portfelem w opisanym powyżej rozumieniu.
Przy tak przedstawionym opisie sprawy mają Państwo wątpliwości, czy opisane usługi zarządzania Portfelem pracowniczego funduszu emerytalnego, świadczone przez Grupę VAT na rzecz D, podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. e) ustawy o VAT.
W odniesieniu do kwestii, objętej zakresem zadanego przez Państwa pytania, należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. e) ustawy, uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:
1)przedmiotowego - świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz
2)podmiotowego - ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu do pracowniczych programów emerytalnych w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych.
Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.), zgodnie z którym:
Państwa członkowskie zwalniają zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.
W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej Dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 Szóstej Dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.
Z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona Dyrektywą 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).
Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE:
Działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.
Załącznik II do tej Dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:
- zarządzanie inwestycjami,
- administracja:
a)obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
b)zapytania klientów;
c)wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
d)monitorowanie przestrzegania uregulowań;
e)prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
f)wypłata zysków;
g)emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
h)rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
i)prowadzenie ksiąg,
- wprowadzanie do obrotu.
Wskazana wyżej definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte Dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu Dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych Dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do Dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do Dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy.
Biorąc pod uwagę powyższe przepisy oraz przedstawiony opis sprawy, uznać należy, że usługi zarządzania Portfelem pracowniczego funduszu emerytalnego, które Grupa będzie świadczyć na rzecz Pracowniczego Funduszu Emerytalnego, mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Jak Państwo wskazali, świadczone usługi polegają na zarządzaniu Portfelem Pracowniczego Funduszu Emerytalnego, w skład którego wchodzą wszystkie aktywa znajdujące się na rachunkach Funduszu i są to czynności obejmujące podejmowanie i realizację decyzji inwestycyjnych na rachunek D w ramach pozostawionych do dyspozycji Grupy środków pieniężnych lub instrumentów finansowych na podstawie udzielonego pełnomocnictwa. Jako Grupa VAT będą Państwo zarządzali portfelem samodzielnie, zobowiązani będą Państwo jednak przestrzegać założeń i ograniczeń inwestycyjnych zawartych w strategii inwestycyjnej określonej w umowie pomiędzy B a D.
W konsekwencji, spełniony zostanie warunek przedmiotowy dla zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. e) dla ww. usług.
Usługi te będą podlegały zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie kryterium podmiotowe. Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz pracowniczych programów emerytalnych w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych.
Działalność pracowniczych programów emerytalnych jest regulowana przepisami ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 556).
Stosownie do art. 6 ust. 1 ww. ustawy:
Programy mogą być prowadzone w jednej z następujących form:
1)funduszu emerytalnego;
2)umowy o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do funduszu inwestycyjnego;
3)umowy grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń w formie grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym;
4)zarządzania zagranicznego.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 9 cyt. ustawy:
Zarządzający oznacza instytucję finansową lub fundusz emerytalny.
Zgodnie z powyższym, zarządzającym jest instytucja finansowa (zakład ubezpieczeń, fundusz inwestycyjny lub zarządzający zagraniczny, który zarządza środkami gromadzonymi w programie na podstawie umowy z pracodawcą) lub fundusz emerytalny (pracowniczy fundusz emerytalny w rozumieniu ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych).
Stosownie do art. 8 ust. 1 ww. ustawy:
Zarządzający ewidencjonuje wszystkie wpłacone składki, przyjęte i dokonane wypłaty transferowe, wypłatę oraz inne operacje na rachunku. Przed dokonaniem wypłaty transferowej zarządzający sporządza informację dotyczącą uczestnika, który złożył dyspozycję wypłaty transferowej, w postaci elektronicznej pozwalającej na utrwalenie jej treści na trwałym nośniku informacji. Informację tę zarządzający sporządza również w przypadku złożenia przez uczestnika dyspozycji wypłaty albo przeniesienia.
Zgodnie z art. 28 pkt 1 ww. ustawy:
W zakresie nieuregulowanym ustawą zasady zarządzania środkami zgromadzonymi na rachunkach w funduszu emerytalnym określają przepisy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.
Na podstawie art. 152 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1113):
Pracowniczy fundusz może powierzyć, w zakresie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi albo w ustawie z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, zarządzanie aktywami funduszu podmiotowi, który na podstawie tych przepisów jest uprawniony do prowadzenia działalności w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, i posiada zezwolenie na wykonywanie tej działalności.
Podmiot, o którym mowa w ust. 1, jest wybierany przez pracownicze towarzystwo, w drodze uchwały rady nadzorczej, i zarządza częścią lub całością aktywów pracowniczego funduszu na podstawie pisemnej umowy z funduszem oraz zgodnie z określonymi w statucie funduszu zasadami prowadzenia działalności lokacyjnej.
W przypadku, o którym mowa w ust. 1, statut pracowniczego funduszu powinien określać warunki, na jakich fundusz powierza zarządzanie całością lub częścią swoich aktywów, lub upoważnić pracownicze towarzystwo do ich ustalenia w drodze uchwały rady nadzorczej.
Jak wynika z cyt. wyżej przepisów pracownicze programy emerytalne mogą być prowadzone w formie funduszu emerytalnego, ponadto zarządzanie aktywami funduszu może być powierzone podmiotowi uprawnionemu do prowadzenia działalności w zakresie zarzadzania aktywami funduszu i który posiada zezwolenie na wykonywanie tej działalności. Podmiot ten zarządza całością lub częścią aktywów funduszu na podstawie stosownej umowy z funduszem oraz zgodnie z określonymi w statucie funduszu zasadami prowadzenia działalności lokacyjnej.
Wobec tego usługi zarządzania funduszem emerytalnym wpisują się w zwolnienie określone w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. e), tj. usługi zarządzania programami emerytalnymi.
Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że B., przyszły członek Grupy VAT, jest stroną umowy zawartej z pracowniczym funduszem emerytalnym, na mocy której świadczy na jego rzecz usługi odpłatnego zarządzania aktywami funduszu. Zatem, Grupa VAT będzie podmiotem uprawnionym, obok zarządzania funduszami inwestycyjnymi, do prowadzenia działalności polegającej na zarządzaniu portfelami instrumentów finansowych, w skład których wchodzi jeden lub wieksza liczba instrumentów finansowych. Ponieważ Grupa VAT wstępuje w prawa i obowiązki członków Grupy to zgodnie z postanowieniami umowy zawartej pomiędzy B i Pracowniczym Funduszem Emerytalnym, Grupa VAT będzie świadczyć na jego rzecz usługi odpłatnego zarządzania Portfelem funduszu.
Z uwagi na powołane przepisy ustawy o pracowniczych programach emerytalnych należy stwierdzić, że również przesłanka podmiotowa uprawniająca do zastosowania zwolnienia od podatku, dotycząca świadczenia usług odpłatnego zarządzania Portfelem Pracowniczego Funduszu Emerytalnego zostanie spełniona.
Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów jak również orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że usługi zarządzania Portfelem Pracowniczego Funduszu Emerytalnego, które będą wykonywane przez Grupę VAT, będą mieściły się w zakresie czynności zarządzania wymienionymi w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit e) ustawy. W konsekwencji będą korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie ww. artykułu.
Państwa stanowisko jest zatem prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).