Interpretacja
Interpretacja indywidualna z dnia 27 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.457.2024.2.BM
Zaniechanie poboru podatku w związku z umorzeniem pożyczki (cele mieszkaniowe).
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
16 maja 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 14 maja 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych umorzenia pożyczki.
Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwania – pismem z 28 lipca 2024 r. (wpływ 30 lipca 2024 r.) oraz 2 sierpnia 2024 r. (wpływ 6 sierpnia 2024 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Zwróciła się Pani do Dyrektora Informacji Skarbowej z prośbą o uzyskanie interpretacji podatkowej indywidualnej, na podstawie art. 14h ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja Podatkowa (Dz. U. z 1997 r. Nr 137, poz. 926) w związku z obowiązkiem podatkowym, wynikłym z umorzenia części kapitału pożyczki hipotecznej do spłaty na kwotę 66.457,22 PLN (słownie sześćdziesiąt sześć tysięcy czterysta pięćdziesiąt siedem złotych 22/100), o możliwość zwolnienia z poboru podatku z tego tytułu.
W marcu 2024 r. za pośrednictwem A. złożono do Urzędu Skarbowego (...) deklarację PIT-37, która uwzględnia kwotę umorzonego kapitału pożyczki hipotecznej, stanowiący Pani i Pani małżonka dodatkowy przychód uwzględniony w pozycjach: nr 76 i nr 111 w wyżej wymienionej deklaracji.
Równocześnie w dniu 9 kwietnia 2024 r. razem z Pani mężem B.B. złożyła Pani do Naczelnika Urzędu Skarbowego (...) „Prośbę o zaniechanie poboru podatku w związku z umorzeniem kapitału pożyczki hipotecznej”, który dotyczył prośby o nie uwzględnienie przychodu stanowiącego kwotę umorzonego kapitału w wspomnianej deklaracji PIT-37 w pozycjach 76 i 111.
Pani prośba o wydanie interpretacji podatkowej indywidualnej wynika z faktu, że kwota wynikająca z umorzenia pożyczki hipotecznej stanowi przychód i podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych i tylko dlatego, że wynika z umorzenia umowy pożyczki hipotecznej, a nie umowy kredytu na cele remontowo-mieszkalne. W tym drugim przypadku, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r., Dziennik Ustaw z 2022 r., poz. 592 przychód wynikający z umorzenia jest zwolniony z opodatkowania.
W wyżej wymienionym piśmie do Naczelnika Urzędu Skarbowego (...) starała się Pani z mężem udowodnić, że umorzona pożyczka hipoteczna rzeczywiście była przeznaczona w całości na cele remontowe (Wszystkie argumenty zamieściła Pani w części „J” wniosku ORD-IN).
Niestety Naczelnik Urzędu Skarbowego (...) nie mógł orzec w tej sprawie, gdyż nie pozwala mu na to aktualny stan prawny. Jednakże z uwagi na złożoność zagadnienia i przedstawione dokumenty związane z dokonaniem prac remontowych zgodnie z wytycznymi (...), zobowiązała się Pani z mężem wystąpić do Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie stosownej interpretacji w powyższej sprawie oraz w przypadku uzyskania jakiejkolwiek informacji zwrotnej, poinformować niezwłocznie Naczelnika Urzędu Skarbowego (...).
Zgodnie z pouczeniem (...), w przypadku zasadności Pani i Pani męża prośby, złoży Pani z mężem korektę deklaracji PIT-37, bez wymienienia kwoty przychodu z tytułu umorzenia pożyczki hipotecznej oraz z uwzględnieniem dokonanego zwrotu, wynikającego z pozycji 145, które zostało przekazane.
Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego
Umowa o pożyczkę hipoteczną dla osób fizycznych waloryzowana kursem CHF została zawarta w dniu 10 czerwca 2010 r. Została ona zawarta pomiędzy: Bankiem (...) z siedzibą w (...) (obecnie: (...)), a Panią - C.C. i B.B.
Wyżej wymieniona pożyczka hipoteczna została udzielona przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, tj.: Bank (...) z siedzibą w (...) (obecnie: (...)), który podlega przepisom Prawa bankowego.
Zgodnie z zawartą umową zabezpieczeniem zaciągniętej pożyczki hipotecznej jest hipoteka ustanowiona na nieruchomości, a w przypadku niemożności zaspokojenia wierzyciela współpożyczkobiorcy, tzn. Pani wraz z małżonkiem odpowiadacie za spłatę wierzyciela solidarnie, a więc do pełnej wysokości.
W zawartej umowie pożyczki hipotecznej nie jest wymieniony cel zaciągnięcia ww. pożyczki we frankach szwajcarskich. Został on wymieniony w Regulaminie udzielania kredytów i pożyczek hipotecznych dla osób fizycznych - w ramach (...). Produkt bankowy jakim była pożyczka hipoteczna, został przyznany i dopasowany przez pracownika banku, po uprzednim odrzuceniu wniosku o przyznanie kredytu, którego celem był remont poddasza domu jednorodzinnego, przy ul. (...). Bank odmówił Państwu kredytu, ze względu na fakt, że dom którego częścią było nieużytkowe poddasze, stanowił własność Pani rodziców. Pomimo odrzucenia wniosku kredytowego cel zaciągniętej pożyczki pozostał ten sam.
Zaciągnięta pożyczka w całości została przeznaczona na remont poddasza domu jednorodzinnego. W związku z przyznaniem pożyczki hipotecznej musiała Pani z mężem przekształcić przeznaczenie poddasza na użytkowe oraz uzyskać zgodę Pani rodziców na wspomniany remont. Jesteście Państwo w posiadaniu tych dokumentów.
W projekcie adaptacji poddasza na funkcję mieszkalną został wykonany zakres prac remontowych przewidziany do realizacji, celem dokonania adaptacji poddasza nie użytkowego i zmiany jego sposobu użytkowania na funkcję mieszkalną:
- ocieplenie stropodachu poprzez ułożenie od wewnątrz wełny mineralnej w polach pomiędzy krokwiami i zabezpieczenie folią;
- montaż płyty sufitowej karton-gips, przykręconej do elementów drewnianych krokwi;
- obłożenie płytą kartonowo-gipsową od wewnątrz ścian istniejących;
- wykonanie ścianek działowych kartonowo-gipsowych;
- obsadzenie drzwi w pomieszczeniach: łazienka, pokój, sypialnia, garderoba;
- wykonanie wentylacji łazienki;
- rozprowadzenie instalacji elektrycznej oświetleniowej oraz sanitarnej oraz montaż grzejników;
- wylanie posadzki samopoziomującej i ułożenie podłóg drewnianych, w łazience i kuchni terakoty;
- malowanie ścian i sufitów, w łazience ułożenie płytek ceramicznych;
- montaż dwóch okien połaciowych bez naruszenia konstrukcji dachowej, w pomieszczeniu łazienki oraz sypialni, oraz wymiana trzech starych okien na nowe okna plastikowe z PCV, oraz pięciu okien na klatce schodowej prowadzącej na remontowane poddasze;
- prace związane z kompleksowym wykończeniem łazienki i kuchni. Wspomniane wyżej prace remontowe zostały wykonane kompleksowo;
Dane o nieruchomości stanowiącej przedmiot hipoteki:
- tytuł prawny nieruchomości: własność;
- właściciel nieruchomości: Pani mąż B.B.;
- adres nieruchomości: (...);
Obecnie jest Pani jedynym właścicielem nieruchomości (domu jednorodzinnego), którego częścią jest poddasze, na którego remont została przeznaczona pożyczka hipoteczna. Przed śmiercią Pani mamy, w 2012 r. rodzice darowali Pani tę nieruchomość w formie Aktu notarialnego - tj. Umowa darowizny.
Ugoda z bankiem została zawarta ze względu na to, że:
Bank i Pożyczkobiorców łączy Umowa o pożyczkę hipoteczną dla osób fizycznych (...) waloryzowaną kursem CHF. Ugodę strony zawarły w celu uniknięcia roszczeń sądowych z powodu klauzul abuzywnych, zawartych w umowie pierwotnej.
Stronami zawartej ugody są:
- Bank oraz
- Pożyczkobiorcy, tj. Pani i Pani mąż B.B.;
Przedmiotem zawartej ugody z Bankiem była zmiana pożyczki waloryzowanej do waluty obcej na pożyczkę złotową oraz zmiana wysokości i zasad spłaty wierzytelności pożyczki hipotecznej wynikającej z Umowy. Umorzenie części kapitału pożyczki hipotecznej przez bank dotyczyło zarówno Pani jak i Pani męża B.B. w częściach równych.
Umorzenie, o którym mowa we wniosku dotyczyło części pozostałej do spłaty kwoty pożyczki hipotecznej. Zgodnie z harmonogramem wynikającym z zawartej wcześniej Umowy o pożyczkę hipoteczną oraz wspomnianej Ugody pozostałą cześć zadłużenia spłaca Pani solidarnie z mężem w miesięcznych ratach do 5 czerwca 2030 r.
Zgodnie z treścią zawartej Ugody: „Bank zwalnia Pożyczkobiorców z długu w kwocie stanowiącej różnicę między kwotą zadłużenia z tytułu kapitału Pożyczki hipotecznej, a kwotą zadłużenia kapitału ustaloną przez strony Ugody".
Jak wspomniała Pani wcześniej w ramach ugody z Bankiem nastąpiło przewalutowanie zaciągniętej pożyczki z CHF na PLN.
W przeszłości nigdy nie korzystała Pani z umorzenia wierzytelności z tytułu innej pożyczki albo kredytu zabezpieczonych hipotecznie i zaciągniętych na własne cele mieszkaniowe, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. W sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz.U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.).
Pytanie
Czy w przypadku opisanego stanu faktycznego i umorzenia przez (...) z siedzibą w (...) na podstawie Ugody do Umowy o pożyczkę hipoteczną dla osób fizycznych waloryzowaną kursem CHF (Franki Szwajcarskie), która w całości została przeznaczona na cele remontowe poddasza domu jednorodzinnego, zastosowanie znajdzie w stosunku do Pani zaniechanie poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?
Pani stanowisko w sprawie
Uważa Pani, że zgodnie z przedstawionymi przesłankami i dokumentacją do powyższej sprawy można w drodze wyjątku zastosować przepisy Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 592) i przychód stanowiący kwotę wynikającą z umorzenia pożyczki hipotecznej zwolnić z opodatkowania.
UZASADNIENIE
W 2010 roku Pani i Pani mąż złożyliście do (...) (obecnie (...)) wniosek o przyznanie kredytu, którego celem był remont poddasza domu jednorodzinnego przy ul. (...) w (...). Bank odmówił Pani i Pani mężowi kredytu ze względu na fakt, ze dom, którego częścią było nieużytkowe poddasze stanowił własność Pani rodziców (...).
W zamian Bank zaproponował udzielenie pożyczki hipotecznej waloryzowanej w walucie CHF (Franki Szwajcarskie), która w całości została przeznaczona na cele remontowe ww. poddasza.
W 2023 r. (...) zaproponował Pani i Pani mężowi zawarcie ugody bankowej zgodnie z którą nastąpiło umorzenie części kapitału. Jednocześnie przedstawiciel Banku poinformował, iż kwota umorzenia stanowi przychód i podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych, tylko dlatego, że wynika z umorzenia pożyczki hipotecznej, a nie z umowy kredytu.
Pouczył Panią i Pani męża, że należy zwrócić się z prośbą do Naczelnika właściwego urzędu skarbowego i przedstawić dowody, iż środki pieniężne z tytułu udzielonej pożyczki hipotecznej zostały wydane na cele remontowe, co też Pani i Pani mąż uczyniliście. Naczelnikowi Urzędu Skarbowego (...) przedstawione zostały poniższe przesłanki:
1.Wspólnie z Pani mężem po remoncie wspomnianego poddasza w 2010 r. wystąpiła Pani o zwrot podatku VAT (22%) wynikającego z faktur za materiały budowlane, które służyły do wspomnianych celów remontowych. Urząd Skarbowy (...) na wniosek Pani męża B.B. poświadczył prawdziwość tego zdarzenia na piśmie – odpowiedź Naczelnika Urzędu Skarbowego (...) z dnia 11 marca 2024 r., znak sprawy UNP: (...).
2.We wspomnianym Piśmie do Naczelnika Urzędu Skarbowego (...) przedstawiła Pani zestaw fotografii remontowanego poddasza sprzed, w trakcie oraz po remoncie.
3.W związku z przyznaniem pożyczki hipotecznej Pani i Pani mąż musieliście przekształcić przeznaczone poddasze na użytkowe oraz uzyskać zgodę Pani rodziców na wspomniany remont. Jest Pani w posiadaniu tych dwóch dokumentów. W projekcie adaptacji poddasza na funkcję mieszkalną został wykonany zakres prac remontowych przewidziany do realizacji, celem dokonania adaptacji poddasza nieużytkowego i zmiany jego sposobu użytkowania na funkcję mieszkalną.
4.Obecnie wyremontowane poddasze jest częścią domu jednorodzinnego przy ul. (...) i w którym obecnie mieszka Pani z mężem i którego jest Pani właścicielem na mocy aktu notarialnego z 2012 r. o przeniesieniu własności nieruchomości przy ul.(...) – darowizna.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.
Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Źródła przychodów
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.
Umorzenie wierzytelności
Otrzymanie pożyczki i jej spłata na warunkach przewidzianych w umowie pożyczki są obojętne podatkowo.
Przychód po stronie pożyczkobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia pożyczki, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem pożyczkobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
W wyniku umorzenia wierzytelności po stronie dłużnika pojawia się rzeczywista korzyść, nie musi bowiem wydatkować środków, które byłby zobowiązany przeznaczyć na uregulowanie wierzytelności.
Zatem umorzenie wierzytelności – co do zasady – skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kwotę umorzenia należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Pojęcie kredytu i pożyczki
Pojęcia „kredyt” i „pożyczka” stosuje się często jako synonimy. Choć mają wiele cech wspólnych, są to jednak dwa różne produkty finansowe. Na gruncie regulacji przepisów prawa kredyt i pożyczka to dwie odrębne instytucje różniące się podstawami prawnymi i zasadami ich zawierania, zatem nie są tożsame i nie mogą być używane zamiennie, jeśli chodzi o wykładnię przepisów prawa, które się do nich odnoszą.
Umowa pożyczki została uregulowana w przepisach Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego:
Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Stosownie do art. 720 § 2 ww. Kodeksu:
Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.
Kredyt został natomiast uregulowany przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488, z 2024 r. poz. 879). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Następne przepisy rozdziału 5 ustawy Prawo bankowe szczegółowo określają: elementy umowy kredytu, w tym w szczególności cel, na który kredyt został udzielony, zasady udzielania kredytu i oceny zdolności kredytowej, obowiązek udzielania informacji dotyczących kontroli sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy oraz wykorzystania i spłaty kredytu, zabezpieczenie i wypowiadanie umów kredytu, ochronę kredytobiorcy czy też zasady oprocentowania kredytu. Prawo bankowe rozróżnia więc udzielanie kredytów od udzielania pożyczek.
Ponadto tym, co odróżnia pożyczkę hipoteczną i kredyt mieszkaniowy, to przeznaczenie środków. W przypadku pożyczki hipotecznej mogą być one wydane na dowolny cel. Kredyt mieszkaniowy/hipoteczny może być natomiast przeznaczony wyłącznie na realizację celów mieszkaniowych kredytobiorcy.
Jak wynika z art. 3 ust. 1 ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2245 ze zm.):
Przez umowę o kredyt hipoteczny rozumie się umowę, w ramach której kredytodawca udziela konsumentowi kredytu lub daje mu przyrzeczenie udzielenia kredytu zabezpieczonego hipoteką lub innym prawem związanym z nieruchomością mieszkalną lub przeznaczonego na sfinansowanie niezwiązanego z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego nabycia lub utrzymania:
1) prawa własności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, a także ich budowy lub przebudowy w rozumieniu art. 3 pkt 6 i 7a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2021 r. poz. 2351 oraz z 2022 r. poz. 88, 1557, 1768, 1783 i 1846);
2) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu;
3) prawa własności nieruchomości gruntowej lub jej części;
4) udziału we współwłasności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w nieruchomości gruntowej.
Kredyt mieszkaniowy/hipoteczny może być zaciągany wyłącznie na realizację celów mieszkaniowych kredytobiorcy, które jednocześnie nie są związane z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego.
Zaniechanie poboru podatku
Kwestia zaniechania poboru podatku od kwoty umorzonych wierzytelności – które to umorzenie ma miejsce od 1 stycznia 2022 r. – została uregulowana w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.).
Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe:
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b) osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, ze zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.
5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1) jednego gospodarstwa domowego albo
2) więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
W myśl § 3 rozporządzenia w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Stosownie do § 4 rozporządzenia w brzmieniu obowiązującym przed 24 grudnia 2022 r.:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r.
Podkreślenia wymaga, że prawo do zaniechania poboru podatku jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego do interpretacji przepisów ustanawiających to prawo należy stosować wykładnię ścisłą, która nie wychodzi poza literalne brzmienie przepisów. Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z 2 czerwca 2022 r. sygn. akt I SA/Gl 115/22:
Wymaga bowiem przypomnienia, że co do zasady - przepisy o ulgach podatkowych, jako przewidujące wyjątki od zasady powszechnego opodatkowania, powinny być interpretowane ściśle, nie mogą być one przedmiotem wykładni rozszerzającej. Stanowisko to zgodne jest z wypracowanym przez orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i utrwalonym już poglądem, że przepisy dotyczące wszelkiego rodzaju ulg i zwolnień podatkowych – jako odstępstwo od sformułowanej w art. 84 Konstytucji RP zasady równości i powszechności opodatkowania – powinny być interpretowane ściśle. Wykładnia przepisów zawierających takie normy winna być precyzyjna, aby mogła doprowadzić do prawidłowego jej odczytania, wykluczone jest dokonywanie wykładni rozszerzającej, czy zawężającej mogącej spowodować skutki o charakterze prawotwórczym, przy czym organy podatkowe obowiązane są do stosowania przepisów prawa, zaś sądy do badania poprawności realizowania tego procesu (zob. wyroki WSA w Gdańsku z dnia 8 lipca 2014 r. I SA/Gd 538/14; NSA z dnia 25 lutego 2014 r. II FSK 94/12).
Podsumowanie
Odnosząc się do Pani wątpliwości wyjaśnić należy, że z literalnego brzmienia powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Finansów wprost wynika, że dotyczy ono wyłącznie kredytu hipotecznego.
W sytuacjach, gdyby dana regulacja prawna miała odnosić się zarówno do kredytu, jak i pożyczki, wynikałoby to z konkretnych zapisów tego dokumentu, np. jak zastosowano to w ustawie odnoszącej się do wakacji kredytowych, gdzie wyraźnie wskazano, że: „Kredytem mieszkaniowym w rozumieniu przepisów ustawy jest kredyt lub pożyczka, zabezpieczone hipoteką, zaciągnięte w związku z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych, przeznaczone na sfinansowanie niezwiązanego z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego”.
Gdyby ustawodawca chciał, aby omawiane rozporządzenie dotyczące zaniechania poboru podatku dochodowego dotyczyło również pożyczek, to zawarłby w nim stosowny zapis.
Zatem, pożyczkę hipoteczną, którą Pani zaciągnęła nie należy utożsamiać z kredytem mieszkaniowym (hipotecznym), o którym mowa w ww. rozporządzeniu.
W konsekwencji, nie można zgodzić się z Pani stanowiskiem, zgodnie z którym rozporządzenie Ministra Finansów może dotyczyć również „frankowej” mieszkaniowej pożyczki hipotecznej oraz, że istnieją przesłanki do zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na mocy powyższego rozporządzenia Ministra Finansów.
W przedmiotowej sprawie, wobec tego, że w ww. rozporządzeniu pożyczka hipoteczna nie została przez ustawodawcę uwzględniona to umorzenie kwoty wierzytelności z tytułu zaciągnięcia pożyczki hipotecznej waloryzowanej kursem CHF, nawet w sytuacji, gdy została przeznaczona na cele określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie podlega zaniechaniu poboru podatku dochodowego na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
Reasumując, umorzona przez Bank kwota pożyczki hipotecznej zaciągniętej przez Panią i Pani męża, stanowi dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Zatem Pani stanowisko uznano za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Skoro stroną wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych jest Pani, to ta interpretacja nie wywołuje skutków podatkowych dla Pani męża.
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...).
Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right