Odmowa ustalenia odszkodowania za nieruchomość - Wyrok NSA z dnia 20 czerwca 2024 r., sygn. I OSK 762/21

Przejście własności działki pod drogę publiczną zgodnie z art. 98 ust. 1 i 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami następuje z mocy prawa, jednak wymaga ujawnienia w księdze wieczystej dla skuteczności roszczenia o odszkodowanie.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Marek Stojanowski Sędziowie: sędzia NSA Marian Wolanin (spr.) sędzia del. WSA Jakub Zieliński Protokolant: starszy asystent sędziego Jakub Rozenfeld po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2024 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej W. S.A. w O. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 12 stycznia 2021 r., sygn. akt II SA/Ol 722/20 w sprawie ze skargi W. S.A. w O. na decyzję Wojewody W. z dnia 13 sierpnia 2020 r., nr WIN-III.7581.41.2020.DJ w przedmiocie odszkodowania za nieruchomość 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od W. S.A. w O. na rzecz Wojewody W. kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego; 3. oddala wniosek o zasądzenie na rzecz Gminy S. kosztów sądowych.

Uzasadnienie

Wyrokiem z 12 stycznia 2021 r., sygn. akt II SA/Ol 722/20, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie (dalej: Sąd I instancji, WSA) oddalił skargę W. S.A. w O. (dalej: skarżący, skarżący kasacyjnie) na decyzję Wojewody W. z 13 sierpnia 2020 r., nr WIN-III.7581.41.2020.DJ, w przedmiocie odszkodowania za nieruchomość.

W skardze kasacyjnej od przywołanego wyroku pełnomocnik skarżącego zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.: art. 98 ust. 1 i 3 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. 1997 Nr 115, poz. 741, tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 65; dalej: ugn) w zw. z art. 1 Pierwszego Protokołu do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Dz.U. 1995 Nr 36, poz. 175/1) przez: ich błędną wykładnię i przyjęcie, że o przejściu z mocy prawa własności działki wydzielonej pod drogę publiczną na własność gminy decyduje treść decyzji podziałowej i zapisy w księdze wieczystej oraz okoliczność czy nieruchomość jest obciążona ograniczonymi prawami rzeczowymi (służebności) - podczas gdy prawidłowa interpretacja tego przepisu prowadzi do wniosku, że przejście własności następuje w chwili gdy decyzja podziałowa stała się ostateczna, zaś działka została wydzielona pod drogę publiczną (również projektowaną), przy czym o tym, czy droga zalicza się do kategorii dróg publicznych decydują okoliczności dotyczące funkcji jaką ona ma spełniać, a więc czy ma to być droga ogólnodostępną, połączoną z siecią dróg publicznych, przeznaczoną dla nieograniczonej liczby osób, czy też droga służąca tylko do wyłącznego użytku określonych podmiotów; ich błędną wykładnię poprzez uznanie, że dla przyznania odszkodowania na podstawie art. 98 ust. 3 ugn konieczne jest uprzednie ujawnienie praw nowego właściciela w księdze wieczystej, podczas gdy stosownie do art. 98 ust. 1 ugn własność przechodzi z mocy prawa i dla ustalenia odszkodowania na podstawie art. 98 ust. 3 ugn nie jest istotne uprzednie odzwierciedlenie stanu prawnego nieruchomości w księdze wieczystej.