W ocenie NSA nabywca roszczeń wynikających z dekretu warszawskiego nie jest stroną w sprawie administracyjnej

Naczelny Sąd Administracyjny 10 kwietnia 2024 r. w składzie siedmiu sędziów podjął uchwałę stwierdzającą, że nabywcy roszczeń wynikających z dekretu warszawskiego nie przysługuje przymiot strony w sprawie administracyjnej o wydanie decyzji reprywatyzacyjnej na podstawie tego dekretu. Jej skrócone ustne uzasadnienie zajęło prawie półtorej godziny, odniosło się kompleksowo do problemu administracyjnych skutków prawnych handlu roszczeniami dekretowymi.

Uchwała zapadła w związku z pytaniem Rzecznika Praw Obywatelskich Marcina Wiącka zadanym w lutym 2023 r., który wskazał, że afera reprywatyzacyjna w Warszawie polegała na tym że osoby, które skupowały roszczenia od dawnych właścicieli, wygrywały w sądach sprawy o odszkodowanie. Sądy różnie oceniają skuteczność zbycia roszczenia o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego, raz uznają, że nabywca ma interes prawny, czyli jest stroną postępowania, a innym razem stwierdzają, że interesu prawnego nie ma, więc nie jest stroną.

W uzasadnieniu uchwały sędzia Marian Wolanin wskazał:

• podnosi się argument, że przecież nie ma zakazu w dekrecie warszawskim zawierania takich umów i przenoszenia takich uprawnień, należy zwrócić uwagę, że w prawie publicznym to działa inaczej, władza nie musi zakazywać w prawie publicznym, wystarczy, że nie dopuści, bo nie dozwoliła, to jest ta różnica;
• nie ma podstaw do przyjmowania dopuszczalności zawierania umów cywilno-prawnych o zbycie roszczeń dekretowych, gdzie umowa taka oznaczałaby, że zgodna wola byłego właściciela z osobą, która nie doznała żadnych skutków prawnych z dekretu, miałaby decydować o tym, komu władza ma dać;
• dlatego w podjętej uchwale uznano, że stronie umowy przelewu określonej w dekrecie warszawskim wierzytelności do uzyskania prawa użytkowania wieczystego nie przysługuje przymiot strony w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego w postępowaniu administracyjnym o wydanie decyzji na podstawie dekretu warszawskiego;
• uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 kwietnia 2024 r. działa od dzisiaj na przyszłość i dotyczy stanu prawnego od dzisiaj na przyszłość.

Redakcja INFORLEX (na podstawie komunikatu PAP)