Wyszukaj po identyfikatorze keyboard_arrow_down
Wyszukiwanie po identyfikatorze Zamknij close
ZAMKNIJ close
account_circle Jesteś zalogowany jako:
ZAMKNIJ close
Powiadomienia
keyboard_arrow_up keyboard_arrow_down znajdź
removeA addA insert_drive_fileWEksportuj printDrukuj assignment add Do schowka
insert_drive_file

Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 11 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.262.2020.12.KKA

Powstanie przychodu z tytułu zwolnienia z długu.

Interpretacja indywidualna po wyroku sądu – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie:

1)ponownie rozpatruję sprawę Pana wniosku z 30 grudnia 2019 r. (data wpływu 28 lutego 2020 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 2 grudnia 2020 r. sygn. akt I SA/Gl 896/20oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 października 2023 r., sygn. akt II FSK 333/21; i 

2)stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 lutego 2020 r. wpłynął Pana wniosek z 30 grudnia 2019 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy powstania przychodu z tytułu spłaty zadłużenia.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu 12 lipca 2012 r. Wnioskodawca wraz ze swoją żoną przekazali synowi w drodze umowy darowizny, nieruchomość w postaci działki gruntu położonej w (…), dla której Sąd Rejonowy (…) prowadzi księgę wieczystą nr (…) (zwaną dalej: Nieruchomością).

Wnioskodawca nabył przedmiotową nieruchomość wraz z żoną na mocy umowy sprzedaży z 2 czerwca 2004 r. W tym czasie, przeciwko Wnioskodawcy oraz Jego żonie toczyło się postępowanie egzekucyjne w administracji prowadzone przez Naczelnika (…), dalej jako Wierzyciel. Wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) z (…) 2017 r., sygn. (…), umowa darowizny Nieruchomości została uznana za bezskuteczną wobec Wierzyciela.

Skutkiem wyroku uznającego umowę darowizny za bezskuteczną był przysługujący Naczelnika specyficzny środek egzekucyjny, polegający na możliwości przeprowadzenia egzekucji z Nieruchomości znajdującej się w majątku syna Wnioskodawcy, pomimo braku stosunku zobowiązaniowego łączącego Wierzyciela z synem Wnioskodawcy. Wierzyciel przystąpił do egzekucji administracyjnej, dokonując zajęcia Nieruchomości oraz przystępując do opisu i oszacowania nieruchomości.

W toku postępowania egzekucyjnego syn Wnioskodawcy poinformował Wierzyciela o zamiarze zbycia Nieruchomości, składając oświadczenie woli potencjalnych nabywców Nieruchomości oraz złożył wniosek o zajęcie wierzytelności z tytułu zapłaty ceny sprzedaży Nieruchomości do wysokości zadłużenia Wnioskodawcy oraz Jego żony. Wierzyciel pismem z 27 marca 2019 r. zawiadomił o zajęciu wierzytelności z tytułu zapłaty ceny Nieruchomości.

Na mocy umowy z 2 kwietnia 2019 r. syn Wnioskodawcy sprzedał przedmiotową Nieruchomość, przy czym część ceny sprzedaży została uiszczona przez kontrahentów na rachunek bankowy Wierzyciela, na poczet zadłużenia Wnioskodawcy oraz Jego żony.

Pytanie

Czy w przedmiotowym stanie faktycznym, po stronie Wnioskodawcy powstanie przychód, który będzie opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym, po Jego stronie nie powstanie obowiązek podatkowy zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych, rozpatrując sprawę zarówno z punktu widzenia odpłatnego zbycia nieruchomości (art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), jak również uzyskania przychodów z tzw. innych źródeł (art. 9 ust. 1 ww. ustawy), w tym nieodpłatnego świadczenia (art. 20 ust. 1 ww. ustawy).

Jeśli chodzi o możliwość powstania po stronie Wnioskodawcy przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości, wskazać należy, że Nieruchomość została nabyta przez Wnioskodawcę na mocy umowy z dnia 2 czerwca 2004 r. Wyrok Sądu Okręgowego w (…) z dnia (…)  2017 r., sygn.(…), na mocy którego umowa darowizny Nieruchomości na rzecz syna Wnioskodawcy została uznana za bezskuteczną, spowodował wystąpienie specyficznej fikcji prawnej – dla Wierzyciela, własność Nieruchomości pozostała niejako w rękach Wnioskodawcy i Jego żony.

Na mocy art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do źródeł przychodów należy odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, określonych w lit. a-c, przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Wziąwszy pod uwagę, że w przypadku Wnioskodawcy, nabycie Nieruchomości miało miejsce w dniu 2 czerwca 2004 r., a jej zbycie przez syna Wnioskodawcy nastąpiło w dniu 2 kwietnia 2019 r., a to upłynął 5-letni okres pomiędzy nabyciem, a zbyciem Nieruchomości, dlatego też nie powstał obowiązek podatkowy w zapłacie podatku dochodowego od osób fizycznych związany z odpłatnym zbyciem nieruchomości.

Według Wnioskodawcy, nie powstał również obowiązek zapłaty podatków z tytułu przychodu z tzw. innych źródeł.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł. Stosownie do przepisów tej ustawy, odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych; kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego; zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17.

W stanie faktycznym przedstawionym przez Wnioskodawcę, zapłata części ceny Nieruchomości została dokonana przez kupujących na rachunek bankowy Wierzyciela, z uwagi na wcześniejsze dokonanie zajęcia przedmiotowej wierzytelności przez Wierzyciela. Zajęcie przedmiotowej wierzytelności na poczet spłaty zadłużenia Wnioskodawcy i Jego żony egzekwowanego przez Wierzyciela, nie może zostać rozpatrywane jako tzw. „inne nieodpłatne świadczenie”, albowiem świadczenie to stanowi zapłatę części ceny za nabycie Nieruchomości należącej do syna Wnioskodawcy przez kupujących, przy czym Nieruchomość ta była przedmiotem postępowania egzekucyjnego, została w jego toku zajęta. Wobec czego, u Wnioskodawcy nie doszło do uzyskania faktycznej korzyści majątkowej, która mogłaby zostać potraktowana jako trwałe przysporzenie w Jego majątku, spełniając w ten sposób definicję przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W przedmiotowej sytuacji, raz jeszcze należy podkreślić, że w związku z wyrokiem Sądu Okręgowego (…), na mocy którego umowa darowizny Nieruchomości na rzecz syna Wnioskodawcy została uznana za bezskuteczną, powstała specyficzna fikcja prawa – dla Wierzyciela własność Nieruchomości pozostała w rękach Wnioskodawcy i Jego żony, wobec czego zapłata ceny za sprzedaż Nieruchomości nie miała charakteru nieodpłatnego. Dodatkowo świadczenie to zostało uiszczone w taki sposób, z uwagi na jej zajęcie wierzytelności przez Wierzyciela.

Wobec tego, stwierdzić należy, że po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód w żadnym z rozpatrywanych przypadków.

Interpretacja indywidualna

Rozpatrzyłem Pana wniosek – 21 maja 2020 r. wydałem interpretację indywidualną nr 0113-KDIPT2-3.4011.262.2020.2.ST, w której uznałem Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych za nieprawidłowe.

Interpretację doręczono Panu 26 maja 2020 r.

Skarga na interpretację indywidualną

Wniósł Pan skargę na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. Skarga wpłynęła do mnie 26 czerwca 2020 r.

Wniósł Pan o uchylenie w całości zaskarżonej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania od Organu na rzecz Skarżącego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Postępowanie przed sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uchylił zaskarżoną interpretację wyrokiem z 2 grudnia 2020 r. sygn. akt I SA/Gl 896/20.

Wniosłem skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie – wyrokiem z 12 października 2023 r. sygn. akt II FSK 333/21 oddalił skargę kasacyjną.

Wyrok, który uchylił interpretację indywidualną stał się prawomocny od 12 października 2023 r.

Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935):

Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny;

ponownie rozpatruję Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d) innych rzeczy,

–jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Powyższy przepis, formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie lub wybudowanie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany z odpłatnego zbycia w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Wobec powyższego, odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości i praw majątkowych stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu, jeżeli zbycie to ma miejsce przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że 12 lipca 2012 r. wraz ze swoją żoną przekazał Pan synowi w drodze umowy darowizny, nieruchomość w postaci działki gruntu. W tym czasie, przeciwko Panu oraz Pana żonie toczyło się postępowanie egzekucyjne w administracji prowadzone przez Wierzyciela. Wyrokiem Sądu Okręgowego, umowa darowizny nieruchomości została uznana za bezskuteczną wobec Wierzyciela. Skutkiem wyroku uznającego umowę darowizny za bezskuteczną był przysługujący Wierzycielowi specyficzny środek egzekucyjny, polegający na możliwości przeprowadzenia egzekucji z nieruchomości znajdującej się w majątku Pana syna, pomimo braku stosunku zobowiązaniowego łączącego Wierzyciela z Pana synem. Wierzyciel przystąpił do egzekucji administracyjnej, dokonując zajęcia nieruchomości oraz przystępując do opisu i oszacowania nieruchomości. W toku postępowania egzekucyjnego Pana syn poinformował Wierzyciela o zamiarze zbycia nieruchomości, składając oświadczenie woli potencjalnych nabywców nieruchomości oraz złożył wniosek o zajęcie wierzytelności z tytułu zapłaty ceny sprzedaży nieruchomości do wysokości zadłużenia Pana oraz Pana żony. Wierzyciel pismem z 27 marca 2019 r. zawiadomił o zajęciu wierzytelności z tytułu zapłaty ceny nieruchomości. Na mocy umowy z 2 kwietnia 2019 r. Pana syn sprzedał przedmiotową nieruchomość, przy czym część ceny sprzedaży została uiszczona przez kontrahentów na rachunek bankowy Wierzyciela, na poczet zadłużenia Pana oraz Pana żony.

Przystępując do oceny skutków podatkowych dla Pana należy zauważyć, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia „nabycia”, a tym bardziej nie określa szczególnych sposobów nabycia.

Mając na uwadze jego znaczenie językowe należy odwołać się do przepisów ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r., poz. 1145 ze zm.), a w szczególności do art. 155 § 1, który stanowi, że:

Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Świadczenie darczyńcy może polegać na działaniu lub zaniechaniu działania. Istotną cechą darowizny jest jej bezpłatny charakter. Oznacza to, że druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy oraz zbywalne prawa majątkowe. Tym samym, zawarcie umowy darowizny nieruchomości powoduje przejście jej własności na obdarowanego z chwilą zawarcia aktu notarialnego, w którym darczyńca daruje tę nieruchomość obdarowanemu, a obdarowany darowiznę przyjmuje. Z tą datą darczyńca traci własność nieruchomości.

Z kolei w świetle art. 527 § 1 ww. Kodeksu:

Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

W myśl natomiast art. 527 § 2 ww. Kodeksu:

Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności (ww. ustawy).

Z kolei, w myśl 527 § 3 Kodeksu cywilnego:

Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Jak wynika z art. 528 ww. Kodeksu:

Jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Art. 529 cytowanego Kodeksu stanowi, że:

Jeżeli w chwili darowizny dłużnik był niewypłacalny, domniemywa się, że działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. To samo dotyczy wypadku, gdy dłużnik stał się niewypłacalny wskutek dokonania darowizny.

W myśl art. 531 § 1 ww. Kodeksu:

Uznanie za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli następuje w drodze powództwa lub zarzutu przeciwko osobie trzeciej, która wskutek tej czynności uzyskała korzyść majątkową.

Na podstawie art. 532 tego Kodeksu:

Wierzyciel, względem którego czynność prawna dłużnika została uznana za bezskuteczną, może z pierwszeństwem przed wierzycielami osoby trzeciej dochodzić zaspokojenia z przedmiotów majątkowych, które wskutek czynności uznanej za bezskuteczną wyszły z majątku dłużnika albo do niego nie weszły.

A na podstawie art. 533 ww. Kodeksu:

Osoba trzecia, która uzyskała korzyść majątkową wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli, może zwolnić się od zadośćuczynienia roszczeniu wierzyciela żądającego uznania czynności za bezskuteczną, jeżeli zaspokoi tego wierzyciela albo wskaże mu wystarczające do jego zaspokojenia mienie dłużnika.

Tzw. „skarga pauliańska” stanowi wyjątek od zasady prawa zobowiązaniowego, że stosunek obligacyjny powstaje pomiędzy jego stronami, gdyż uwzględnienie skargi pauliańskiej powoduje, że wierzyciel będzie mógł dochodzić swoich roszczeń nie bezpośrednio od dłużnika, a od osoby trzeciej – z którą dłużnik dokonał czynności krzywdzącej dla wierzyciela, a czynność prawna dłużnika utraci moc w stosunku do wierzyciela występującego ze skargą paulińską.

Aby wierzyciel mógł skorzystać z omawianej instytucji, muszą być łącznie spełnione następujące przesłanki:

1)istnienie wierzytelności,

2)dokonanie przez dłużnika z osobą trzecią czynności prawnej, na skutek której osoba ta uzyskała korzyść majątkową,

3)pokrzywdzenie wierzycieli,

4)działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli,

5)wiedza lub możliwość (przy zachowaniu należytej staranności) dowiedzenia się o tym przez osobę trzecią.

W przypadku zaistnienia wszystkich przesłanek z art. 527 Kodeksu cywilnego, dochodzi do uznania przez sąd czynności prawnej dłużnika z osobą trzecią, dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli, za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela, który czynność zaskarżył.

Istota wyroku sądu cywilnego, na mocy którego zostanie stwierdzona bezskuteczność umowy darowizny nieruchomości, nie prowadzi do nieważności bezwzględnej czynności prawnej i deklaratywnego stwierdzenia utraty skutku w postaci przeniesienia praw majątkowych, od dnia zawarcia umowy. Wręcz odwrotnie umowa taka jest ważna i prawnie skuteczna na gruncie cywilnoprawnym. Skutek uwzględnienia skargi pauliańskiej polega zaś na tym, że wierzyciel uzyskuje uprawnienie do zaspokojenia swojej wierzytelności z przedmiotów, które w wyniku zaskarżonej czynności wyszły z majątku dłużnika i znajdują się w majątku osoby trzeciej. Z kolei realizacja tego uprawnienia może zostać dokonana w trybie egzekucji z majątku osoby trzeciej, co wynika wprost z art. 532 Kodeksu cywilnego.

Powyższe potwierdza m.in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 stycznia 2015 r. sygn. akt II FSK 2822/12, w którym Sąd stwierdził, że:

Przepis art. 527 Kodeksu cywilnego, stanowi bowiem o bezskuteczności względnej czynności prawnej (w tym także umowy sprzedaży), która to nie powstaje ani ex lege, ani też wskutek złożenia stosownego oświadczenia woli przez osobę uprawnioną. Wymaga ona stwierdzenia takiej bezskuteczności w orzeczeniu sądowym, wydanym w trybie procesowym na skutek wniesienia powództwa. W wypadku roszczenia pauliańskiego orzeczenie o stwierdzeniu bezskuteczności czynności prawnej ze względu na określoną wierzytelność ma charakter kształtujący i dopiero w jego wyniku powstaje stan umożliwiający wierzycielowi wykorzystywanie przysługujących mu uprawnień. W rezultacie takiego orzeczenia, które ma charakter konstytutywny i tylko w stosunku do wierzyciela, dłużnika i osoby trzeciej wywołuje skutki ex tunc, zaskarżona czynność prawna (umowa) traktowana jest tak, jakby w ogóle nie została zawarta. Uznanie zatem umowy za bezskuteczną jedynie wobec określonej osoby trzeciej oznacza, że umowa ta pozostaje ważna i nadal wywołuje zamierzone przez strony skutki prawne w takim zakresie, w jakim można to pogodzić z realizacją roszczeń tej osoby trzeciej.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego oraz powołane przepisy prawa, zauważyć należy, że w przedmiotowej sprawie od 12 lipca 2012 r.nie jest Pan właścicielem przedmiotowej nieruchomości, tj. od dnia, w którym darował Pan (wspólnie z małżonką) przedmiotową nieruchomość synowi. Wyrok uznający darowiznę za bezskuteczną nie przywraca Panu prawa własności. Umowa zawarta przez Pana i Pana syna pozostaje ważna, a jedynie jest bezskuteczna i to tylko w stosunku do wierzyciela uprawnionego ze skargi pauliańskiej.

Zatem, w opisanej sytuacji, po Pana stronie nie powstanie przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż to nie Pan będzie odpłatnie zbywał przedmiotową nieruchomość w zamian za spłatę zadłużenia, ale Pana syn. Pan jedynie uzyska nieodpłatne przysporzenie od swojego syna, który przekazując nieruchomość wierzycielowi spłaca Pana dług.

Z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy wynika, że jednym ze źródeł przychodów są „inne źródła”.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności”, definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. Z przychodem z innych źródeł mamy zatem do czynienia w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji nieodpłatnych świadczeń. Rozumienie tego pojęcia zostało jednak wypracowane w judykaturze. W uchwałach z 18 listopada 2002 r. sygn. akt FPS 9/02 oraz z 16 października 2006 r. sygn. akt FPS 1/06, Naczelny Sąd Administracyjny ustalił znaczenie tego terminu w oparciu o przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że na gruncie tej ustawy, termin „nieodpłatne świadczenie” ma „szerszy zakres niż w prawie cywilnym, obejmuje bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”.

W uchwale z 24 maja 2010 r. sygn. akt II FPS 1/10, Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził powyższe stanowisko uznając, że ma ono również zastosowanie do podatku dochodowego od osób fizycznych.

W świetle powyższego, spłata Pana zadłużenia wobec wierzyciela z majątku Pana syna, oznacza otrzymanie przez Pana (dłużnika) przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie wskazać należy, że na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ww. ustawy:

Wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, z zastrzeżeniem ust. 20.

Stosownie zaś do art. 21 ust. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 125 oraz 125a, nie mają zastosowania do świadczeń otrzymywanych na podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub umów będących podstawą uzyskiwania przychodów zaliczonych do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, tj. działalności wykonywanej osobiście.

Natomiast, jak stanowi art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2019 r. poz. 1813 ze zm.):

Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1.do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;

2.do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;

3.do grupy III – innych nabywców.

W świetle powyższego wartość otrzymanego przez Pana od Pana syna nieodpłatnego świadczenia w postaci spłaty przez niego Pana długu – wbrew Pana stanowisku – stanowiła dla Pana przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Niemniej jednak, przychód ten podlega zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Należy zauważyć, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W przedmiotowej sprawie powyższa interpretacja indywidualna dotyczy tylko Pana i nie wywołuje skutków podatkowych dla Pana małżonki.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako: „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).

close POTRZEBUJESZ POMOCY?
Konsultanci pracują od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 - 17:00