Interpretacja indywidualna z dnia 24 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT2.4011.272.2024.1.KO

Zwolnienie od podatku dochodowego pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego przyznawanej funkcjonariuszowi Służby Ochrony Państwa.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 maja 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 10 maja 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia od podatku dochodowego pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego przyznawanej funkcjonariuszowi Służby Ochrony Państwa. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Od (...) do (...) 2012 r. był Pan funkcjonariuszem BOR (...) W okresie od (...) 2013 r. do (...) 2024 r. był Pan funkcjonariuszem (...).

Od (...) 2024 r. jest Pan funkcjonariuszem w Służbie Ochrony Państwa (dalej SOP).

Na podstawie art. 180 ustawy o SOP wnioskował Pan o przyznanie pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego. Zgodnie z kalkulacją przysługuje Panu świadczenie w wysokości ok. (...) zł.

Został Pan uprzedzony przez SOP, iż w przypadku wydania decyzji pozytywnej o przyznanie pomocy, przyznana kwota zostanie pomniejszona o podatek dochodowy.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 49a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolniony z opodatkowania jest ekwiwalent pieniężny w zamian za rezygnację z lokalu wypłacany na podstawie przepisów o Służbie Ochrony Państwa.

Pytanie

Czy istnieje możliwość zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego przyznanej na gruncie ustawy o SOP?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, pomoc finansowa na uzyskanie lokalu mieszkalnego przyznana funkcjonariuszowi na gruncie ustawy o SOP podlega zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 49a ustawy podatku dochodowym od osób fizycznych.

Służba Ochrony Państwa 1 lutego 2018 r. zastąpiła Biuro Ochrony Rządu. W czasach funkcjonowania BOR taka pomoc finansowa była formułowana pod pojęciem „ekwiwalentu pieniężnego” i była zwolniona z opodatkowania.

Obecnie według ustawy o SOP otrzymuje się „pomoc finansową w uzyskaniu lokalu mieszkalnego”. Pana zdaniem uzyskanie pomocy finansowej z jednoczesnym zrzeczeniem się prawa do lokalu służbowego wypełnia definicję ekwiwalentu i powinno korzystać ze zwolnienia.

Szczegółowe rozwiązania dotyczące przedmiotowej pomocy finansowej przyznawanej funkcjonariuszom Służby Ochrony Państwa określa w szczególności art. 180 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony Państwa oraz rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 czerwca 2018 r. w sprawie przyznawania i cofania pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego lub domu przez funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa.

Stosownie do postanowień art. 180 ust. 1 ustawy o Służbie Ochrony Państwa funkcjonariuszowi, który nie otrzymał lokalu mieszkalnego na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale, przysługuje pomoc finansowa na uzyskanie lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej, społecznej inicjatywie mieszkaniowej lub towarzystwie budownictwa społecznego albo domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość.

Art. 180 ust. 2 ww. ustawy stanowi, że pomoc finansowa na uzyskanie lokalu mieszkalnego nie przysługuje funkcjonariuszowi, którego małżonek otrzymał lokal mieszkalny na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale, pomoc finansową na uzyskanie lokalu w innych służbach, odprawę mieszkaniową lub ekwiwalent pieniężny w zamian za rezygnację z lokalu mieszkalnego.

Na podstawie art. 180 ust. 3 ustawy o Służbie Ochrony Państwa pomoc finansowa, o której mowa w ust. 1, podlega zwrotowi w przypadku:

1)jej wypłaty jako nienależnego świadczenia;

2)zwolnienia funkcjonariusza ze służby przed upływem 10 lat służby, jeżeli nie nabył uprawnień do emerytury policyjnej albo policyjnej renty inwalidzkiej lub prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnych i rentowych;

3)skazania funkcjonariusza prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego, popełnione w związku z wykonywaniem czynności służbowych i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, albo za przestępstwo określone w art. 258 Kodeksu karnego lub w przypadku funkcjonariusza, wobec którego orzeczono prawomocnie środek karny pozbawienia praw publicznych za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.

Zgodnie z art. 180 ust. 4 ww. ustawy do służby, o której mowa w ust. 3 pkt 2, zalicza się również okresy służby oraz okresy równorzędne ze służbą w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.

Tryb postępowania oraz szczegółowe warunki przyznawania i cofania pomocy finansowej zostały określone w przepisach rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 czerwca 2018 r. w sprawie przyznawania i cofania pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego lub domu przez funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa, które zostało wydane na podstawie upoważnienia wynikającego z art. 180 ust. 6 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony Państwa.

Wysokość pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego oblicza się na podstawie przepisu § 4 ust. 1 rozporządzenia. Zgodnie z przywołanym przepisem wysokość pomocy finansowej stanowi iloczyn liczby osób, które uwzględnia się przy przydziale lokalu mieszkalnego funkcjonariuszowi, zgodnie z art. 178 ust. 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony Państwa, według stanu na dzień złożenia wniosku oraz kwoty stanowiącej 20% wartości lokalu mieszkalnego o powierzchni użytkowej 50 m².

W myśl § 4 ust. 2 ww. rozporządzenia wartość lokalu mieszkalnego, na podstawie której oblicza się wysokość pomocy finansowej, stanowi iloczyn 50 m² powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego i ceny metra kwadratowego powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego oddanego do użytkowania w kwartale, określonej na podstawie art. 3b ust. 4 ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1779) w ostatnim komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie ceny 1 m² powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego poprzedzającym dzień wypłaty pomocy finansowej wskazanych w decyzji o przyznaniu pomocy finansowej.

Konsekwencją otrzymania jako funkcjonariusz SOP pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego – zgodnie z art. 180 ustawy o SOP – jest powstanie u Pana przychodu ze stosunku służbowego, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Czytając przepisy literalnie budzi wątpliwość, czy ww. świadczenie podlega zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 49a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ustawą z dnia 27 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw w art. 21 w ust. 1 po pkt 49 dodano pkt 49a w brzmieniu: „ekwiwalent pieniężny w zamian za rezygnację z lokalu wypłacany na podstawie przepisów o Biurze Ochrony Rządu”. Przepis ten wszedł w życie 1 stycznia 2003 r. i miał zastosowanie do dochodów uzyskanych od tego dnia.

Zatem 1 stycznia 2003 r. dodano do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przepis art. 21 ust. 1 pkt 49a o treści: wolny od podatku dochodowego jest ekwiwalent pieniężny w zamian za rezygnację z lokalu wypłacany na podstawie przepisów o Biurze Ochrony Rządu.

Art. 21 ust. 1 pkt 49a zmieniony przez art. 262 pkt 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. zmieniającej m.in. ustawę z dnia 1 lutego 2018 r. otrzymał brzmienie: wolny od podatku dochodowego jest ekwiwalent pieniężny w zamian za rezygnację z lokalu wypłacany na podstawie przepisów o Służbie Ochrony Państwa.

Art. 21 ust. 1 pkt 49a posługuje się pojęciem „ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z lokalu”, natomiast przywołany wyżej art. 180 ustawy o Służbie Ochrony Państwa w swej treści zawiera sformułowanie „pomoc finansowa na uzyskanie lokalu mieszkalnego”.

W ustawie o Biurze Ochrony Rządu w odniesieniu do tożsamych świadczeń wypłacanych funkcjonariuszom BOR posłużono się pojęciem „ekwiwalentu pieniężnego”, o czym świadczy m.in. art. 83 ust. 1 ustawy o Biurze Ochrony Rządu, zgodnie z którym prawo do lokalu realizuje się przez:

1)przydział lokalu;

2)wypłacenie ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z lokalu.

W myśl art. 83 ust. 2 ww. ustawy ekwiwalent pieniężny wypłaca się na podstawie umowy zawartej między Szefem BOR a osobą uprawnioną.

Na podstawie art. 83 ust. 3 tej ustawy wysokość ekwiwalentu pieniężnego wynosi 3% wartości przysługującego lokalu, za każdy rok podlegający zaliczeniu do wysługi lat, od której jest uzależniona wysokość uposażenia według posiadanego stopnia. Wartość przysługującego lokalu stanowi iloczyn maksymalnej powierzchni mieszkalnej należnej osobie uprawnionej do lokalu w dniu przyznania ekwiwalentu przez wskaźnik 1,66 i cenę 1 m² powierzchni użytkowej lokalu. Wysokość ekwiwalentu nie może być niższa niż 65% i wyższa niż 80% wartości przysługującego lokalu.

Cenę 1 m² powierzchni użytkowej lokalu ustala się według średnich cen rynkowych zakupu lokalu mieszkalnego w miejscu pełnienia służby w dniu przyznania ekwiwalentu – o czym stanowi ust. 4 art. 83 tej ustawy.

Natomiast w myśl art. 83 ust. 5 ww. ustawy minister właściwy do spraw wewnętrznych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, określi, w drodze rozporządzenia, warunki i tryb przyznawania oraz wysokość ekwiwalentu, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, z uwzględnieniem sposobu ustalania i wypłacania tego ekwiwalentu.

Zwrócić należy również uwagę na przepis art. 370 ustawy o Służbie Ochrony Państwa, zgodnie z którym funkcjonariuszom BOR, którzy stali się funkcjonariuszami SOP zgodnie z art. 359, nie przysługuje pomoc finansowa, o której mowa w art. 180, jeżeli otrzymali oni ekwiwalent pieniężny, o którym mowa w art. 83 ust. 1 pkt 2 ustawy uchylanej w art. 391.

Zatem, jak wynika z porównania obu ustaw (tj. ustawy o Biurze Ochrony Rządu i ustawy o Służbie Ochrony Państwa), nowa ustawa o Służbie Ochrony Państwa nie posługuje się już pojęciem „ekwiwalent”, lecz pojęciem „pomoc finansowa”.

Jednocześnie celem różnie nazywanych świadczeń jest pomoc mieszkaniowa udzielona funkcjonariuszom odpowiednio Biura Ochrony Rządu lub Służbie Ochrony Państwa, którzy nie otrzymali lokalu mieszkalnego. Z tego względu, w związku z powołaniem SOP i nowelizacją ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, mimo że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie posłużono się terminologią używaną w ustawie o Służbie Ochrony Państwa, należy uznać, że ww. pojęcia należy traktować tożsamo – skoro charakter tych świadczeń jest tożsamy. O charakterze danego świadczenia nie decyduje bowiem jego nazwa, lecz istotne z punktu widzenia prawa podatkowego cechy. Dlatego ważne jest zrozumienie istoty i charakteru świadczeń, a w niniejszej sprawie charakter świadczeń jest identyczny, a zatem w tym konkretnym przypadku bez znaczenia pozostaje różne nazewnictwo na to samo świadczenie.

Zatem stwierdzenie „pomoc finansowa na uzyskanie lokalu mieszkalnego” zawarte w art. 180 ustawy o SOP należy traktować jako odpowiednik użytego w art. 21 ust. 1 pkt 49a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych „ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z lokalu”.

Pomoc finansową na uzyskanie lokalu mieszkalnego przyznaną na podstawie art. 180 ustawy o Służbie Ochrony Państwa można uznać za ekwiwalent pieniężny w zamian za rezygnację z lokalu, wypłacany na podstawie przepisów o Służbie Ochrony Państwa w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 49a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym, ww. świadczenie jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Powyższe stanowisko zdaje się potwierdzać wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 grudnia 2023 r. sygn. akt II FSK 829/23, zgodnie z którym pomoc finansowa na uzyskanie lokalu mieszkalnego przyznaną na podstawie art. 180 ustawy o Służbie Ochrony Państwa można uznać za ekwiwalent pieniężny w zamian za rezygnację z lokalu, wypłacany na podstawie przepisów o Służbie Ochrony Państwa, w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 49a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zdaniem NSA inna interpretacja tego zapisu naruszałaby zasadę równości wobec prawa i zaufania do organów państwa (art. 32 ust. 1 i art. 2 Konstytucji).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Pan przedstawił we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) – dalej ustawa PIT:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy PIT:

Źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy PIT:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Art. 12 ust. 1 ustawy PIT stanowi, że:

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia wynika, że od (…) 2024 r. jest Pan funkcjonariuszem Służby Ochrony Państwa. Na podstawie art. 180 ustawy o Służbie Ochrony Państwa wnioskował Pan o przyznanie pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego.

Wątpliwość Pana budzi kwestia, czy wskazane świadczenie podlega zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 49a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu wyjaśnić należy, że szczegółowe rozwiązania dotyczące przedmiotowej pomocy finansowej przyznawanej funkcjonariuszom Służby Ochrony Państwa określa w szczególności art. 180 ustawy dnia z 8 grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony Państwa (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 325) oraz rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 czerwca 2018 r. w sprawie przyznawania i cofania pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego lub domu przez funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa (Dz. U. z 2018 r. poz. 1223).

Nadmienić również należy, że na mocy ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony Państwa z dniem 1 lutego 2018 r. – zgodnie z art. 392 tej ustawy – Służba Ochrony Państwa (SOP) zastąpiła dotychczas istniejące Biuro Ochrony Rządu (BOR). Zatem obowiązująca obecnie ustawa o Służbie Ochrony Państwa zastąpiła ustawę z dnia 16 marca 2001 r. o Biurze Ochrony Rządu (t. j. Dz. U. z 2017 r. poz. 985).

Stosownie do art. 359 ust. 1 ustawy o Służbie Ochrony Państwa – dalej ustawa o SOP:

Funkcjonariusze pełniący służbę w BOR w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy oraz pracownicy BOR stają się odpowiednio funkcjonariuszami i pracownikami SOP z utrzymaniem dotychczasowych warunków służby lub pracy, zachowując ciągłość służby lub pracy.

Według art. 178 ust. 1 ustawy o SOP:

Funkcjonariuszowi w służbie stałej przysługuje prawo do lokalu mieszkalnego w miejscowości, w której pełni służbę, lub w miejscowości pobliskiej, z uwzględnieniem liczby członków rodziny oraz ich uprawnień wynikających z przepisów odrębnych.

W świetle art. 178 ust. 4 ustawy o SOP:

Miejscowością pobliską, o której mowa w ust. 1 i 2, jest miejscowość oddalona od miejscowości, w której funkcjonariusz pełni służbę, nie więcej niż 100 kilometrów. Odległość jest liczona od miejsca zamieszkania do miejsca pełnienia służby najkrótszą drogą publiczną.

Art. 180 ust. 1 przytoczonej ustawy stanowi, że:

Funkcjonariuszowi, który nie otrzymał lokalu mieszkalnego na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale, przysługuje pomoc finansowa na uzyskanie lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej, społecznej inicjatywie mieszkaniowej lub towarzystwie budownictwa społecznego albo domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość.

Na gruncie art. 180 ust. 2 wskazanej ustawy:

Pomoc finansowa na uzyskanie lokalu mieszkalnego nie przysługuje funkcjonariuszowi, którego małżonek otrzymał lokal mieszkalny na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale, pomoc finansową na uzyskanie lokalu w innych służbach, odprawę mieszkaniową lub ekwiwalent pieniężny w zamian za rezygnację z lokalu mieszkalnego.

Z art. 180 ust. 3 ww. ustawy wynika, że:

Pomoc finansowa, o której mowa w ust. 1, podlega zwrotowi w przypadku:

1)jej wypłaty jako nienależnego świadczenia;

2)zwolnienia funkcjonariusza ze służby przed upływem 10 lat służby, jeżeli nie nabył uprawnień do emerytury policyjnej albo policyjnej renty inwalidzkiej lub prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnych i rentowych;

3)skazania funkcjonariusza prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego, popełnione w związku z wykonywaniem czynności służbowych i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, albo za przestępstwo określone w art. 258 Kodeksu karnego lub w przypadku funkcjonariusza, wobec którego orzeczono prawomocnie środek karny pozbawienia praw publicznych za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.

Zgodnie zaś z art. 180 ust. 4 ustawy o SOP:

Do służby, o której mowa w ust. 3 pkt 2, zalicza się również okresy służby oraz okresy równorzędne ze służbą w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.

Stosownie do art. 180 ust. 5 ustawy o SOP:

Organami właściwymi do wydawania decyzji w sprawach przyznawania i cofania pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego lub domu przez funkcjonariuszy są:

1)minister właściwy do spraw wewnętrznych dla Komendanta SOP;

2)Komendant SOP dla funkcjonariuszy.

Na podstawie art.180 ust. 6 cytowanej ustawy:

Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia:

1)tryb postępowania oraz szczegółowe warunki przyznawania i cofania pomocy finansowej, o której mowa w ust. 1, oraz rodzaje wymaganych dokumentów,

2)sposób ustalania wysokości pomocy finansowej,

3)sposób ustalania kwoty podlegającej zwrotowi oraz przypadki uzasadniające obniżenie kwoty podlegającej zwrotowi,

4)wzór wniosku stosowanego w tym postępowaniu

–mając na względzie terminowe przyznawanie pomocy finansowej oraz prawidłowość jej ustalania i wypłacania.

Wedle art. 181 ustawy o SOP:

Lokalu mieszkalnego na podstawie decyzji administracyjnej nie przydziela się funkcjonariuszowi:

1)w razie skorzystania z pomocy finansowej, o której mowa w art. 180;

2)posiadającemu w miejscowości, w której pełni służbę, lub w miejscowości pobliskiej lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny lub dom mieszkalno-pensjonatowy, odpowiadający co najmniej przysługującej mu powierzchni mieszkalnej;

3)którego małżonek posiada lokal mieszkalny lub dom określony w pkt 2;

4)w razie zbycia przez niego lub jego małżonka własnościowego prawa do spółdzielczego lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo domu, o którym mowa w pkt 2.

Tryb postępowania oraz szczegółowe warunki przyznawania i cofania pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego funkcjonariuszowi Służby Ochrony Państwa, rodzaje wymaganych dokumentów, sposób ustalania wysokości pomocy finansowej, sposób ustalania kwoty podlegającej zwrotowi oraz przypadki uzasadniające obniżenie kwoty podlegającej zwrotowi oraz wzór wniosku stosowanego w postępowaniu zostały szczegółowo określone w przepisach rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 czerwca 2018 r. w sprawie przyznawania i cofania pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego lub domu przez funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa, które zostało wydane na podstawie upoważnienia wynikającego z art. 180 ust. 6 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony Państwa.

Wysokość pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego oblicza się na podstawie przepisu § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie przyznawania i cofania pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego lub domu przez funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa. W myśl powołanego przepisu:

Wysokość pomocy finansowej stanowi iloczyn liczby osób, które uwzględnia się przy przydziale lokalu mieszkalnego funkcjonariuszowi, zgodnie z art. 178 ust. 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony Państwa, według stanu na dzień złożenia wniosku oraz kwoty stanowiącej 20% wartości lokalu mieszkalnego o powierzchni użytkowej 50 m².

Na mocy § 4 ust. 2 ww. rozporządzenia:

Wartość lokalu mieszkalnego, na podstawie której oblicza się wysokość pomocy finansowej, stanowi iloczyn 50 m² powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego i ceny metra kwadratowego powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego oddanego do użytkowania w kwartale, określonej na podstawie art. 3b ust. 4 ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1779) w ostatnim komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie ceny 1 m² powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego poprzedzającym dzień wypłaty pomocy finansowej wskazanych w decyzji o przyznaniu pomocy finansowej.

W związku z powyższym, konsekwencją otrzymania przez Pana jako funkcjonariusza SOP pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego (zgodnie z art. 180 ustawy o SOP) będzie powstanie po Pana stronie przychodu ze stosunku służbowego, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy PIT.

Jednocześnie, rozpatrując możliwość skorzystania przez Pana ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 49a ustawy PIT należy wskazać, że ustawą z dnia 27 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2002 r. Nr 141 poz. 1182) z dniem 1 stycznia 2003 r. dodano do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ten przepis o treści:

Wolny od podatku dochodowego jest ekwiwalent pieniężny w zamian za rezygnację z lokalu wypłacany na podstawie przepisów o Biurze Ochrony Rządu.

Przepis ten zmieniony został przez art. 262 pkt 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 138) zmieniającej niniejszą ustawę z dniem 1 lutego 2018 r. i otrzymał brzmienie, które obowiązuje obecnie:

Wolny od podatku dochodowego jest ekwiwalent pieniężny w zamian za rezygnację z lokalu wypłacany na podstawie przepisów o Służbie Ochrony Państwa.

Zaznaczyć w tym miejscu należy – na co również Pan zwrócił uwagę we wniosku – że art. 21 ust. 1 pkt 49a posługuje się pojęciem „ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z lokalu” natomiast przywołany wyżej art. 180 ustawy o SOP w swej treści zawiera sformułowanie „pomoc finansowa na uzyskanie lokalu mieszkalnego”. Jednocześnie wskazać należy, że w ustawie o Biurze Ochrony Rządu w odniesieniu do świadczeń wypłacanych funkcjonariuszom BOR posłużono się pojęciem „ekwiwalentu pieniężnego”, o czym świadczy m.in. art. 83 ustawy o Biurze Ochrony Rządu – dalej ustawa o BOR.

Zgodnie z ust. 1 wskazanego przepisu:

Prawo do lokalu realizuje się przez:

1)przydział lokalu;

2)wypłacenie ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z lokalu.

Według art. 83 ust. 2 ustawy o BOR:

Ekwiwalent pieniężny wypłaca się na podstawie umowy zawartej między Szefem BOR a osobą uprawnioną.

Z art. 83 ust. 3 cytowanej ustawy wynika, że:

Wysokość ekwiwalentu pieniężnego wynosi 3% wartości przysługującego lokalu, za każdy rok podlegający zaliczeniu do wysługi lat, od której jest uzależniona wysokość uposażenia według posiadanego stopnia. Wartość przysługującego lokalu stanowi iloczyn maksymalnej powierzchni mieszkalnej należnej osobie uprawnionej do lokalu w dniu przyznania ekwiwalentu przez wskaźnik 1,66 i cenę 1 m² powierzchni użytkowej lokalu. Wysokość ekwiwalentu nie może być niższa niż 65% i wyższa niż 80% wartości przysługującego lokalu.

Art. 83 ust. 4 wskazanej ustawy stanowi, że:

Cenę 1 m² powierzchni użytkowej lokalu ustala się według średnich cen rynkowych zakupu lokalu mieszkalnego w miejscu pełnienia służby w dniu przyznania ekwiwalentu.

W świetle zaś art. 83 ust. 5 ww. ustawy:

Minister właściwy do spraw wewnętrznych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, określi, w drodze rozporządzenia, warunki i tryb przyznawania oraz wysokość ekwiwalentu, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, z uwzględnieniem sposobu ustalania i wypłacania tego ekwiwalentu.

Zwrócić należy również uwagę na przepis art. 370 ustawy o SOP, stosownie do którego:

Funkcjonariuszom BOR, którzy stali się funkcjonariuszami SOP zgodnie z art. 359, nie przysługuje pomoc finansowa, o której mowa w art. 180, jeżeli otrzymali oni ekwiwalent pieniężny, o którym mowa w art. 83 ust. 1 pkt 2 ustawy uchylanej w art. 391.

Obecnie pomoc finansowa na uzyskanie lokalu mieszkalnego (domu jednorodzinnego) otrzymywana przez funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa, nie jest objęta zwolnieniem od podatku, w tym na podstawie analizowanego art. 21 ust. 1 pkt 49a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie bowiem z powyższym przepisem, zwalnia się od podatku dochodowego ekwiwalent pieniężny w zamian za rezygnację z lokalu wypłacany na podstawie przepisów o Służbie Ochrony Państwa.

W obecnym stanie prawnym ustawa o Służbie Ochrony Państwa nie przewiduje jednak ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z lokalu, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 49a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ekwiwalent, o którym mowa w przedmiotowym zwolnieniu, przysługiwał i nadal przysługuje na zasadzie praw nabytych na mocy ustawy o Biurze Ochrony Rządu, która obowiązywała do 31 stycznia 2018 r. i została zastąpiona ustawą o Służbie Ochrony Państwa. Oznacza to, że zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 49a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczy tylko funkcjonariuszy, którzy nabyli prawo do ekwiwalentu pieniężnego na gruncie ustawy o BOR, ale prawa tego nie zrealizowali do dnia uchylenia tej ustawy.

Przedmiotowe zwolnienie od podatku dochodowego ma zatem zastosowanie do ekwiwalentu pieniężnego wypłacanego na podstawie przepisu przejściowego zawartego w art. 371 ust. 1 ustawy o SOP, zgodnie z którym:

W terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, na podstawie wniosków złożonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy oraz dotychczasowej listy osób oczekujących na przyznanie ekwiwalentu, o którym mowa w art. 83 ust. 1 pkt 2 ustawy uchylanej w art. 391, uwzględniając okres oczekiwania na wypłatę ekwiwalentu w Jednostce Wojskowej nr 1004 – Biuro Ochrony Rządu, Nadwiślańskich Jednostkach Wojskowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz BOR, zostanie sporządzona lista osób oczekujących na wypłacenie ekwiwalentu przez SOP. Lista tworzona jest według kolejności złożonych wniosków, przy czym w pierwszej kolejności na listę wpisywani są uprawnieni, z którymi zawarto umowę o wypłatę ekwiwalentu, o których mowa w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 83 ust. 5 ustawy uchylanej w art. 391.

Z kolei w myśl art. 371 ust. 3 ustawy o SOP:

Wypłata ekwiwalentu, o którym mowa w art. 83 ust. 1 pkt 2 ustawy uchylanej w art. 391, nastąpi w ramach środków budżetowych przeznaczonych na ten cel według listy, o której mowa w ust. 1, w wysokości określonej w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 83 ust. 5 ustawy uchylanej w art. 391, w ciągu 10 lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. W każdym roku wypłata ekwiwalentów nastąpi według kolejności na liście, o której mowa w ust. 1, na łączną kwotę nieprzekraczającą 37 000 tys. zł.

Ustawa o SOP zagwarantowała zatem w przepisie przejściowym, tj. w art. 371, wypłatę ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z lokalu wszystkim uprawnionym funkcjonariuszom, w ciągu 10 lat od dnia wejścia w życie ustawy o SOP.

Wyjaśniając intencję wprowadzenia ww. przepisu, w uzasadnieniu do projektu ustawy o Służbie Ochrony Państwa (Druk Sejmowy VIII kadencji nr 1916, Warszawa, 10 października 2017 r.), wskazano, że:

(…) w kontekście uprawnień funkcjonariuszy nowej formacji – projekt zakłada dostosowanie przepisów w zakresie uprawnień mieszkaniowych dla nowoprzyjętych funkcjonariuszy do rozwiązań funkcjonujących obecnie w Straży Granicznej. Natomiast uprawnienia w zakresie prawa do lokalu mieszkalnego i innych uprawnień mieszkaniowych nabyte przez funkcjonariuszy BOR, którzy staną się funkcjonariuszami SOP pozostaną w mocy.

(…) w kontekście przywilejów funkcjonariuszy nowej formacji – projekt zakłada dostosowanie przepisów w zakresie uprawnień mieszkaniowych dla nowo przyjętych funkcjonariuszy do rozwiązań funkcjonujących obecnie w innych służbach resortu spraw wewnętrznych.

„Ekwiwalent pieniężny” i „pomoc finansowa” to dwa odrębne świadczenia wypłacane na podstawie ustawy o SOP. Z literalnego brzmienia obowiązującego zwolnienia podatkowego zawartego w art. 21 ust. 1 pkt 49a ustawy PIT wynika, że obejmuje ono wyłącznie ekwiwalent pieniężny w zamian za rezygnację z lokalu wypłacany na podstawie przepisu przejściowego ustawy o SOP. Oznacza to, że ustawodawca, przekształcając jedną formację (BOR) w drugą (SOP), świadomie zarówno pozostawił na zasadzie praw nabytych dotychczasowe świadczenie dla byłych funkcjonariuszy BOR, z jednoczesnym pozostawieniem zwolnienia podatkowego dla tego świadczenia. Dzięki temu, wejście w życie ustawy o SOP nie zmieniło sytuacji podatkowej funkcjonariuszy BOR, którzy stali się funkcjonariuszami SOP.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz obowiązujące przepisy prawa stwierdzić należy, że opisanej pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego – na podstawie art. 180 ustawy o Służbie Ochrony Państwa – nie można uznać za ekwiwalent pieniężny w zamian za rezygnację z lokalu, wypłacany na podstawie przepisów o Służbie Ochrony Państwa w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 49a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, przyznane Panu przedmiotowe świadczenie nie będzie podlegać zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Skoro zatem wnioskuje Pan o pomoc finansową na uzyskanie lokalu mieszkalnego na podstawie art. 180 ust. 1 ustawy o SOP, a nie ekwiwalent pieniężny w zamian za rezygnację z lokalu, to mając na uwadze wykładnię literalną ww. art. 21 ust. 1 pkt 49a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uznać należy, że nie zostały spełnione przesłanki warunkujące możliwość skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.